Các nhà lãnh đạo Liên hiệp Âu Châu (EU) đã gửi lời kêu gọi tới Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump, mong muốn ông bảo vệ các lợi ích an ninh của khối trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh quan trọng với người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Hội nghị này dự kiến thảo luận về cuộc chiến tại Ukraine.
Giới chức châu Âu đang nỗ lực tìm tiếng nói ảnh hưởng tại cuộc gặp này, vốn họ cảm thấy mình bị gạt ra bên lề. Hiện vẫn chưa rõ liệu Ukraine có được tham dự hay không. Tổng Thống Trump trước đó đã bày tỏ mong muốn xem liệu ông Putin có thực sự nghiêm túc trong việc chấm dứt cuộc chiến, vốn đã kéo dài hơn bốn năm.
Tuy nhiên, Tổng Thống Trump đã gây thất vọng cho các đồng minh châu Âu khi cho rằng Ukraine sẽ phải nhượng lại một phần lãnh thổ đang bị Nga kiểm soát. Ông cũng đề cập đến khả năng trao đổi đất đai, dù chưa rõ Nga sẽ phải từ bỏ những gì.
Các nước châu Âu và Ukraine bày tỏ lo ngại rằng ông Putin, người đã phát động cuộc chiến tranh trên bộ lớn nhất châu Âu kể từ năm 1945 và sử dụng nguồn năng lượng của Nga để gây áp lực lên EU, có thể đạt được những nhượng bộ có lợi và định hình một thỏa thuận hòa bình mà không có sự tham gia của họ.
Trong một tuyên bố chung, các nhà lãnh đạo EU cho biết họ “hoan nghênh những nỗ lực của Tổng Thống Trump nhằm chấm dứt cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraine.” Tuy nhiên, họ nhấn mạnh: “Con đường dẫn đến hòa bình tại Ukraine không thể được quyết định nếu không có sự tham gia của Ukraine.”
Tuyên bố cũng nêu rõ: “Một nền hòa bình công bằng và lâu dài mang lại sự ổn định và an ninh phải tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm các nguyên tắc về độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các đường biên giới quốc tế không được thay đổi bằng vũ lực.”
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã bác bỏ ý tưởng rằng Ukraine phải cam kết nhượng lại đất đai để đổi lấy một thỏa thuận ngừng bắn. Nga hiện đang kiểm soát không chắc chắn bốn vùng của Ukraine, hai ở miền đông và hai ở miền nam.
Các nước châu Âu lo ngại rằng nếu ông Putin thành công ở Ukraine, ông có thể nhắm mục tiêu vào một trong số họ tiếp theo. Theo ABC News, Tổng thống Trump đã lặp lại quan điểm của mình về việc sẽ có “trao đổi đất đai”, gọi đó là “một số điều tồi tệ cho cả hai” bên.
Việc Tổng thống Trump công khai cải thiện hình ảnh của ông Putin – vốn đang bị đa số các nước châu Âu xem là kẻ bị ruồng bỏ – đã gây bất an cho những người ủng hộ Ukraine. Tổng thống Trump cũng có những lời lẽ chỉ trích ông Zelenskyy, cho rằng nhà lãnh đạo Ukraine đã nắm quyền trong suốt thời gian chiến tranh nhưng “không có gì xảy ra”.
Dù chưa rõ liệu các nước châu Âu có thực sự lo ngại trước tuyên bố của Tổng thống Trump về việc sẽ đến Nga gặp ông Putin hay không, hội nghị này diễn ra tại Alaska, một vùng lãnh thổ từng thuộc Nga.
Các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ cố gắng vận động Tổng thống Trump ủng hộ Ukraine hơn nữa trong các cuộc họp trực tuyến vào thứ Tư, do Thủ tướng Đức Friedrich Merz triệu tập. Tổng thống Trump chưa xác nhận liệu ông có tham gia hay không, nhưng ông cho biết: “Tôi sẽ thu thập tất cả các ý kiến” trước khi gặp ông Putin.
Tuyên bố hôm thứ Ba cũng được xem là một minh chứng cho sự đoàn kết của châu Âu. Tuy nhiên, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán, đồng minh thân cận nhất của ông Putin tại châu Âu và là người đã tìm cách ngăn chặn sự hỗ trợ của EU cho Ukraine, đã không tán thành tuyên bố này. Ông là nhà lãnh đạo duy nhất trong số 27 quốc gia thành viên từ chối làm vậy.
