Chiến dịch tấn công drone táo bạo mang tên “Mạng nhện” của Ukraine hôm Chủ Nhật vừa qua, nhắm vào bốn căn cứ không quân của Nga – trong đó có một căn cứ nằm sâu tận Siberia – đã làm nổi bật vai trò ngày càng quan trọng của máy bay không người lái trong chiến tranh hiện đại.
Mặc dù thông tin về mức độ thiệt hại còn khác nhau, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) ước tính Nga thiệt hại khoảng 7 tỷ USD. Phía Nga không nói nhiều về vụ tấn công này, chỉ xác nhận trong một tuyên bố rằng một số máy bay đã bị cháy.
Những cuộc tấn công này cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của drone đối với cả Nga và Ukraine trong cuộc chiến đã bước sang năm thứ tư. Các chuyên gia nói với NBC News rằng cả hai bên đang ngày càng dùng đến các loại drone góc nhìn thứ nhất (FPV) hoặc drone thương mại rẻ tiền, dễ dàng mua trên mạng và biến đổi thành vũ khí chết người. Công nghệ đơn giản này đang tạo ra tác động lớn trên chiến trường ở Ukraine và xa hơn nữa.
Theo Robert Lee, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại ở Philadelphia, việc sử dụng drone “sẽ trở nên rất, rất phổ biến” và “chắc chắn sẽ được mọi loại nhóm sử dụng, dù là nhóm tội phạm hay khủng bố”. Ông cảnh báo rằng “chúng ta đang hơi chậm chân trong việc chuẩn bị đối phó với chúng”.
Bài báo cũng nêu ví dụ về việc nhắm mục tiêu vào dân thường. Anastasia Pavlenko, 23 tuổi, kể lại việc bị drone Nga tấn công khi đang đạp xe ở vùng Kherson. Drone đã thả một quả đạn xuống người cô. Vụ tấn công này được Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch – HRW) ghi nhận.
HRW đã ghi nhận ít nhất 45 cuộc tấn công của Nga vào dân thường và cơ sở hạ tầng dân sự ở Ukraine từ tháng 6 đến tháng 12, chủ yếu sử dụng các loại drone thương mại của DJI và Autel Robotics đã được chỉnh sửa. HRW gọi đây là “một chiến dịch tấn công dân sự bằng drone thương mại có quy mô lớn và chính xác” chưa từng thấy.
Mặc dù cả Autel Robotics và DJI đều có chính sách cấm sử dụng drone của họ trong chiến đấu và đã ngừng bán hàng trực tiếp cho Nga và Ukraine, họ thừa nhận không thể kiểm soát cách sản phẩm được sử dụng sau khi bán. Phía Ukraine cũng sửa đổi drone thương mại để dùng trên chiến trường, nhưng HRW cho biết không có bằng chứng xác thực cho thấy quân đội Ukraine nhắm mục tiêu vào dân thường.
Các chuyên gia cảnh báo rằng sự sẵn có của drone rẻ tiền, dễ sử dụng đang thay đổi bản chất chiến tranh và có thể sớm được các nhóm tội phạm như cartel ma túy Mexico sử dụng. Tương lai, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể cho phép một người điều khiển nhiều drone cùng lúc, hoặc drone tự xác định mục tiêu.
Tin từ NBC News ngày 3 tháng 6 năm 2025.
