Theo các luật sư, một di dân Venezuela mà tòa án Hoa Kỳ yêu cầu trả về nước này đã bị đưa trở lại quê hương qua một thỏa thuận trao đổi tù nhân. Diễn biến bất ngờ này khiến đội ngũ pháp lý gặp khó khăn trong việc liên lạc với thân chủ của mình.
Vụ việc là một tình tiết mới trong các cuộc chiến pháp lý phức tạp liên quan đến chính sách siết chặt nhập cư của chính quyền Tổng thống Donald Trump, vốn đã nhiều lần thách thức quyền hạn của các tòa án liên bang.
Các luật sư của di dân Venezuela này, chỉ được xác định là Cristian trong hồ sơ tòa án, cho biết trong phiên điều trần hôm thứ Ba rằng họ không rõ tung tích hoặc cách liên lạc với anh ta.
Sau khi bị trục xuất về một nhà tù siêu lớn ở El Salvador vào tháng 3, Thẩm phán Liên bang Hoa Kỳ Stephanie Gallagher đã yêu cầu chính phủ tạo điều kiện để anh ta trở về Hoa Kỳ. Bà viện dẫn trường hợp của Kilmar Abrego Garcia, một người đàn ông ở Maryland bị trục xuất nhầm tới nhà tù khét tiếng này.
Cristian nằm trong nhóm nguyên đơn nhập cảnh vào Hoa Kỳ với tư cách trẻ vị thành niên không có người đi kèm, tìm kiếm quy chế tị nạn. Một thỏa thuận dàn xếp năm 2019 quy định rằng họ không thể bị trục xuất cho đến khi đơn xin tị nạn của họ được xem xét. Vì đơn của Cristian vẫn đang chờ xử lý, bà Gallagher cho rằng chính quyền Tổng thống Trump đã vi phạm thỏa thuận khi đưa Cristian đến Trung tâm Giam giữ Khủng bố, hay CECOT, một nhà tù được xây dựng để giam giữ các thành viên băng đảng bị cáo buộc.
Nay anh ta đã trở về Venezuela, đất nước mà anh ta đã chạy trốn nhiều năm trước vì lo sợ bị đàn áp, các luật sư của Cristian đã lập luận trong phiên điều trần hôm thứ Ba tại tòa án liên bang ở Baltimore.
“Họ đã gửi anh ta trở lại quốc gia duy nhất mà anh ta thực sự đang xin tị nạn,” luật sư Kevin DeJong nói với tòa. “Chúng tôi đã bị sốc khi điều đó xảy ra vào thứ Sáu.”
Cristian được thả khỏi CECOT cùng với 251 di dân Venezuela khác đã bị giam giữ ở El Salvador từ tháng 3. Tổng thống Donald Trump đã trả cho El Salvador 6 triệu đô la để giam giữ họ tại đó sau khi ông ban hành một tuyên bố kêu gọi bắt giữ và trục xuất các thành viên băng đảng Venezuela theo Đạo luật Kẻ thù Ngoại bang, một luật thời chiến năm 1798.
Là một phần của thỏa thuận vào thứ Sáu, Venezuela đã thả 10 công dân Hoa Kỳ và thường trú nhân bị giam giữ để đổi lấy 252 người bị trục xuất trở về.
“Cristian chỉ là một con tốt trong kế hoạch này, tôi không biết nói sao khác,” DeJong nói. “Anh ta là một con tốt trong thỏa thuận trao đổi tù nhân này.”
DeJong cho biết đội ngũ pháp lý của Cristian đã không thể liên lạc được với anh ta kể từ đó.
Bà Gallagher, người được Tổng thống Trump đề cử vào ghế thẩm phán liên bang năm 2019, đã yêu cầu các luật sư của chính phủ cung cấp thông tin liên lạc cho Cristian. Tuy nhiên, luật sư của Bộ Tư pháp, Ruth Ann Mueller, không thể xác nhận anh ta đang ở đâu tại Venezuela.
“Đây là một tình huống đang diễn biến nhanh chóng,” bà nói.
Thẩm phán cho biết bà chưa thấy bằng chứng nào cho thấy chính quyền Tổng thống Trump đã cố gắng đưa Cristian trở về Hoa Kỳ ngay sau khi anh ta được thả khỏi nhà tù ở El Salvador.
Các luật sư của nguyên đơn cho biết họ dự định nộp đơn yêu cầu xử phạt chính phủ vì không tuân thủ các lệnh của tòa án. Tuy nhiên, bà Mueller lập luận rằng họ đã tuân thủ, nói rằng bà tin rằng “những gì xảy ra với El Salvador hiện đã là chuyện đã rồi,” với việc Cristian được thả.
Bà nói thêm rằng việc tạo điều kiện cho anh ta trở về sẽ “trông rất khác bây giờ khi anh ta ở Venezuela.” Bước đầu tiên sẽ là các luật sư của Cristian liên lạc với anh ta và xác nhận liệu anh ta có thực sự muốn quay lại Hoa Kỳ hay không.
Trước khi bị trục xuất, anh ta đã được chuyển vào sự giam giữ của liên bang từ một nhà tù ở Hạt Harris, Texas, vào tháng 1.
Các quan chức nhập cư đã xác định rằng Cristian không đủ điều kiện để được tị nạn, theo lời khai trước đó từ phía chính phủ. Tuy nhiên, các luật sư của anh cho rằng anh vẫn đủ điều kiện để có phán quyết về các căn cứ của đơn xin tị nạn của mình từ Sở Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ.
Theo bản khai gửi lên tòa vào tuần trước, các luật sư của chính phủ cho biết các nhà lãnh đạo Venezuela đã cam kết sẽ không can thiệp vào kế hoạch đi lại của bất kỳ ai trong tình huống của Cristian phải tham dự các thủ tục pháp lý tại Hoa Kỳ.
“Với những đảm bảo này hiện đã có, và Cristian hiện đã được thả khỏi sự giam giữ của El Salvador, Bộ Ngoại giao đã cam kết hỗ trợ Bộ An ninh Nội địa trong việc tạo điều kiện cho Cristian trở về nếu anh ta mong muốn,” các luật sư viết.
Mellissa Harper, phó giám đốc điều hành về thực thi và hoạt động trục xuất của Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE), cho biết trong một bản khai gửi lên tòa rằng các quan chức Bộ Ngoại giao và đại sứ quán đã đảm nhận trách nhiệm về các cuộc thảo luận ngoại giao cấp cao về tình hình này.
Thẩm phán Gallagher đã yêu cầu chính phủ nộp các báo cáo tiến độ hàng tuần khi vụ án tiếp tục diễn ra. Theo bản tin từ Associated Press.
