Đe Dọa Thuế Quan của Tổng Thống Trump Đảo Lộn Chính Trường Brazil
São Paulo, Brazil – Việc Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đe dọa áp thuế nhập cảng cao hơn đối với Brazil dường như đã gây ra tác dụng ngược, làm tăng uy tín của Tổng Thống đương nhiệm Luiz Inácio Lula da Silva trong khi đẩy cựu Tổng Thống Jair Bolsonaro vào thế khó khăn hơn về mặt pháp lý.
Tuần trước, Tổng Thống Trump đã gửi thư cho Tổng Thống Lula, đe dọa áp mức thuế nhập cảng 50% và liên kết trực tiếp quyết định này với vụ xét xử ông Bolsonaro, mà ông gọi là “cuộc săn phù thủy.” Một lá thư thứ hai, gửi cho ông Bolsonaro, cũng thúc giục “vụ xét xử này phải kết thúc ngay lập tức!” và cho biết chính sách thuế quan là cách ông bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ.
Tuy nhiên, thay vì nhượng bộ, Tòa Án Tối Cao Brazil đã đẩy mạnh vụ án, khiến tình hình pháp lý của ông Bolsonaro trở nên tồi tệ hơn. Sáng thứ Sáu tuần trước, cảnh sát liên bang đã đột kích nhà riêng và văn phòng chính trị của cựu Tổng Thống. Ông Bolsonaro bị yêu cầu đeo thiết bị giám sát điện tử ở mắt cá chân, bị cấm sử dụng mạng xã hội và đối mặt với nhiều hạn chế khác.
Tổng Thống Lula Tái Lập Thế Trận, Uy Tín Tăng Cao
Trong khi đó, Tổng Thống Lula — người đang đối mặt với sự sụt giảm uy tín, sự phản đối ngày càng tăng tại Quốc Hội và những rủi ro cho chiến dịch tái tranh cử — dường như đã có lợi về mặt chính trị từ tình huống này. Tổng Thống Lula, 79 tuổi, đang giữ nhiệm kỳ thứ ba không liên tiếp trong sự nghiệp chính trị lâu dài của mình, đang chứng kiến sự ủng hộ mới, sự hỗ trợ của Quốc Hội chống lại Tổng Thống Trump và những lời kêu gọi ông ra tranh cử thêm một lần nữa để bảo vệ chủ quyền Brazil.
Tổng Thống Lula xuất hiện tràn đầy năng lượng hơn trước công chúng kể từ khi Tổng Thống Trump đưa ra thông báo. Tại một cuộc họp của sinh viên quốc gia vào thứ Năm, ông đội một chiếc mũ xanh với dòng chữ “Brazil Chủ Quyền Thống Nhất Chúng Ta” — một sự tương phản với chiếc mũ đỏ MAGA của phe Tổng Thống Trump. “Một người ngoại quốc sẽ không ra lệnh cho Tổng Thống này,” ông nói với đám đông, và gọi việc tăng thuế quan là “sự tống tiền không thể chấp nhận được.”
Theo hãng thăm dò ý kiến tư nhân Atlas, sự không hài lòng của công chúng đối với Tổng Thống Lula đã đảo ngược sau cuộc đối đầu với Tổng Thống Trump. Tỷ lệ tán thành công việc của ông Lula đã tăng từ 47.3% vào tháng Sáu lên 49.7% kể từ khi cuộc chiến thuế quan bắt đầu. Cuộc thăm dò được thực hiện từ ngày 11 đến 13 tháng Bảy trên hơn 2,800 người, với sai số 2 điểm phần trăm. Nghiên cứu cũng cho biết 62.2% người Brazil cho rằng việc tăng thuế quan là không chính đáng, trong khi 36.8% đồng ý với biện pháp này.
Ngay cả cựu Phó Tổng Thống của ông Bolsonaro, Thượng Nghị Sĩ Hamilton Mourão, cũng chỉ trích hành động của Tổng Thống Trump là sự can thiệp không đáng có vào chính trị Brazil, dù ông đồng ý rằng vụ xét xử cựu lãnh đạo cực hữu này có sự thiên vị. Các nhà phân tích nhận định Tổng Thống Trump đã “đưa Tổng Thống Lula trở lại cuộc chơi,” theo The Associated Press.
Án Lệ và Phản Ứng Quốc Hội
Giới lãnh đạo doanh nghiệp, những người cho đến gần đây vẫn ủng hộ ông Bolsonaro, đang phải tìm cách tiếp cận Tổng Thống Lula để đàm phán với Tổng Thống Trump. Ngành kinh doanh nông nghiệp, lĩnh vực kinh tế lớn nhất Brazil và là thành trì truyền thống của phe cánh hữu, đã cùng nhau chỉ trích động thái của Tổng Thống Hoa Kỳ. Các hiệp hội công nghiệp nhanh chóng lên án mức thuế quan là có động cơ chính trị và thiếu bất kỳ sự biện minh thương mại nào.
“Nói chung, ngoại trừ một bộ phận bảo thủ cực đoan hơn, (động thái của Tổng Thống Trump) đã tạo ra sự phẫn nộ trong toàn quốc vì vi phạm chủ quyền của Brazil,” nghị sĩ Arnaldo Jardim, một thành viên của hội đồng nông nghiệp Quốc Hội, nói với The Associated Press.
Các lãnh đạo Quốc Hội hàng đầu, những người gần đây đã giúp hủy bỏ sắc lệnh của Tổng Thống Lula về việc tăng thuế giao dịch, đang có xu hướng đối đầu trực tiếp với ông. Sau thông báo của Tổng Thống Trump, họ đã ký một tuyên bố chung đồng ý với lời hứa của Tổng Thống Lula về việc sử dụng luật trả đũa chống lại Hoa Kỳ. Trong một thay đổi khác, Quốc Hội Brazil cũng quyết định bắt đầu thực hiện kế hoạch giảm thuế thu nhập của Tổng Thống Lula cho hàng triệu người Brazil nghèo hơn.
Vụ Án Bolsonaro Tiếp Tục
Tại Tòa Án Tối Cao, ông Bolsonaro đang ngày càng lún sâu vào rắc rối khi vụ xét xử của ông tiếp diễn. Đầu tuần này, chánh công tố Brazil đã kêu gọi một phán quyết có tội, cáo buộc cựu Tổng Thống lãnh đạo một tổ chức tội phạm có vũ trang, âm mưu đảo chính và âm mưu bãi bỏ bạo lực quy tắc dân chủ, cùng nhiều cáo buộc khác.
Cựu Tổng Thống cũng phải chịu thêm những hậu quả — các hạn chế mới nhất của tòa án đối với ông Bolsonaro, bao gồm thiết bị giám sát điện tử, là một phần của cuộc điều tra thứ hai chống lại một trong những người con trai của ông, Eduardo Bolsonaro, một nhà lập pháp Brazil hiện đang sống tại Hoa Kỳ và được biết đến với mối quan hệ thân thiết với Tổng Thống Trump. Ông đã bị giám sát vì bị cáo buộc hợp tác với chính quyền Hoa Kỳ để áp đặt các lệnh trừng phạt đối với các quan chức Brazil.
Thẩm Phán Tòa Án Tối Cao Alexandre de Moraes, người giám sát các vụ án hình sự chống lại ông Bolsonaro, cho biết hành động của ông và con trai đã cố gắng gây áp lực lên ngành tư pháp Brazil bằng cách lôi kéo Hoa Kỳ. Quyết định của tòa án đã trích dẫn cả lá thư của Tổng Thống Trump gửi cho Tổng Thống Lula và một số bài đăng trên mạng xã hội của cha con ông Bolsonaro ủng hộ các lệnh trừng phạt chống lại các quan chức Brazil và nói tốt về thuế quan.
“Một quốc gia có chủ quyền như Brazil sẽ luôn biết cách bảo vệ nền dân chủ và chủ quyền của mình,” Thẩm Phán de Moraes nói. “Ngành tư pháp sẽ không cho phép bất kỳ nỗ lực nào nhằm đặt hoạt động của Tòa Án Tối Cao dưới sự giám sát của một quốc gia khác thông qua các hành động thù địch.”
Jair Bolsonaro nói với các nhà báo ở Brasilia, thủ đô của đất nước, rằng việc bị giám sát điện tử là một “sự sỉ nhục tối cao.” Trong một tuyên bố, Eduardo Bolsonaro cáo buộc Thẩm Phán de Moraes đang cố gắng hình sự hóa Tổng Thống Trump và chính phủ Hoa Kỳ. “Vì ông ấy không có quyền lực đối với họ, ông ấy đã quyết định biến cha tôi thành con tin,” ông Bolsonaro con nói về vị thẩm phán.
