WASHINGTON (AP) – Hãng dược Gilead Sciences vừa thông báo, Hoa Kỳ đã chính thức phê duyệt loại thuốc tiêm phòng HIV duy nhất trên thế giới, chỉ cần tiêm hai lần mỗi năm. Đây là bước tiến đầu tiên trong kế hoạch triển khai trên toàn cầu, hứa hẹn bảo vệ hàng triệu người. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ có bao nhiêu người ở Mỹ và các quốc gia khác sẽ tiếp cận được phương pháp mới đầy tiềm năng này.
Mặc dù một loại vaccine phòng HIV vẫn là mục tiêu hàng đầu, nhiều chuyên gia cho rằng loại thuốc tiêm có tên lenacapvir này có thể là giải pháp tốt nhất hiện tại. Thuốc đã cho thấy khả năng loại bỏ gần như hoàn toàn các ca nhiễm mới trong hai nghiên cứu đột phá trên nhóm người có nguy cơ cao, thậm chí còn hiệu quả hơn cả việc uống thuốc phòng ngừa hàng ngày vốn dễ bị quên.
Greg Millett, giám đốc chính sách công tại amfAR, Tổ chức Nghiên cứu AIDS, nhận định: “Đây thực sự là cơ hội để chấm dứt lây truyền HIV.”
Bên cạnh việc sử dụng bao cao su đúng cách, PrEP (Pre-exposure prophylaxis) – sử dụng thường xuyên các loại thuốc dự phòng như thuốc viên hàng ngày hoặc thuốc tiêm mỗi hai tháng – ngày càng trở nên quan trọng. Lenacapavir, với khả năng bảo vệ kéo dài sáu tháng, là lựa chọn lâu dài nhất, thu hút những người ngại đến bác sĩ thường xuyên hoặc e ngại việc uống thuốc hàng ngày.
Thuốc của Gilead hiện đang được bán để điều trị HIV với tên thương hiệu Sunlenca. Liều dùng phòng ngừa sẽ được bán dưới một tên khác là Yeztugo. Thuốc được tiêm dưới da bụng, tạo thành một “ổ” thuốc nhỏ để từ từ hấp thụ vào cơ thể.
Giá cả của thuốc vẫn chưa được công bố. Cần lưu ý rằng thuốc này chỉ ngăn ngừa lây truyền HIV, không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Các nỗ lực toàn cầu nhằm chấm dứt đại dịch HIV vào năm 2030 đang bị đình trệ. Mỗi năm, vẫn có hơn 30.000 ca nhiễm mới ở Hoa Kỳ và khoảng 1,3 triệu ca trên toàn thế giới.
Chỉ khoảng 400.000 người Mỹ đang sử dụng một số hình thức PrEP, một con số rất nhỏ so với số người ước tính có thể hưởng lợi. Một nghiên cứu gần đây cho thấy các tiểu bang có tỷ lệ sử dụng PrEP cao đã giảm số ca nhiễm HIV, trong khi tỷ lệ này tiếp tục tăng ở những nơi khác.
Một nửa số ca nhiễm mới là ở phụ nữ, những người thường cần sự bảo vệ mà không cần sự đồng ý hoặc kiến thức của bạn tình. Một nghiên cứu nghiêm ngặt ở Nam Phi và Uganda so sánh hơn 5.300 phụ nữ trẻ và thanh thiếu niên hoạt động tình dục, được tiêm lenacapvir hai lần một năm hoặc uống thuốc hàng ngày. Không có ca nhiễm HIV nào ở những người được tiêm thuốc, trong khi khoảng 2% trong nhóm so sánh bị nhiễm HIV từ bạn tình.
Một nghiên cứu thứ hai cho thấy thuốc tiêm hai lần một năm có hiệu quả gần như tương đương ở nam giới đồng tính và những người không tuân thủ giới tính ở Hoa Kỳ và một số quốc gia khác bị ảnh hưởng nặng nề bởi HIV.
Ian Haddock ở Houston đã thử PrEP không thường xuyên kể từ năm 2015, nhưng anh đã tận dụng cơ hội tham gia nghiên cứu lenacapvir và tiếp tục tiêm hai lần một năm như một phần của nghiên cứu tiếp theo.
Haddock, người đứng đầu Sáng kiến Bất thường Bình thường, một tổ chức phi lợi nhuận phục vụ cộng đồng LGBTQ+ da màu, chia sẻ: “Bây giờ tôi quên rằng mình đang dùng PrEP vì tôi không cần phải mang theo một lọ thuốc.”
Tiến sĩ Gordon Crofoot ở Houston, người giúp dẫn đầu nghiên cứu ở nam giới, cho biết: “Mọi người ở mọi quốc gia có nguy cơ nhiễm HIV đều cần được tiếp cận với PrEP. Chúng ta cần tiếp cận dễ dàng hơn với PrEP có hiệu quả cao như thế này.”
Theo thông tin từ hãng tin Associated Press.
