Liên minh Châu Âu (EU) đang xem xét lại mối quan hệ với Trung Quốc sau những chỉ trích gay gắt từ Hoa Kỳ, một đồng minh từng đáng tin cậy. Những động thái của chính quyền Tổng thống Donald Trump, bao gồm đe dọa đối với Greenland, kế hoạch áp thuế và sự xích lại gần Moscow, đã khiến một số lãnh đạo Châu Âu cam kết giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Trung Quốc nhận thấy cơ hội trong tình hình này và hy vọng vào một Châu Âu tách rời khỏi Mỹ để chia rẽ phương Tây. Trong nhiều năm qua, EU và Washington đã phối hợp với nhau để áp thuế lên xe điện Trung Quốc và áp đặt các biện pháp trừng phạt các quan chức Trung Quốc bị cáo buộc vi phạm nhân quyền. Tuy nhiên, với cuộc chiến thương mại có nguy cơ kéo dài với Mỹ, Bắc Kinh xem EU là một đối tác tiềm năng để giảm thiểu tác động của thuế quan từ Tổng thống Trump và duy trì vị thế toàn cầu của mình.
Tại hội nghị thượng đỉnh ở Brussels, các nhà lãnh đạo EU đã thảo luận về quan hệ với Trung Quốc. Kim ngạch thương mại song phương giữa EU và Trung Quốc ước tính đạt 2,3 tỷ euro mỗi ngày. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của EU về hàng hóa. Cả hai bên đều nhận thấy lợi ích trong việc duy trì quan hệ thương mại ổn định vì lợi ích của nền kinh tế toàn cầu và có chung một số mục tiêu về khí hậu.
Tương tự Mỹ, Châu Âu cũng nhập siêu lớn với Trung Quốc, khoảng 300 tỷ euro vào năm ngoái. Châu Âu phụ thuộc vào Trung Quốc về các khoáng sản quan trọng. Trong bối cảnh các công ty Châu Âu ghi nhận lợi nhuận giảm sút tại Trung Quốc, Brussels hy vọng Bắc Kinh sẽ thực hiện các cam kết gần đây nhằm nới lỏng các hạn chế đối với các liên doanh kinh doanh nước ngoài.
Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã chỉ trích: “Trong khi những nước khác mở cửa thị trường, Trung Quốc lại tập trung vào việc làm suy yếu các biện pháp bảo vệ sở hữu trí tuệ, trợ cấp quy mô lớn với mục đích thống trị sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây không phải là cạnh tranh thị trường – mà là sự bóp méo có chủ đích.”
Hiện tại, Châu Âu lo ngại rằng thuế quan của Tổng thống Trump có thể khiến nhiều hàng hóa Trung Quốc bị chuyển hướng sang Châu Âu, gây bất ổn thị trường trên toàn lục địa. Các nhà phân tích cho rằng, điều này có thể củng cố vị thế đàm phán của Bắc Kinh, khi Trung Quốc đã xây dựng nhiều sự phụ thuộc chiến lược khiến EU rơi vào mối quan hệ bất đối xứng.
Một hội nghị thượng đỉnh sắp tới tại Trung Quốc vào tháng 7 để kỷ niệm 50 năm quan hệ có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự đồng thuận mới giữa hai cường quốc này. Dù không kỳ vọng một thỏa thuận lớn, Trung Quốc có thể sẽ yêu cầu EU dỡ bỏ thuế quan đối với xe điện hoặc thậm chí mở lại Hiệp định Đầu tư Toàn diện song phương. Mục tiêu chính của Trung Quốc là đảm bảo EU tiếp tục là một thị trường tiềm năng cho hàng hóa không thể xuất khẩu sang Mỹ do các biện pháp thuế quan của Tổng thống Trump.
Theo ABC News, việc EU và Washington có những lập trường khác biệt về Trung Quốc có thể làm suy yếu vị thế của cả hai bên khi đối phó với Bắc Kinh. Điều này có thể gây bất lợi cho Mỹ, vốn cần sự giúp đỡ từ các đồng minh và đối tác để duy trì vị thế thống trị toàn cầu.
