Các nhà lập pháp Dân chủ tại ít nhất bốn tiểu bang đang thử một phương pháp mới và chưa được kiểm chứng: giữ lại các khoản thanh toán liên bang để đáp trả việc chính quyền Tổng Thống Donald Trump cắt giảm tài trợ.
Theo NBC News, các dự luật tương tự đã được giới thiệu ở Connecticut, Maryland, New York và Wisconsin, cho phép các tiểu bang giữ lại các khoản thanh toán cho chính phủ liên bang nếu họ cho rằng chính phủ liên bang chậm trễ trong việc cấp vốn cho tiểu bang. Các đảng viên Dân chủ ở tiểu bang Washington cũng đang soạn thảo một biện pháp tương tự.
Các dự luật này vẫn còn một chặng đường dài trước khi trở thành luật và các chuyên gia pháp lý cho rằng chúng sẽ gặp phải nhiều trở ngại. Tuy nhiên, chúng đánh dấu nỗ lực mới nhất của các đảng viên Dân chủ ở cấp tiểu bang để chống lại cái mà họ cho là sự lạm quyền lớn của chính quyền Tổng Thống Trump trong việc ngừng cung cấp tài trợ liên bang cho một loạt các chương trình đã giúp các tiểu bang chi trả cho chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ lương thực và bảo vệ môi trường.
Dân biểu David Moon, lãnh đạo đa số Dân chủ tại Hạ viện Maryland, nói với NBC News: “Tổng Thống Trump đang giữ lại bất hợp pháp các khoản tiền đã được phê duyệt trước đó”. Ông nói thêm rằng nếu không có các khoản tiền này, cư dân Maryland sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ông Moon cho biết hai dự luật mà ông đưa ra là để đáp trả các hành động khác nhau của Tổng Thống Trump nhằm giữ lại tài trợ liên bang cho các chương trình hỗ trợ sức khỏe tâm thần trẻ em và bảo vệ tường lũ lụt. Ông so sánh các dự luật mà ông đưa ra với các hành động “thu nợ” truyền thống đối với “con nợ tồi”. Ngay cả khi chúng không được thông qua, ông Moon nói, các dự luật sẽ giúp kiểm toán và kế toán tiền liên bang cho tiểu bang.
Theo NBC News, trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, Bộ Hiệu quả Chính phủ của Tổng Thống Trump đã đơn phương đóng băng hàng tỷ đô la tài trợ cho các chương trình mà các tiểu bang dựa vào. Ông cũng đe dọa sẽ giữ lại tài trợ liên bang từ các tiểu bang thực hiện các chính sách mà ông không đồng ý về mặt chính trị, bao gồm các chính sách “bảo vệ” người di dân không có giấy tờ, mặc dù một số lệnh đóng băng như vậy đã bị tòa án chặn lại.
Dân biểu Renuka Mayadev của tiểu bang Wisconsin, một đảng viên Dân chủ, đã đưa ra hai dự luật gần như giống hệt nhau mà bà cho biết sẽ tìm cách buộc chính phủ liên bang giải ngân số tiền mà họ đã giữ lại trước đây để trả cho các chương trình của Bộ Nông nghiệp giúp đỡ nông dân và cho các trung tâm giữ trẻ chủ yếu phục vụ các gia đình có thu nhập thấp.
Bà nói: “Chúng ta đã thấy chính quyền Tổng Thống Trump cố ý vi phạm luật bằng cách giữ lại các khoản tiền liên bang mà người dân Wisconsin được hưởng một cách hợp pháp. Vì vậy, những dự luật này thực sự là về việc cung cấp một biện pháp khắc phục pháp lý và bảo vệ người dân Wisconsin”.
Ở cả bốn tiểu bang, các dự luật chỉ đạo các quan chức tiểu bang giữ lại các khoản thanh toán mà các tiểu bang nợ chính phủ liên bang nếu các cơ quan liên bang đã hành động trái với các lệnh của tòa án hoặc đã thực hiện các hành động bất hợp pháp để giữ lại các khoản tiền đã được Quốc hội phân bổ trước đó. Các khoản thanh toán có thể bị giữ lại bao gồm các khoản thuế liên bang thu từ tiền lương của nhân viên tiểu bang, cũng như các khoản thanh toán tài trợ nợ lại cho chính phủ liên bang.
NBC News cho biết, các chuyên gia pháp lý đã đặt ra những câu hỏi đáng kể về những trở ngại mà các dự luật như vậy sẽ phải đối mặt nếu chúng được ban hành. Một trong số đó, họ nói, điều khoản về quyền tối cao của Hiến pháp Hoa Kỳ quy định rõ ràng rằng chính phủ liên bang có quyền ưu tiên hơn các tiểu bang, điều này có thể làm phức tạp các tranh luận pháp lý bảo vệ các luật như vậy — mặc dù vẫn còn một câu hỏi pháp lý mở về việc liệu nhánh hành pháp có quyền đơn phương kiểm soát tài trợ hay không.
Một trở ngại thực tế trước mắt hơn, họ giải thích, xuất phát từ thực tế là có nhiều tiền chảy từ chính phủ liên bang đến các tiểu bang hơn là chiều ngược lại.
