Tin từ tòa nhà liên bang Edward R. Roybal ở khu downtown Los Angeles cho biết nhiều gia đình di dân, bao gồm cả người xin tị nạn và trẻ em, đang bị cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) giam giữ ngay trong các buổi trình diện định kỳ.
Sự thay đổi đáng lo ngại trong cách làm này đã làm dấy lên những quan ngại ngay lập tức về nhân quyền và đòi hỏi một cuộc điều tra từ các quan chức và nhóm ủng hộ di dân nổi tiếng. Họ mô tả điều kiện giam giữ là vô nhân đạo.
Theo các báo cáo từ nhân chứng và luật sư, những người bị giam giữ phải chịu đựng điều kiện quá tải, bị giữ trong các phòng dưới tầng hầm và thậm chí trong lều bên ngoài do thiếu không gian. Nhiều người bị nhốt mà không được cung cấp thức ăn và nước uống trong suốt 12 đến 24 giờ hoặc hơn, và một số gia đình, kể cả trẻ nhỏ, phải chịu đựng những điều kiện này qua đêm. Đèn trong tòa nhà cũng được báo cáo là tắt lúc 5 giờ chiều, khiến các gia đình chìm trong bóng tối hoàn toàn.
Một luật sư kể lại trường hợp một thân chủ bị giữ không có thức ăn, nước uống từ 2 giờ chiều hôm trước đến sáng hôm sau, trong khi vợ và hai con ông chờ đợi hơn 12 giờ. Cũng có báo cáo về một phụ nữ 20 tuổi bị giữ một mình, tách khỏi mẹ, dù đã trình diện ICE hợp pháp trong nhiều năm và chỉ còn vài ngày nữa là đến phiên tòa xét xử tị nạn.
Các luật sư tại hiện trường cho biết ICE khẳng định họ có thể giam giữ người di dân vô thời hạn, ngay cả khi người đó có giấy tạm hoãn trục xuất hợp pháp từ tòa án.
Dân biểu Jimmy Gomez (đại diện Quận 34 California), khu vực bao gồm tòa nhà Roybal, đã lên án các vụ giam giữ này. Ông nói đây là những báo cáo rất đáng lo ngại. “Những người xin tị nạn tuân thủ luật pháp – nhiều người có con – đang bị giam giữ sau khi đến trình diện ICE định kỳ. Không thức ăn. Không nước uống. Bị nhốt trong phòng chờ hơn 12 đến 24 giờ. Đây không phải tội phạm. Đây là những gia đình đã tuân thủ quy định. Nộp giấy tờ. Đến đúng giờ. Thay vào đó, họ bị đối xử như thể phạm pháp chỉ vì tìm kiếm tị nạn,” Dân biểu Gomez bày tỏ.
Ông nhấn mạnh thêm: “Đây không chỉ đơn giản là ‘hệ thống hoạt động như vậy’. Đây là một hệ thống đang làm con người tan vỡ. Bộ máy quan liêu bị vũ khí hóa chống lại những người đã tuân thủ. DHS—tôi yêu cầu được vào để tìm câu trả lời. Chúng tôi cần biết tại sao những người xin tị nạn tuân thủ luật pháp lại bị giam giữ, tách rời và đối xử như tội phạm.”
Liên đoàn Công dân Mỹ La Tinh Thống nhất (LULAC) cũng đưa ra cảnh báo toàn quốc và yêu cầu một cuộc điều tra liên bang ngay lập tức. Ông Roman Palomares, Chủ tịch và Chủ tịch Hội đồng Quốc gia LULAC, tuyên bố: “Điều này vượt quá mức không thể chấp nhận – nó là vô lương tâm. Ý tưởng rằng tòa nhà liên bang của chúng ta – nơi tượng trưng cho việc theo đuổi công lý – giờ đây đang được sử dụng như một cơ sở giam giữ trên thực tế dưới quyền của ICE, là một sự sỉ nhục đối với mọi giá trị mà quốc gia chúng ta lẽ ra phải duy trì.”
Ông Palomares cho biết thêm: “Không thể tin được rằng tại Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, một quốc gia tuyên bố coi trọng pháp quyền, chúng ta lại chứng kiến sự coi thường trắng trợn như vậy đối với thủ tục tố tụng, quyền công dân và nhân phẩm con người. Đây là những cá nhân mà hy vọng cuối cùng đặt vào hệ thống tư pháp Hoa Kỳ. Thay vào đó, họ lại bị giam giữ ngay tại nơi họ đến để tìm công lý. Điều này vi phạm Hiến pháp của chính ta và các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế.”
Về phía ICE, hiện chưa có tuyên bố cụ thể nào từ ICE hoặc Bộ An ninh Nội địa (DHS) liên quan đến các cáo buộc cụ thể này tại tòa nhà Roybal. Tuy nhiên, ICE hoạt động theo một nhiệm vụ rộng lớn là thực thi luật di trú Hoa Kỳ. Theo các luật sư tại hiện trường, ICE tuyên bố có thể giam giữ người vô thời hạn ngay cả khi họ có “giấy tạm hoãn trục xuất” hợp pháp – thường là việc đình chỉ tạm thời lệnh trục xuất.
Từ quan điểm hoạt động chung của ICE, việc có giấy tạm hoãn không phải lúc nào cũng ngăn cản việc giam giữ, vì cá nhân đó vẫn có thể bị coi là có thể bị trục xuất theo luật di trú hoặc có các yếu tố khác mà theo quan điểm của ICE, cần phải tiếp tục bị giam giữ. Các hành động thực thi, bao gồm bắt giữ tại các buổi trình diện, là một phần trong nhiệm vụ đã nêu của ICE là bắt giữ những người vi phạm luật di trú.
Những vụ bắt giữ được báo cáo ở LA phù hợp với nỗ lực liên bang rộng lớn hơn nhằm tăng cường đáng kể các vụ bắt giữ di trú trên toàn quốc. Dữ liệu nội bộ của chính phủ cho thấy các vụ bắt giữ của ICE trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng Thống Donald Trump đã vượt quá 100,000 trong tuần này, bao gồm hơn 2,000 vụ bắt giữ vào cả thứ Ba và thứ Tư. Con số này đánh dấu sự gia tăng đáng kể so với mức trung bình hàng ngày khoảng 660 vụ bắt giữ trong 100 ngày đầu tiên của chính quyền Tổng Thống Trump.
Theo FOX 11 News, những con số này được cho là đang tiến gần đến mục tiêu đã nêu của các quan chức hàng đầu chính quyền, chẳng hạn như phó chánh văn phòng Nhà Trắng Stephen Miller, người đã thúc đẩy ICE thực hiện “ít nhất” 3,000 vụ bắt giữ mỗi ngày. Việc mở rộng mạnh mẽ này, bao gồm cả việc bắt giữ di dân và người xin tị nạn tại các phiên tòa hoặc buổi trình diện định kỳ, bị giới phê bình coi là ngăn cản các cá nhân tuân thủ quy trình pháp lý và tạo ra tình huống nguy hiểm cho cộng đồng di dân.
LULAC đang khẩn trương kêu gọi một cuộc điều tra đầy đủ và ngay lập tức từ Bộ Tư pháp và Văn phòng Tổng Thanh tra. Họ cũng yêu cầu ICE và các quan chức tòa án liên bang giải thích về cơ sở pháp lý và hoàn cảnh của các vụ giam giữ này, đồng thời yêu cầu tạm dừng mọi hành động trục xuất cho đến khi thủ tục tố tụng được đảm bảo đầy đủ cho mỗi cá nhân bị giam giữ, và sự giám sát của các thành viên Quốc hội, đặc biệt là Nhóm Nghị sĩ gốc Tây Ban Nha và các Ủy ban Tư pháp Hạ viện và Thượng viện.
Dân biểu Gomez cũng yêu cầu được tiếp cận cơ sở. Với tư cách là con trai của di dân, ông Gomez là người ủng hộ mạnh mẽ các gia đình di dân.
