Mỗi khi mùa bão đến, chúng ta lại nghe nhắc đến những cái tên quen thuộc như Harvey, Katrina hay Sandy. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi: Tại sao bão lại có tên gọi, và quá trình đặt tên này diễn ra như thế nào?
Theo chuyên gia khí tượng Anthony Yanez của KPRC Click2Houston, lịch sử đặt tên bão khá thú vị. Ban đầu từ những năm 1800 ở Puerto Rico, người ta đặt tên bão theo vị Thánh Công giáo được tôn vinh vào ngày bão đổ bộ. Sau đó, những câu chuyện địa phương cũng tạo ra tên bão, như cơn bão làm gãy cột buồm của con thuyền tên Antja.
Đến năm 1951, chính phủ Mỹ bắt đầu đặt tên chính thức cho bão trước khi nó đổ bộ, sử dụng bảng chữ cái ngữ âm. Tuy nhiên, đến năm 1953, Trung tâm Bão Quốc gia chuyển sang dùng tên nữ. Ý tưởng là sử dụng những cái tên dễ nhận biết theo thứ tự bảng chữ cái để cải thiện việc truyền thông và giảm nhầm lẫn.
Vào thập niên 60-70, do các hoạt động đòi bình đẳng giới, việc chỉ dùng tên nữ cho những cơn bão tàn khốc đã vấp phải sự phản đối. Nỗ lực này đã thành công, và từ năm 1979, tên nam giới được bổ sung vào danh sách đặt tên. Cơn bão đầu tiên mang tên nam là Bob. Mùa bão năm 2024 bắt đầu với tên Alberto (tên nam), còn năm nay, 2025, sẽ là Andrea (tên nữ). Danh sách tên bão xen kẽ giữa nam và nữ, mỗi mùa sẽ luân phiên giới tính bắt đầu.
Hiện nay, hệ thống tên bão được duy trì bởi một ủy ban quốc tế thuộc Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO). Có sáu danh sách tên được luân phiên sử dụng cho mùa bão Đại Tây Dương, với tên gọi phản ánh sự đa dạng văn hóa trong khu vực, bao gồm tên Mỹ, Pháp, Latin, Hà Lan và Anh. Các khu vực khác như Thái Bình Dương hay Úc cũng có hệ thống đặt tên riêng.
Tên bão chỉ bị ‘khai tử’ (ngưng sử dụng vĩnh viễn) khi cơn bão đó quá nguy hiểm, gây chết chóc hoặc thiệt hại nặng nề đến mức việc tái sử dụng tên đó được coi là thiếu tế nhị. Đó là lý do các tên như Andrew, Katrina hay Helene đã được loại bỏ vĩnh viễn. Theo KPRC Click2Houston, sau mùa bão năm trước, các tên Beryl, Helene và Milton cũng đã được ‘cho nghỉ hưu’.
Mùa bão Đại Tây Dương chính thức bắt đầu vào ngày 1 tháng 6. Tên đầu tiên trong danh sách năm nay là Andrea. Hiện tại, các chuyên gia đang theo dõi tín hiệu về áp suất thấp đang phát triển ở vùng biển Caribbean và Vịnh Mexico trong khoảng hai tuần tới. Nhiệt độ nước biển ở khu vực này đã trên 80°F, đủ ấm để hỗ trợ bão hình thành.
Dù khả năng có bão hình thành sớm vẫn còn thấp, khoảng 10%, nhưng với điều kiện thuận lợi, cơn bão mang tên Andrea hoàn toàn có thể xuất hiện sớm hơn dự kiến, có thể là vào khoảng ngày 4 tháng 6 tới đây.
Một tiết lộ khá thú vị từ một cuộc trò chuyện ngoài lề với các thành viên WMO là lý do họ chọn tên. Nhiều người cho biết là để vinh danh người thân yêu. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người ngạc nhiên là không ít thành viên nam thừa nhận đã đặt tên bão theo… bạn gái cũ hoặc vợ cũ! Đúng là một sự thật bất ngờ đằng sau những cái tên đầy sức mạnh của thiên nhiên.
