Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đang lên kế hoạch ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để “tăng hiệu quả mạnh mẽ” trong việc xem xét và phê duyệt các loại thuốc và thiết bị y tế mới. Đây là một trong những ưu tiên hàng đầu được công bố trên tạp chí y khoa JAMA vào thứ Ba vừa qua.
Bên cạnh đó, FDA cũng sẽ tiến hành rà soát các hóa chất và “thành phần đáng lo ngại” có trong thực phẩm tại Mỹ nhưng lại không được phép ở các quốc gia phát triển khác. Cơ quan này cũng muốn đẩy nhanh giai đoạn cuối cùng của quy trình phê duyệt thuốc hoặc thiết bị y tế xuống chỉ còn vài tuần, lấy cảm hứng từ sự thành công của Chiến dịch Warp Speed trong đại dịch COVID-19 khi các quan chức đã chạy đua với thời gian để ngăn chặn số ca tử vong tăng vọt.
Tiến sĩ Marty Makary, Ủy viên FDA, và Tiến sĩ Vinay Prasad, người đứng đầu bộ phận giám sát vắc xin và liệu pháp gen, viết trên JAMA rằng: “FDA sẽ tập trung vào việc mang lại các phương pháp chữa bệnh nhanh hơn và những liệu pháp ý nghĩa cho bệnh nhân, đặc biệt là những người mắc bệnh hiếm và ít được quan tâm, thực phẩm lành mạnh hơn cho trẻ em và các cách tiếp cận hợp lý để xây dựng lại lòng tin của công chúng.”
Kế hoạch này đóng vai trò trung tâm trong việc thực hiện chương trình nghị sự của Bộ trưởng Y tế Hoa Kỳ, Robert F. Kennedy Jr., và nó cũng nhấn mạnh nỗ lực của chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành công nghiệp lớn bằng một loạt biện pháp nhằm đưa sản phẩm ra thị trường nhanh chóng hơn.
Tuy nhiên, một số khía cạnh của đề xuất này đã vấp phải hoài nghi, đặc biệt là ý tưởng cho rằng AI đủ khả năng cắt giảm hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm thời gian xem xét kỹ lưỡng các hồ sơ xin phê duyệt thuốc hoặc thiết bị y tế rủi ro cao.
Stephen Holland, luật sư từng cố vấn cho Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện về chăm sóc sức khỏe, nhận định rằng dù có tiềm năng lớn, nhưng hiện tại ông chưa thấy rõ hiệu quả thực sự của việc này.
FDA gần đây đã giới thiệu Elsa, một mô hình ngôn ngữ lớn dựa trên AI tương tự như ChatGPT. Cơ quan này cho biết Elsa có thể được sử dụng để ưu tiên các cơ sở sản xuất thực phẩm hoặc thuốc cần kiểm tra, mô tả tác dụng phụ trong bản tóm tắt an toàn thuốc và thực hiện các nhiệm vụ cơ bản khác trong việc xem xét sản phẩm. Các quan chức FDA tin rằng AI có khả năng “tăng hiệu quả mạnh mẽ” trong việc kiểm tra tới 500.000 trang tài liệu được nộp cho các quyết định phê duyệt.
Các quan chức y tế đương nhiệm và cựu quan chức cho rằng công cụ AI này hữu ích nhưng chưa đủ đột phá. Hiện tại, mô hình này còn hạn chế về số lượng ký tự có thể xử lý, không thể thực hiện một số phân tích dữ liệu đơn giản và kết quả cần được kiểm tra cẩn thận, do đó tiết kiệm được ít thời gian. Một số nhân viên cho biết mô hình này đôi khi còn “bịa đặt” thông tin.
Liên quan đến giám sát thực phẩm, Tiến sĩ Makary và Prasad cho biết sẽ tập trung mới vào “chế độ ăn ngày càng bị thao túng bởi hóa chất”, một mục tiêu được cả Đảng Cộng hòa và Dân chủ ủng hộ. Bài báo viết: “Đối với tất cả các chất phụ gia, sự cân bằng giữa lợi ích và tác hại phải được đánh giá lại.”
Mặc dù chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đang tìm cách cắt giảm mạnh ngân sách của FDA trong năm tài chính tiếp theo, bộ phận thực phẩm dự kiến sẽ nhận được thêm kinh phí.
Các chuyên gia cũng lưu ý về sự cân bằng tinh tế mà các quan chức FDA cần giữ, nhất là trong bối cảnh ông Kennedy phàn nàn rằng FDA quá gần gũi với ngành công nghiệp dược phẩm, đồng thời chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump theo đuổi cách tiếp cận thân thiện với doanh nghiệp.
Tiến sĩ Makary và Prasad viết rằng FDA phải là “đối tác với ngành công nghiệp” nhưng tránh “mối quan hệ ấm cúng đã từng là đặc trưng của cơ quan này trong quá khứ.” Tuy nhiên, Tiến sĩ Reshma Ramachandran từ Đại học Yale chỉ ra rằng Tiến sĩ Makary và Prasad đang có một chuyến thăm sáu thành phố, gặp gỡ các CEO của ngành dược phẩm trong các cuộc họp kín, đặt câu hỏi về cách điều này giúp “bảo vệ cơ quan khỏi mối quan hệ ấm cúng” với ngành công nghiệp.
Theo tin từ Seattle Times ngày 10/06/2025 theo The New York Times.
