WASHINGTON DC – Các giới chức tình báo Hoa Kỳ và các nhà lập pháp đang bày tỏ báo động sâu sắc về việc các nhà nghiên cứu Mỹ cộng tác với các nhà khoa học quân sự Trung Quốc. Tình trạng này được cho là đang tạo cơ hội cho Bắc Kinh thu hẹp khoảng cách công nghệ quân sự với Hoa Kỳ và thậm chí có thể giành ưu thế.
Trong nhiều năm, các học giả Mỹ và Trung Quốc đã hợp tác chặt chẽ trong các công nghệ tiên tiến thông qua nghiên cứu mở, nơi các phát hiện được chia sẻ tự do. Tuy nhiên, theo một tin tức từ Fox News ngày 14 tháng 10 năm 2025, sự cởi mở này đang bị khai thác. Thượng Nghị Sĩ Tom Cotton, đảng Cộng Hòa tiểu bang Arkansas, Chủ Tịch Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện, đã giới thiệu một dự luật nhằm hạn chế hợp tác nghiên cứu được tài trợ bởi liên bang với các học giả tại một số cơ sở Trung Quốc có liên hệ với quân đội, cũng như các tổ chức ở các quốc gia bị coi là đối địch với quyền lợi của Hoa Kỳ.
Ủy Ban Đặc Biệt Hạ Viện về Đảng Cộng Sản Trung Quốc cũng coi việc bảo vệ nghiên cứu Mỹ là ưu tiên hàng đầu, cáo buộc Bắc Kinh đã “vũ khí hóa nghiên cứu mở bằng cách biến nó thành kênh dẫn tài năng nước ngoài và hiện đại hóa quân sự.” Ông James Cangialosi, Giám Đốc Trung Tâm Phản Gián và An Ninh Quốc Gia, nhấn mạnh: “Các đối thủ nước ngoài ngày càng khai thác môi trường cởi mở và hợp tác của các cơ sở học thuật Hoa Kỳ vì lợi ích của chính họ.”
Theo báo cáo của công ty tình báo tư nhân Strider Technologies có trụ sở tại Salt Lake City, Utah, hơn 500 trường đại học và viện nghiên cứu Hoa Kỳ đã hợp tác với các nhà nghiên cứu quân sự Trung Quốc trong những năm gần đây. Sự hợp tác này đã giúp Bắc Kinh phát triển các công nghệ tiên tiến có ứng dụng quân sự, như hệ thống liên lạc chống nhiễu và phương tiện siêu thanh. Báo cáo cho biết gần 2,500 ấn phẩm được tạo ra từ sự hợp tác giữa các thực thể Mỹ và các viện nghiên cứu liên kết với quân đội Trung Quốc trong năm 2024 về nghiên cứu STEM. Dù con số này đã giảm so với mức đỉnh điểm hơn 3,500 vào năm 2019, nhưng mức độ hợp tác vẫn còn cao.
Báo cáo chỉ rõ, sự hợp tác này không chỉ tạo điều kiện cho “chuyển giao kiến thức bất hợp pháp tiềm tàng,” mà còn hỗ trợ “những nỗ lực do nhà nước Trung Quốc chỉ đạo để tuyển dụng nhân tài quốc tế hàng đầu, thường gây bất lợi cho quyền lợi quốc gia của Hoa Kỳ.”
Tuy nhiên, Bà Abigail Coplin, phụ tá giáo sư xã hội học và khoa học, kỹ thuật và xã hội tại trường Vassar College, lập luận rằng nghiên cứu mở cũng mang lại lợi ích cho Hoa Kỳ, và những hạn chế quá mức có thể phản tác dụng bằng cách đẩy lùi nhân tài. Bà nói: “Quyền lợi an ninh quốc gia và khả năng cạnh tranh kinh tế của Mỹ sẽ được phục vụ tốt hơn bằng cách tiếp tục — nếu không muốn nói là tăng cường — tài trợ nghiên cứu hơn là bằng việc thực hiện các hạn chế nghiên cứu tốn kém.”
Dù có những lo ngại, Bộ Nội An Hoa Kỳ vẫn nhấn mạnh Trung Quốc đang tìm cách đánh cắp công nghệ quân sự và điện toán cũng như các đổi mới thương mại mới nhất của Mỹ. Số liệu của Bộ Tư Pháp cho thấy khoảng 80% các vụ án gián điệp kinh tế bị truy tố ở Hoa Kỳ liên quan đến các hành vi được cho là mang lại lợi ích cho Trung Quốc.
