Đức Giáo Hoàng Leo XIV dự kiến sẽ có mặt tại Nhà thờ Tòa giám mục Tứ hải Armenia ở Istanbul vào Chủ Nhật, trong một cử chỉ nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với sự đoàn kết Kitô giáo và các cộng đồng thiểu số Kitô giáo tại Thổ Nhĩ Kỳ. Bên cạnh ý nghĩa đại kết này, chuyến thăm còn có thể mang đến sự ủng hộ thầm lặng cho những nỗ lực hàn gắn những vết thương lịch sử kéo dài hàng thế kỷ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Armenia, vốn bị ám ảnh bởi các cuộc tàn sát và sự ngờ vực sâu sắc.
Theo ước tính, khoảng 1,5 triệu người Armenia đã thiệt mạng trong các cuộc tàn sát, trục xuất và hành quân cưỡng bức bắt đầu từ năm 1915 tại Đế chế Ottoman Thổ Nhĩ Kỳ. Nhiều nhà sử học coi đây là một cuộc diệt chủng.
Thổ Nhĩ Kỳ phủ nhận rằng các vụ giết người này cấu thành hành động diệt chủng, cho rằng con số thương vong đã bị thổi phồng và những người thiệt mạng là nạn nhân của nội chiến và bất ổn. Ankara đã vận động hành lang để ngăn chặn các quốc gia chính thức công nhận các vụ thảm sát này là diệt chủng.
Trong sáu tháng đầu nhiệm kỳ giáo hoàng của mình, Đức Leo XIV đã tránh xa các cuộc tranh cãi. Chuyến đi của ngài tới Thổ Nhĩ Kỳ, trong khuôn khổ chuyến công du nước ngoài đầu tiên để kỷ niệm 1.700 năm Đại hội Nicaea, sẽ được theo dõi chặt chẽ để xem liệu có những dấu hiệu tương đồng với cách mô tả các vụ giết người của Đức Giáo Hoàng Francis trước đây hay không.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ và Armenia dường như đang tiến gần hơn đến việc bình thường hóa quan hệ. Các nhà quan sát nhận định rằng chuyến viếng thăm của Giáo hoàng có khả năng sẽ củng cố những nỗ lực này. Quan hệ giữa hai nước vẫn còn căng thẳng khi biên giới chung vẫn đóng cửa kể từ những năm 1990, mặc dù hai bên đã đồng ý xúc tiến bình thường hóa quan hệ vào năm 2021.
Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vào tháng 6 vừa qua. Tuy nhiên, theo tin từ AP, Đức Giáo Hoàng Leo XIV không dự kiến sẽ thúc đẩy việc công nhận chính thức về nạn diệt chủng trong chuyến thăm này.
Chuyến đi tới Nhà thờ Tòa giám mục Armenia ở Istanbul diễn ra trong bối cảnh căng thẳng tiếp diễn ở khu vực Caucasus, bao gồm cả mối quan hệ giữa Thủ tướng Pashinyan và Giáo hội Tông tòa Armenia. Tình hình càng phức tạp hơn bởi những căng thẳng giữa Armenia và Azerbaijan, một đồng minh thân cận của Thổ Nhĩ Kỳ.
Được biết, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã dành những năm tháng tuổi trẻ ở Chicago, nơi ngài có thể đã tiếp xúc với các cộng đồng người nhập cư, bao gồm cả người Mỹ gốc Armenia. Theo các nhà quan sát, chuyến thăm của ngài tới Thổ Nhĩ Kỳ mang ý nghĩa quan trọng trong việc làm nổi bật quá khứ Kitô giáo của đất nước này và khẳng định sự hiện diện lâu đời của người Armenia trong khu vực.
