Trong bối cảnh mối quan hệ giữa California và chính phủ liên bang ngày càng căng thẳng, ý tưởng về việc California ly khai khỏi Hoa Kỳ đang thu hút sự chú ý đáng kể. Theo một cuộc thăm dò mới đây của YouGov dành cho Viện California Độc Lập, kỷ lục 44% người trưởng thành tại California cho biết họ sẽ bỏ phiếu cho tiểu bang ly khai và trở thành một quốc gia độc lập.
Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý hàng đầu khẳng định Hiến Pháp Hoa Kỳ không cung cấp bất kỳ con đường nào cho việc ly khai. Ông Erwin Chemerinsky, Trưởng Khoa Luật Đại học UC Berkeley và là một trong những học giả hiến pháp hàng đầu quốc gia, nhận định rằng việc California ly khai mà không có sự đồng thuận của chính phủ liên bang sẽ là điều “thảm khốc”. Ông cho rằng, không thể tưởng tượng được chính phủ liên bang sẽ cho phép điều này xảy ra và Hiến Pháp Hoa Kỳ không hề đề cập đến cách một tiểu bang có thể rời khỏi Liên bang. Ông Chemerinsky hình dung một kịch bản Tòa Bạch Ốc sẽ có hành động quân sự tương tự như Nội Chiến nếu California đơn phương ly khai.
Nhiều người cho rằng động lực thúc đẩy mong muốn ly khai này đến từ mối quan hệ ngày càng xấu đi với chính phủ của Tổng Thống Donald Trump. Ông Chemerinsky chỉ ra rằng Tổng Thống Trump đã nhiều lần đe dọa cắt giảm mọi khoản tài trợ cho California, bất chấp việc tiểu bang này đóng thuế liên bang nhiều hơn số tiền nhận lại. Những lời lẽ và hành động như việc triển khai quân đội mà không được sự cho phép của tiểu bang hay đe dọa “giải phóng Los Angeles” đã khiến nhiều người dân California cảm thấy bị đối xử bất công và không muốn bị Tổng Thống Trump cai trị.
Một nhóm vận động mang tên CalExit đang nỗ lực thu thập chữ ký để đưa câu hỏi “Liệu California có nên rời Hoa Kỳ và trở thành một quốc gia tự do và độc lập?” vào lá phiếu bầu cử năm 2026. Mặc dù vẫn còn thiếu rất nhiều chữ ký so với mục tiêu 500.000, người đồng sáng lập phong trào CalExit, ông Marco Ruiz Evans, vẫn lạc quan. Ông Evans cho biết sự quan tâm đến việc ly khai tăng vọt sau vụ cháy Palisades hồi tháng Giêng, khi Tổng Thống Trump bị cho là đã đặt chính trị lên trên việc hỗ trợ thiên tai.
Theo khảo sát của Viện California Độc Lập vào đầu tháng Bảy, 50% người dân California tin tưởng chính quyền Sacramento hơn chính phủ tại Washington D.C., trong khi chỉ 23% có quan điểm ngược lại. Kết quả thăm dò cũng cho thấy 71% người California muốn tiểu bang có quy chế tự trị đặc biệt trong Liên bang, 72% muốn cảnh sát California được quyền bắt giữ các viên chức di trú liên bang lạm quyền, và 80% muốn California kiểm soát biên giới với các tiểu bang khác “như một quốc gia độc lập”.
Về mặt pháp lý, phán quyết năm 1869 của Tối Cao Pháp Viện trong vụ kiện Texas kiện White khẳng định rằng các tiểu bang không có quyền đơn phương ly khai. Tuy nhiên, phán quyết này cũng để ngỏ khả năng ly khai nếu có “sự đồng thuận của các tiểu bang”. Dù vậy, các chuyên gia tin rằng Tổng Thống Donald Trump và chính phủ liên bang sẽ không bao giờ đồng ý cho California rời đi. Hơn nữa, những vấn đề thực tế như việc xử lý đất đai và tài nguyên liên bang trong tiểu bang, hay khả năng tự vệ của một California độc lập, vẫn là những thách thức lớn.
Do đó, ý tưởng California ly khai vẫn chỉ là một “giấc mơ hão huyền” đối với nhiều người, được thúc đẩy bởi sự khác biệt ngày càng lớn về giá trị chính trị giữa California và chính quyền Tổng Thống Donald Trump, cũng như khoảng cách địa lý giữa bờ Tây và bờ Đông của Hoa Kỳ, theo phân tích của ký giả Robin Epley trên tờ Mercury News.
