Cựu CEO của Celsius Network, ông Alex Mashinsky, vừa bị tuyên án 12 năm tù giam sau khi nhận tội hai cáo buộc lừa đảo. Đây là một kết cục đầy kịch tính cho người từng được ca ngợi là “ngân hàng” của ngành công nghiệp tiền mã hóa.
Mashinsky đã nhận tội lừa đảo hàng hóa (commodities fraud) và thao túng token của Celsius vào tháng 12 năm ngoái. Phiên tòa tuyên án diễn ra tại cùng tòa án ở Manhattan từng xử lý nhiều vụ án liên quan đến các lãnh đạo tiền mã hóa khác.
Vụ việc của Mashinsky bắt đầu từ năm 2023 khi ông bị bắt với các cáo buộc lừa đảo chứng khoán, hàng hóa và chuyển khoản. Cùng thời điểm đó, Celsius đạt thỏa thuận dàn xếp trị giá 4.7 tỷ USD với Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC), một trong những khoản dàn xếp lớn nhất lịch sử của FTC.
Các công tố viên cáo buộc Mashinsky đã lừa dối nhà đầu tư về sự an toàn và khả năng sinh lời của nền tảng cho vay lãi suất cao của Celsius, trong khi bí mật bán đi hàng chục triệu USD tài sản cá nhân. Dù ban đầu phủ nhận, việc nhận tội và bản án hôm thứ Năm đã khép lại vụ án kéo dài nhiều năm, vốn cũng bao gồm các cáo buộc từ Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) và Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC).
Sự sụp đổ của Mashinsky không phải là trường hợp cá biệt trong giới tiền mã hóa. Nhiều tên tuổi lớn khác cũng đã vướng vòng lao lý.
Điển hình là Sam Bankman-Fried, nhà sáng lập sàn FTX. Ông này đã bị tuyên án 25 năm tù vào tháng 3/2024 vì tội lừa đảo và âm mưu chiếm đoạt hàng tỷ USD tiền của khách hàng để phục vụ quỹ giao dịch Alameda Research và lối sống xa hoa của mình. Trong khi đó, các cộng sự cũ của SBF như Caroline Ellison (cựu CEO Alameda) nhận án nhẹ hơn (2 năm) nhờ hợp tác, còn một số khác như Nishad Singh (kỹ sư trưởng FTX) và Gary Wang (đồng sáng lập) thậm chí còn tránh được án tù.
Một tin vui cho các nạn nhân FTX là vào tháng 5/2024, khối tài sản phá sản của FTX thông báo hầu hết khách hàng sẽ nhận lại được toàn bộ số tiền của họ, thậm chí còn hơn thế.
Cũng theo nguồn tin NBC News, một thẩm phán mới đây đã bác bỏ hầu hết các khiếu nại chống lại những người nổi tiếng và vận động viên từng quảng bá cho FTX, bao gồm các ngôi sao như Tom Brady, Gisele Bündchen hay Stephen Curry.
Changpeng Zhao (CZ), nhà sáng lập sàn Binance, cũng không ngoại lệ. Sau khi đạt thỏa thuận với chính phủ Mỹ và từ chức CEO vào cuối năm 2023, CZ đã bị tuyên án 4 tháng tù vào tháng 4/2024 vì cho phép sàn giao dịch của mình thực hiện các giao dịch rửa tiền. Ông đã chấp hành án tại một nhà tù liên bang ở California.
Trước cả SBF và CZ, Do Kwon của Terraform Labs từng được coi là “kẻ phản diện” lớn nhất ngành crypto khi dự án stablecoin UST của ông sụp đổ vào tháng 5/2022, gây thiệt hại 40 tỷ USD cho nhà đầu tư chỉ sau một đêm. Sự kiện này đã châm ngòi cho sự phá sản của nhiều quỹ đầu tư và nền tảng cho vay tiền mã hóa lớn khác như Three Arrows Capital (3AC), Voyager Digital, BlockFi, Genesis và gián tiếp ảnh hưởng đến FTX.
Tháng 6 năm ngoái, Do Kwon và Terraform Labs đã đạt thỏa thuận dàn xếp 4.5 tỷ USD với SEC. Kwon đã bị dẫn độ về Mỹ từ Montenegro vào tháng 1/2025 để đối mặt với các cáo buộc lừa đảo.
Sự sụp đổ của 3AC, Voyager và Celsius đều có liên quan đến cú sốc từ Terra/Luna. Khi các chủ nợ của 3AC yêu cầu rút tiền, quỹ này không có khả năng thanh toán, kéo theo sự đổ vỡ dây chuyền của các đối tác, bao gồm cả những nền tảng hứa hẹn lãi suất cao cho nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Trong số các lãnh đạo 3AC, Kyle Davies vẫn chưa phải ngồi tù và được cho là đang “chu du khắp thế giới”, trong khi người đồng sáng lập Su Zhu đã chấp hành án tù ở Singapore.
Những vụ án này cho thấy mặt tối của thị trường tiền mã hóa đầy biến động, nơi mà sự thiếu minh bạch và lòng tham có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường cho cả người sáng lập lẫn nhà đầu tư.
