Một cuộc khảo sát mới đây do Phòng Thương Mại Oakland thực hiện cho thấy, phần lớn cư dân thành phố Oakland, California, cụ thể là 75%, tin rằng thành phố của họ đang đi sai hướng. Các vấn đề nghiêm trọng như nạn vô gia cư, đổ rác trái phép, trộm cắp xe, đường sá xuống cấp và khủng hoảng ngân sách đang khiến người dân bất mãn sâu sắc.
Theo nhiều cử tri, nguyên nhân chính nằm ở hiến chương thành phố (city charter) được cho là kém hiệu quả và không ràng buộc trách nhiệm các nhà lãnh đạo. Ông Steve Falk, thuộc Dự Án Cải Cách Hiến Chương Oakland, nhận định rằng chính quyền thành phố Oakland “bất ổn bởi thiết kế” của nó.
Vấn đề này bắt nguồn từ Sắc Lệnh X (Measure X), được cử tri thông qua vào năm 1998, khi cựu Thị Trưởng Jerry Brown ủng hộ. Sắc lệnh này đã tước bỏ một số quyền hạn của Hội Đồng Thành Phố và chuyển giao chúng cho Tổng Quản Lý Thành Phố. Mô hình này từng được cho là hiệu quả dưới thời Thị Trưởng Brown, nhưng hiện nay nhiều người dân Oakland nhận ra rằng cơ chế quản trị này không giúp giải quyết các vấn đề cấp bách của thành phố. Ông Falk cho rằng Oakland “kém năng động hơn so với các thành phố khác ở California.”
Một ví dụ điển hình về sự thiếu hiệu quả này là việc các ủy viên Hội Đồng Thành Phố không được phép trực tiếp liên hệ với các sở ban ngành để giải quyết vấn đề. Một sửa đổi hiến chương năm 2014 quy định rằng việc này có thể bị coi là thiên vị. Ủy Viên Noel Gallo, người phải đối mặt với tình trạng đổ rác trái phép nghiêm trọng trong khu vực của mình, đã phải dùng đến đội dọn dẹp riêng gồm bốn người thay vì yêu cầu Sở Công Chánh hỗ trợ trực tiếp. Ông Gallo chia sẻ rằng ông phải “hết sức cẩn thận để không bị buộc tội can thiệp quá sâu” vào công việc của sở ban ngành.
Tương tự, Thị Trưởng Barbara Lee chỉ có quyền tuyển dụng hoặc sa thải cảnh sát trưởng, nhưng không có quyền đối với các trưởng ban ngành khác; những vị trí này báo cáo trực tiếp cho Tổng Quản Lý Thành Phố. Thị Trưởng cũng không có quyền phủ quyết ngân sách và không tham dự các cuộc họp của Hội Đồng Thành Phố. Ông Falk nhận định: “Ở Oakland, thị trưởng thực tế bị loại khỏi việc hoạch định chính sách công, điều này không giống như hầu hết các thành phố khác ở California.”
Hậu quả là, như một ủy viên Hội Đồng Thành Phố đã nói trong nghiên cứu của ông Falk: “Ở Oakland, trách nhiệm không dừng lại ở đâu cả.” Trong năm năm qua, thành phố đã có sáu Tổng Quản Lý Thành Phố, cho thấy sự thiếu ổn định của vị trí này.
Để giải quyết tình trạng này, Thị Trưởng Lee đã thành lập một ủy ban đặc biệt để đề xuất các thay đổi cần thiết cho hiến chương, nhằm cải thiện tính minh bạch và xác định rõ ràng vai trò của các quan chức dân cử và được bổ nhiệm. Các khuyến nghị này dự kiến sẽ được trình vào tháng Giêng sắp tới, sau đó cử tri Oakland sẽ được bỏ phiếu về các sửa đổi hiến chương. (theo ABC News)
