Cuộc tranh luận gay gắt về tương lai Trí Tuệ Nhân Tạo (AI) tại Hoa Kỳ đang nóng lên, khi chương trình nghị sự của Tổng Thống Donald Trump nhằm thúc đẩy vị thế dẫn đầu toàn cầu về AI có thể vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ một cựu quan chức thời Biden, ông Jason Matheny, người đang giữ chức Giám đốc điều hành RAND Corporation.
Tổng Thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp với tiêu đề “Gỡ Bỏ Rào Cản cho Vai Trò Lãnh Đạo Hoa Kỳ về Trí Tuệ Nhân Tạo” và gần đây đã gặp gỡ các lãnh đạo công nghệ hàng đầu như Mark Zuckerberg và Bill Gates tại Tòa Bạch Ốc để thảo luận về AI. Mục tiêu của chính quyền Tổng Thống Donald Trump là thiết lập “sự thống trị toàn cầu của Mỹ trong lĩnh vực AI”.
Tuy nhiên, tầm nhìn này có thể đối mặt với thách thức từ phong trào “vị tha hiệu quả” (effective altruism), một nhóm có ảnh hưởng nhỏ nhưng có cái nhìn bi quan hơn về AI. Ông Jason Matheny, người từng là quan chức cấp cao dưới thời cựu Tổng Thống Joe Biden và hiện là CEO của RAND Corporation, là một nhân vật chủ chốt trong phong trào này. Họ chủ trương điều tiết sự phát triển của AI nhằm giảm thiểu rủi ro, thậm chí xem AI là một mối đe dọa hiện hữu, ngang hàng với vũ khí hạt nhân, theo một bài viết trên Fox News ngày 8 tháng 9 năm 2025.
Một cựu quan chức Bộ Quốc Phòng quen thuộc với các lãnh đạo ngành công nghệ tiết lộ với Fox News Digital rằng ông Matheny đã “cố tình cài cắm những người có cùng quan điểm bi quan về AI” vào các vị trí trong chính phủ và các nhà thầu của chính phủ kể từ bài phát biểu năm 2017 tại một diễn đàn vị tha hiệu quả. Trong bài phát biểu đó, ông Matheny đã thảo luận về tầm nhìn của mình trong việc gây ảnh hưởng đến chính phủ từ bên trong lẫn bên ngoài để thúc đẩy các mục tiêu của phong trào. Ông nhấn mạnh rằng ngay cả “những vị trí khá cấp thấp” cũng có thể “tạo ra ảnh hưởng đáng kinh ngạc”.
Tuy nhiên, một phát ngôn viên của RAND Corporation đã phản bác cáo buộc này, khẳng định ông Matheny tin rằng nhiều quan điểm và nền tảng khác nhau là cần thiết để phân tích và đưa ra chính sách công đúng đắn. Người này cũng nói rằng RAND không xem AI là “mối đe dọa hiện hữu” mà đang xem xét nhiều khía cạnh ảnh hưởng của AI đến xã hội, bao gồm cả cơ hội và mối đe dọa.
Ông Matheny từng đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng trong Tòa Bạch Ốc dưới thời cựu Tổng Thống Biden, bao gồm Phó Trợ lý Tổng thống về công nghệ và an ninh quốc gia. Sắc lệnh hành pháp năm 2023 của chính quyền Biden, “Phát Triển và Sử Dụng Trí Tuệ Nhân Tạo An Toàn, Bảo Mật và Đáng Tin Cậy”, đã phản ánh nhiều mục tiêu của phong trào vị tha hiệu quả, nhấn mạnh việc giảm thiểu rủi ro như gian lận, phân biệt đối xử, thiên vị, thông tin sai lệch, thay thế việc làm và các mối đe dọa an ninh quốc gia.
Sắc lệnh này từng bị nhiều người trong ngành coi là sự can thiệp quá mức của chính phủ, làm cản trở đổi mới và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của Hoa Kỳ với các quốc gia như Trung Cộng. Tuy nhiên, sắc lệnh này đã bị hủy bỏ bởi sắc lệnh mới của Tổng Thống Donald Trump ngay trong những ngày đầu của chính quyền thứ hai của ông.
Mặc dù vậy, với vai trò đứng đầu RAND, một tổ chức tư vấn chính sách và nghiên cứu, ông Matheny và RAND vẫn tiếp tục thúc đẩy tầm nhìn của họ về quy định AI và cảnh báo về những cạm bẫy tiềm ẩn. Gần đây, RAND đã đưa ra cảnh báo rằng AI sẽ “cơ bản định hình lại nền kinh tế an ninh mạng” và việc sử dụng chatbot AI trong hỗ trợ sức khỏe tâm thần có nghĩa là xã hội đang “triển khai các nhà trị liệu giả mạo ở quy mô chưa từng có.”
Cuộc đối đầu này cho thấy sự chia rẽ trong giới chính sách và công nghệ về cách tiếp cận tương lai của AI, giữa việc thúc đẩy đổi mới và việc đảm bảo an toàn cho nhân loại.
