Liệu pháp ghép tủy xương, ngày nay là một phương pháp điều trị phổ biến, từng gặp vô vàn khó khăn trong những ngày đầu nghiên cứu. Nhiều chuyên gia thậm chí còn cho rằng các biến chứng phức tạp của nó là không thể giải quyết.
Năm 1957, Bác sĩ E. Donnall Thomas, sau này là giám đốc y khoa đầu tiên của Fred Hutch Cancer Center, đã công bố một nghiên cứu quan trọng về việc điều trị cho sáu bệnh nhân ung thư máu (leukemia) giai đoạn cuối bằng xạ trị, hóa trị và truyền tủy xương. Mặc dù chỉ có hai bệnh nhân chấp nhận mảnh ghép và cả sáu đều qua đời sau 100 ngày, nghiên cứu này lần đầu tiên chứng minh rằng tủy xương của người có thể được thu thập, bảo quản và truyền tĩnh mạch an toàn.
Bước đột phá đầu tiên của Bác sĩ Thomas đến vào năm 1960 tại Seattle. Ông đã thực hiện thành công ca ghép tủy cho một bé gái 6 tuổi mắc chứng thiếu máu bất sản (aplastic anemia) – một căn bệnh thời điểm đó được coi là vô phương cứu chữa. Tủy được hiến tặng từ người chị em sinh đôi của bé gái, giúp em trở thành bệnh nhân đầu tiên trên thế giới được chữa khỏi bằng phương pháp ghép tủy xương.
Việc ghép tủy từ người hiến không phải là anh chị em sinh đôi hóa ra khó khăn hơn nhiều. Nhiều nhà miễn dịch học hàng đầu khi đó cho rằng điều này sẽ thất bại vì hệ miễn dịch của con người sẽ luôn đào thải tủy ghép.
Khoảng thời gian này, Bác sĩ William Hutchinson đang tìm kiếm giám đốc nghiên cứu lâm sàng cho trung tâm ung thư mới thành lập. Đối với Bác sĩ Hutchinson, cuộc chiến chống ung thư mang tính cá nhân sâu sắc. Năm 1963, ông phải chẩn đoán cho chính em trai mình, huyền thoại bóng chày Seattle Fred Hutchinson, mắc bệnh ung thư.
Chia sẻ với Fred Hutch Cancer Center, Bác sĩ Frederick Appelbaum, Phó Chủ tịch điều hành Fred Hutch, cho biết Bác sĩ Bill Hutchinson, vốn là một bác sĩ phẫu thuật, thường xuyên chứng kiến ung thư. Việc em trai mắc bệnh chính là động lực thúc đẩy ông thành lập một trung tâm chuyên biệt về ung thư.
Mối hợp tác giữa Hutchinson và Thomas chính thức bắt đầu vào năm 1975 khi Fred Hutchinson Cancer Research Center mở cửa tại khu First Hill của Seattle.
Cùng năm đó, Bác sĩ Thomas công bố nghiên cứu cho thấy ông đã cứu được một phần nhỏ bệnh nhân ung thư máu giai đoạn cuối. Bốn năm sau, ông báo cáo tỷ lệ chữa khỏi lên đến hơn 50% đối với bệnh nhân ghép tủy khi ung thư của họ ở giai đoạn thuyên giảm.
Theo Bác sĩ Appelbaum, “Don đã chứng minh rằng có thể chữa khỏi ung thư máu bằng ghép tủy xương. Chứng kiến Don và đội ngũ của ông tự tay tạo ra một liệu pháp có khả năng chữa khỏi những bệnh nhân trước đây không thể chữa được – đó chính là điều kỳ diệu của nơi này.”
Chưa đầy hai thập kỷ sau nghiên cứu đột phá của Bác sĩ Thomas, ghép tủy xương đã trở thành một liệu pháp được chấp nhận rộng rãi, thay đổi hoàn toàn nền y học lâm sàng. Năm 1990, Bác sĩ Thomas được trao giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học, là giải Nobel đầu tiên trong số ba giải mà các nhà nghiên cứu tại Fred Hutch đã đạt được.
Trong 20 năm tiếp theo, hơn một triệu ca ghép tế bào gốc tạo máu đã được thực hiện. Tính đến năm 2024, con số này đã vượt qua 1.5 triệu ca tại hơn 1,500 trung tâm ghép tủy trên khắp thế giới.
Bác sĩ Effie W. Petersdorf, Giám đốc y khoa Chương trình Ghép Tủy Từ Người Hiến Không Cùng Huyết Thống tại Fred Hutch, người giữ Ghế Madeline Dabney Adams về Nghiên cứu AML, cho biết: “Chúng tôi đã đặt ra những câu hỏi khó mà không ai khác dám nghĩ đến và chúng tôi cần làm điều đó như một tập thể vì không ai có thể có câu trả lời một mình.”
Thành lập tại Seattle 50 năm trước, Fred Hutch Cancer Center là một tổ chức phi lợi nhuận độc lập, chuyên cá nhân hóa chăm sóc và thúc đẩy nghiên cứu để cung cấp các phương pháp điều trị ung thư mới nhất, đồng thời đẩy nhanh khám phá nhằm ngăn ngừa, điều trị và chữa khỏi ung thư và các bệnh truyền nhiễm trên toàn cầu, theo thông tin từ Fred Hutch Cancer Center và The Seattle Times.
