Một cuộc tấn công táo bạo bằng drone của Ukraine vào bốn căn cứ không quân của Nga, trong đó có hai căn cứ nằm sâu hàng ngàn dặm bên trong lãnh thổ Nga, đã gây bất ngờ lớn và phá hủy hoặc làm hư hại khoảng 40 máy bay ném bom chiến lược.
Những chiếc máy bay này là phương tiện chính Nga dùng để phóng tên lửa hành trình và đạn đạo tấn công cơ sở hạ tầng của Ukraine. Vụ tấn công thành công này có thể đã loại bỏ khoảng một phần ba đội máy bay ném bom tầm xa của Nga.
Chiến dịch, được gọi là “Operation Spiderweb”, đã được lên kế hoạch tỉ mỉ trong suốt 18 tháng. Nó không chỉ làm tăng đáng kể tinh thần của người dân Ukraine mà còn cho thấy sự khéo léo về công nghệ của nước này và những lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của Nga.
Vụ việc này cũng làm nổi bật vai trò ngày càng quan trọng của drone và các hệ thống không người lái trong chiến tranh hiện đại. Ukraine đang dẫn đầu thế giới trong việc sáng tạo và sử dụng hiệu quả các loại thiết bị này trên chiến trường.
Theo tin từ Seattle Times, khoảng một năm trước, khi nguồn cung cấp đạn pháo khan hiếm do Quốc hội Mỹ tạm dừng viện trợ quân sự, các đơn vị Ukraine đã phải dựa vào drone FPV (first-person view) giá rẻ để giám sát và tấn công. Ban đầu, họ dùng những chiếc drone Mavic thông thường, đặt mua từ các trang bán hàng trực tuyến hoặc được tặng bởi bạn bè, gia đình và các tổ chức tình nguyện.
Giờ đây, khoảng 80% số lính và khí tài của Nga bị tiêu diệt ở tiền tuyến là nhờ drone mang theo chất nổ, có khả năng bay xa hơn. Tuy nhiên, Ukraine vẫn thiếu hụt trầm trọng các hệ thống phòng không tầm xa như Patriot mà Mỹ và châu Âu đã hứa hẹn, điều này khiến các thành phố của Ukraine dễ bị tổn thương trước các cuộc tấn công tên lửa của Nga.
Điểm ấn tượng của Operation Spiderweb là hiệu quả kinh tế đáng kinh ngạc. Theo Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), chỉ với 117 chiếc drone FPV, mỗi chiếc có giá khoảng 2.000 USD, họ đã vô hiệu hóa số máy bay chiến lược trị giá khoảng 7 tỷ USD. Điều này càng nghiêm trọng hơn đối với Nga vì họ không có công nghệ để thay thế những chiếc máy bay đã mất.
Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết đây là những hành động của Ukraine chắc chắn sẽ được ghi vào sử sách. Vụ tấn công cũng giáng một đòn tâm lý nặng nề vào quân đội Nga và khiến các blogger quân sự Nga than phiền về sự thiếu an ninh và coi thường năng lực của Ukraine.
Phương thức thực hiện được cho là rất thông minh: các drone được buôn lậu vào Nga và giấu trong nóc các cabin nghỉ dưỡng mẫu. Những cabin này sau đó được xe tải chở đến gần các căn cứ không quân bởi những tài xế Nga không hề hay biết. Đến thời điểm định sẵn, nóc cabin tự động mở ra, giải phóng các drone đã được lập trình để tấn công bình nhiên liệu của máy bay, gây ra vụ nổ lớn.
Mặc dù cần đến kế hoạch vận chuyển tinh vi này để các drone bay xa hàng ngàn dặm, Operation Spiderweb cho thấy một “cuộc cách mạng trong chiến tranh”. Theo Sergii Kuzan, người đứng đầu Trung tâm An ninh và Hợp tác Ukraine, drone có thể thay thế chức năng của hầu hết các loại thiết bị quân sự hiện tại trên biển, trên không và trên bộ, với chi phí sản xuất chỉ bằng một phần nhỏ so với giá trị vũ khí và nhân lực mà chúng có thể phá hủy.
Vụ tấn công diễn ra ngay trước vòng đàm phán hòa bình thứ hai do Tổng Thống Hoa Kỳ thúc đẩy giữa Nga và Ukraine, cho thấy Ukraine sẽ không khuất phục trước yêu cầu của Moscow. Dù tham gia các cuộc đàm phán để làm hài lòng Tổng Thống Hoa Kỳ, Ukraine vẫn tiếp tục gây áp lực quân sự lên Nga.
Một ngày sau Operation Spiderweb, SBU còn thực hiện thêm một cuộc tấn công thứ ba vào cầu Kerch, nối Crimea với đất liền Nga, nhắm vào các trụ cầu dưới nước. Những đòn tấn công tâm lý mạnh mẽ này sẽ khó bị Tổng thống Vladimir Putin che giấu khỏi công chúng Nga, đồng thời củng cố quyết tâm chiến đấu của người dân Ukraine đang chịu nhiều khó khăn.
