MEXICO CITY – Mexico vừa tổ chức cuộc bầu cử tư pháp đầu tiên trong lịch sử vào ngày Chủ Nhật vừa qua, một sự kiện gây tranh cãi và không ít bối rối cho cử tri trong một quy trình được thiết kế nhằm cải tổ hệ thống tòa án quốc gia.
Khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa và công tác kiểm phiếu bắt đầu, câu hỏi về tương lai của ngành tư pháp Mexico vẫn bỏ ngỏ, câu trả lời chỉ có thể rõ ràng trong những ngày tới khi kết quả được công bố.
Cơ quan bầu cử Mexico thông báo vào cuối đêm rằng chỉ có khoảng 13% trong tổng số 100 triệu cử tri đủ điều kiện đi bỏ phiếu, một con số thấp đáng kể so với tỷ lệ 60% của cuộc bầu cử tổng thống chỉ một năm trước đó.
Dù vậy, Tổng Thống Mexico Claudia Sheinbaum vẫn gọi cuộc bỏ phiếu là một “thành công trọn vẹn”, khẳng định “Mexico là quốc gia dân chủ nhất trên thế giới”.
Trước đó, các chuyên gia đã cảnh báo về tỷ lệ cử tri đi bầu có thể rất thấp trong cuộc bầu cử lịch sử này, do sự phức tạp của các lựa chọn ứng viên lạ lẫm và tính mới mẻ của việc phải bỏ phiếu cho thẩm phán. Các yếu tố này, theo giới chuyên gia, có thể đặt nghi vấn về tính hợp pháp của cuộc bầu cử, vốn đã phải đối mặt với nhiều sự soi xét gắt gao trong nhiều tháng qua.
Bà Sheinbaum, thành viên của đảng cầm quyền Morena, bác bỏ những chỉ trích này và nhấn mạnh cuộc bầu cử sẽ chỉ làm Mexico dân chủ hơn và đẩy lùi tham nhũng trong một hệ thống mà đa số người dân tin rằng đang bị lỗi. Bà nói, “Ai nói rằng ở Mexico có chủ nghĩa độc tài là nói dối. Mexico là một quốc gia đang ngày càng tự do, công bằng và dân chủ hơn vì đó là ý chí của người dân.”
Trong khi một số cử tri cảm thấy cần phải đi bỏ phiếu vì tin rằng cuộc bầu cử này sẽ định đoạt vận mệnh nền dân chủ của đất nước, nhiều người khác lại thể hiện sự thờ ơ sâu sắc. Họ viện dẫn sự vỡ mộng sau hàng thập kỷ tham nhũng và thiếu thông tin cơ bản về cuộc bỏ phiếu.
Ngay cả khi chưa có kết quả cuối cùng, cuộc bỏ phiếu này chắc chắn sẽ thay đổi ngành tư pháp Mexico. Đảng Morena đã thực hiện cuộc cải cách hệ thống tòa án vào cuối năm ngoái, gây ra các cuộc biểu tình và chỉ trích rằng đây là nỗ lực của những người nắm quyền lợi dụng sự phổ biến chính trị để giành quyền kiểm soát nhánh chính phủ mà bấy lâu nằm ngoài tầm với của họ.
Thay vì thẩm phán được bổ nhiệm dựa trên năng lực và kinh nghiệm, cử tri Mexico đã bỏ phiếu để chọn lựa giữa khoảng 7,700 ứng viên tranh giành hơn 2,600 vị trí trong ngành tư pháp.
Nhiều cử tri thừa nhận họ phải đi bầu mà không có nhiều thông tin, trong khi những người khác lại ủng hộ quy trình này bất chấp sự bối rối. Các tổ chức xã hội dân sự đã cảnh báo về danh sách ứng viên đa dạng, bao gồm cả những luật sư từng đại diện cho các thủ lĩnh cartel khét tiếng, cựu quan chức địa phương từng phải từ chức vì bê bối tham nhũng, hay thậm chí cả cựu tù nhân ma túy và những người có liên hệ với một nhóm tôn giáo mà lãnh đạo tinh thần đang bị giam ở California vì lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên.
Cuộc bầu cử này, theo tin từ ABC News và Associated Press, được coi là bước khởi đầu cho một sự thay đổi lớn trong hệ thống pháp lý Mexico, dù còn nhiều ý kiến trái chiều và thách thức.
