Một đạo luật mới của Texas vừa có hiệu lực, cho phép cảnh sát tạm giữ những người đang trong cơn khủng hoảng sức khỏe tâm thần, ngay cả khi họ không gây ra mối đe dọa trước mắt. Đạo luật Thượng Viện 1164 (SB 1164) đã thay đổi ngưỡng can thiệp của lực lượng thực thi pháp luật.
Trước đây, cảnh sát cần thấy một nguy cơ sắp xảy ra để hành động. Giờ đây, các sĩ quan có thể tạm giữ những cá nhân mà họ tin rằng đang mắc chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng đến mức không tự nhận thức được tình trạng của mình. Tình trạng này được gọi là anosognosia.
Ông Eric Smith, người từng trải qua giai đoạn mắc chứng rối loạn lưỡng cực, chia sẻ rằng ông đã rất ốm yếu nhưng không nhận ra điều đó. Phải đến khi bị bắt giữ nhiều năm trước, ông mới nhận được sự giúp đỡ ý nghĩa. Ông hiện là người ủng hộ sức khỏe tâm thần và là thành viên của Ủy ban Tư pháp Sức khỏe Tâm thần Texas, ủng hộ mạnh mẽ luật mới này, tin rằng nó sẽ cứu được nhiều mạng sống.
Ông Ted Isensee cũng ủng hộ SB 1164. Con trai ông, Sean, từng vật lộn với chứng rối loạn lưỡng cực và lo âu, đã bị cảnh sát bắn chết vào năm 2013 sau khi đe dọa cha mình trong một cơn khủng hoảng tâm thần bạo lực. Sau sự việc đau lòng này, ông Isensee đã thành lập Quỹ Phản ứng An toàn của Cảnh sát (Isensee Foundation for Safe Police Response) để đào tạo lực lượng thực thi pháp luật về cách giảm leo thang các cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần. Ông Isensee, hiện cũng là thành viên hội đồng quản trị của Liên minh Quốc gia về Bệnh tâm thần (NAMI) Greater Houston, cho biết luật mới cung cấp hướng dẫn rõ ràng hơn cho cảnh sát.
Tuy nhiên, không phải ai cũng xem luật này là một bước tiến. Nghị viên Hội đồng Thành phố Houston, bà Tiffany Thomas, lo ngại luật có thể bị lạm dụng để loại bỏ những người vô gia cư khỏi không gian công cộng một cách bất công. Ông Isensee thừa nhận rằng mọi luật pháp đều có thể bị lạm dụng hoặc thực thi kém, nhưng ông không cho rằng điều đó có nghĩa là không nên thông qua một đạo luật mang lại con đường tốt hơn.
Ông Smith đồng ý rằng luật cần có các biện pháp bảo vệ, bày tỏ sự lo sợ về việc quyền tự do của người dân bị xâm phạm. Sở Cảnh sát Houston cho biết họ đã bắt đầu thông báo cho các sĩ quan về chính sách mới thông qua các bản ghi nhớ và trong các buổi giao ban, đồng thời tích hợp nó vào chương trình đào tạo hàng năm bắt buộc. Tuy nhiên, vẫn còn những câu hỏi về cách luật sẽ được thực thi, đặc biệt là ở một tiểu bang có số giường bệnh tâm thần thuộc hàng thấp nhất cả nước.
Các nhà hoạt động nhấn mạnh rằng sự giám sát liên tục, đào tạo đầy đủ và sự tham gia của các chuyên gia y tế cùng thẩm phán sẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo luật hoạt động như dự định, mà không vi phạm các quyền dân sự. Bài báo được đăng tải trên ABC13 hôm 6 tháng 9 năm 2025.
