Trong những ngày đầu Israel tấn công Iran, Đài phát thanh Farda do Hoa Kỳ điều hành, phát sóng bằng tiếng Ba Tư ở Iran, đã bác bỏ thông tin trên truyền thông nhà nước rằng một phi công Israel đã bị bắn hạ và bắt giữ.
Hoạt động báo chí của đài vẫn tiếp tục mặc dù chính quyền Tổng Thống Trump đe dọa đến tương lai của đài, cùng với một kênh truyền hình tiếng Ba Tư do Voice of America (VOA) điều hành.
Đài phát thanh Farda, một nhánh của Radio Free Europe/Radio Liberty có trụ sở tại Prague, vẫn tiếp tục phát sóng mặc dù biên tập viên quản lý của đài ước tính rằng hơn một nửa nhân viên của đài đã bị cho thôi việc tạm thời. Nhân viên Ba Tư của VOA, những người được lệnh nghỉ hành chính vào tháng 3, đột ngột được lệnh quay trở lại làm việc vào chiều thứ Sáu tuần trước.
Golnaz Esfandiani, biên tập viên quản lý của Đài phát thanh Farda, cho biết: “Chúng tôi đã cung cấp thông tin cho người Iran từng phút về cuộc xung đột”. Bà nói rằng điều đó bao gồm các câu chuyện giải thích về chương trình hạt nhân của Iran và các video ngắn được đăng trên phương tiện truyền thông xã hội.
Một số người Iran đã liên hệ với mạng lưới radio để bày tỏ sự cảm kích đối với các báo cáo mà họ không nhận được trên truyền thông nhà nước Iran, bà nói. Đồng thời, gia đình của năm nhân viên Đài phát thanh Farda ở Iran đã bị những người trong chính phủ gây áp lực, những người muốn các chương trình phát sóng phải dừng lại, bà nói.
Thông qua Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ, chính quyền Tổng Thống Trump đã tìm cách dỡ bỏ hoặc cắt giảm mạnh các kênh truyền thông do chính phủ tài trợ, cung cấp tin tức cho các quốc gia nơi không có truyền thống báo chí tự do. Chính quyền nói rằng các dịch vụ này hoạt động với khuynh hướng tự do.
Cả Voice of America và Radio Free Europe/Radio Liberty đều đang đấu tranh với những nỗ lực này tại tòa án.
Theo tin từ Associated Press, nhân viên tại dịch vụ Ba Tư của Voice of America đã được thông báo trong một email vào thứ Sáu tuần trước từ Crystal Thomas, giám đốc nhân sự của USAGM, rằng họ đang được triệu hồi và cần phải báo cáo để làm việc ngay lập tức.
Kari Lake, người đang điều hành USAGM, nói với Fox News rằng “chúng tôi đang tăng cường—như chúng tôi luôn lên kế hoạch—để đáp ứng thời khắc lịch sử này”.
Một người nhận được email đó đã đến văn phòng trong vòng ba giờ và làm việc đến nửa đêm, giúp đưa ra một chương trình phát sóng kéo dài một giờ, một nhân viên cho biết. Khoảng 50 người đã trở lại làm việc. Voice of America bị cấm ở Iran, nhưng nhiều công dân của nước này tìm cách thông qua internet để vượt qua lệnh cấm.
Các chương trình phát sóng và bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội của Voice of America đã trở thành một thách thức để sản xuất vì chính quyền đã hủy đăng ký các dịch vụ tin tức như Associated Press, Reuters và Agence France-Presse, một nhân viên thứ hai cho biết.
Đối với các nhân viên, đây là một thời gian căng thẳng, đưa ra các báo cáo tin tức khẩn cấp mà không có bất kỳ cảm giác nào về việc họ sẽ tiếp tục có việc làm trong bao lâu—hoặc liệu họ có việc làm hay không.
Patsy Widakuswara, phóng viên Nhà Trắng của VOA, một nguyên đơn trong cuộc chiến pháp lý để giữ cho cơ quan này tồn tại, cho biết: “Tôi rất biết ơn vì họ đã đưa dịch vụ Ba Tư của chúng tôi trở lại để tiếp tục vai trò là tiếng nói đáng tin cậy đưa tin về khu vực cho người dân Iran”.
Widakuswara hỏi: “Nhưng tại sao lại phá vỡ một hệ thống đang hoạt động chỉ để chắp vá nó lại với nhau khi bạn nhận ra mình cần nó? Và sẽ cần bao nhiêu cuộc khủng hoảng để họ nhận ra rằng tất cả các dịch vụ ngôn ngữ của VOA đều quan trọng—trước, sau và trong các tin tức nóng hổi?”
Trong các báo cáo video được đăng trực tuyến trong tuần này, một người dẫn chương trình của Voice of America đã giải thích nơi các cuộc phản công của Iran đang đổ bộ vào Israel và cách người Iran đang cố gắng gửi thông tin về những gì đang xảy ra thông qua phương tiện truyền thông xã hội.
Tom Kent, một nhà tư vấn truyền thông và cựu chủ tịch của Radio Free Europe/Radio Liberty, cho biết sự nguy hiểm đối với một dịch vụ như VOA, khi ngừng phát sóng và ngừng hoạt động trên phương tiện truyền thông xã hội trong hơn hai tháng, là công dân Iran sẽ quen với việc tìm kiếm tin tức ở nơi khác.
Kent, một cựu biên tập viên của AP, cho biết: “Bạn sẽ hy vọng rằng mọi người sẽ học được từ điều này rằng phát thanh quốc tế không thể bật và tắt như một bóng đèn”.
Mạng lưới tin tức nhà nước của Iran vẫn hoạt động bất chấp một cuộc không kích của Israel vào trụ sở của họ hôm thứ Hai trong khi Mạng lưới Tin tức Cộng hòa Hồi giáo Iran đang phát sóng trực tiếp.
Đài phát thanh Farda vẫn tiếp tục phát sóng bất chấp việc cắt giảm. Đài cũng tiếp tục có quyền truy cập vào các dịch vụ tin tức như AP, nhưng các hợp đồng đó sẽ hết hạn vào cuối tháng, Esfandiani nói. Ba người đã được gọi trở lại từ việc cho thôi việc tạm thời để giúp đưa tin về cuộc chiến, bà nói.
Bà cho biết bà hy vọng cuộc xung đột cho phép những người đặt câu hỏi về sự tồn tại của dịch vụ biết được giá trị của nó.
Esfandiani nói: “Đó hoàn toàn là một cuộc chiến thông tin. “Những quốc gia này—Iran, Nga và Trung Quốc—sẽ rất vui nếu chúng tôi biến mất”.
Một trong những nhân viên của VOA được gọi trở lại làm việc cho biết họ không được cho biết sẽ làm trong bao lâu. Mặc dù có bằng chứng trong tuần này rằng ai đó trong chính quyền đã thấy giá trị trong những gì họ làm, nhưng liệu họ có thể vẫn mất việc cuối cùng không?
Người này nói: “Tôi không muốn nghĩ về điều đó”.
___
Jon Gambrell và Kamran Jebrelli của hãng Associated Press đã đóng góp vào báo cáo này. David Bauder viết về sự giao thoa giữa truyền thông và giải trí cho AP. Theo dõi ông tại http://x.com/dbauder và https://bsky.app/profile/dbauder.bsky.social.
DAVID BAUDER.
