Một nhóm các dân biểu thuộc đảng Dân Chủ tại Hoa Kỳ, nhiều người trong số họ là cựu chiến binh hoặc từng phục vụ trong cộng đồng tình báo, đã gây ra một làn sóng tranh cãi sau khi công bố một video khuyên các quân nhân Hoa Kỳ từ chối những “lệnh bất hợp pháp”. Hành động này đã nhanh chóng bị giới chức chính phủ lên án, với việc Bộ Quốc Phòng đã mở cuộc điều tra liên quan đến một Thượng Nghị Sĩ.
Theo tin tức từ ABC News, Bộ trưởng Quốc Phòng Pete Hegseth, đồng quan điểm với Tổng Thống Donald Trump, đã gọi video này là “kích động”. Bộ trưởng Hegseth viết trên X rằng việc khuyến khích quân nhân phớt lờ lệnh của chỉ huy sẽ “phá hoại mọi khía cạnh của trật tự và kỷ luật tốt”. Phó Tổng Thống JD Vance cũng bày tỏ quan điểm tương tự, cho rằng việc các thành viên Quốc Hội khuyên quân đội bất tuân Tổng Thống là bất hợp pháp, nếu Tổng Thống không đưa ra lệnh bất hợp pháp.
Đáp lại những chỉ trích, Thượng Nghị Sĩ Mark Kelly, một cựu phi hành gia NASA và đã phục vụ 25 năm trong Hải Quân, khẳng định nhóm của ông chỉ đơn thuần là “bảo vệ Hiến Pháp”. Thượng Nghị Sĩ Elissa Slotkin, cựu sĩ quan CIA, người cũng tham gia video, cho biết các dân biểu đã hành động sau khi được nhiều sĩ quan luật sư quân đội (JAG) tiếp cận, bày tỏ lo ngại về tính hợp pháp của một số lệnh.
Các chuyên gia luật quân sự cho biết, theo Bộ Luật Tư Pháp Quân Sự Thống Nhất (Uniformed Code of Military Justice), quân nhân Hoa Kỳ có quyền từ chối những lệnh mà họ tin là bất hợp pháp. Tuy nhiên, họ có thể phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng nếu lệnh đó được xác định là hợp pháp. Tiêu chuẩn này được thiết lập từ các phiên tòa Nuremberg sau Thế chiến thứ hai, nơi các sĩ quan Đức Quốc Xã không thể biện minh tội ác của mình bằng cách nói rằng họ chỉ tuân theo lệnh.
Bà Rachel VanLandingham, cựu thẩm phán quân sự trong Không Quân Hoa Kỳ và hiện là giáo sư luật, nhấn mạnh rằng quân nhân “phải” từ chối lệnh chỉ trong những trường hợp lệnh rõ ràng là bất hợp pháp, vi phạm nguyên tắc Nuremberg. Tuy nhiên, mặc định là quân nhân phải tuân theo mọi lệnh, với giả định rằng tất cả các lệnh đều hợp pháp, miễn là được đưa ra bởi một cấp trên có thẩm quyền và liên quan đến nhiệm vụ quân sự.
Quân nhân được khuyến cáo nên tìm kiếm lời khuyên pháp lý từ các sĩ quan JAG nếu họ cảm thấy không thoải mái với một lệnh nào đó. Việc bất tuân lệnh mà không có cơ sở vững chắc có thể đặt người quân nhân vào tình thế rủi ro pháp lý cao, vì tòa án quân sự sẽ là nơi đưa ra phán quyết cuối cùng về tính hợp pháp của lệnh.
