Cư dân khu South Park ở Seattle đang phải sống trong cảnh thấp thỏm lo âu khi lụt lội do biến đổi khí hậu gây ra ngày càng nghiêm trọng, đe dọa đẩy họ ra khỏi nhà.
Nằm dọc sông Duwamish, South Park là một khu vực trũng và dễ bị tổn thương đặc biệt. Đây là nơi tập trung nhiều nhà cửa, cơ sở kinh doanh và cả các khu công nghiệp nặng. Khu vực này đã chịu nhiều bất công trong lịch sử, từ ô nhiễm công nghiệp, chính sách phân biệt đối xử trong cho vay mua nhà (redlining), đến tình trạng thiếu đầu tư. Nay, lũ lụt lại thêm vào danh sách những gánh nặng mà cộng đồng phải đối mặt.
Trận lụt kinh hoàng vào ngày 27 tháng 12 năm 2022 là một lời cảnh tỉnh rõ ràng. Nước sông Duwamish dâng cao kỷ lục do ảnh hưởng của mưa lớn, hệ thống áp suất thấp và triều cường cực đại (king tide), kết hợp với mực nước biển dâng. Nước tràn vào nhà cửa, phá hỏng đồ đạc, và buộc nhiều gia đình phải di dời khẩn cấp.
Điều đáng lo ngại là tình hình sẽ còn tồi tệ hơn. Các chuyên gia dự báo mực nước biển sẽ tiếp tục tăng khoảng 1 foot vào năm 2050 và từ 2 đến 3 feet hoặc hơn vào cuối thế kỷ này. Điều này có nghĩa là lũ lụt sẽ xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn, khiến tương lai của khoảng 1.500 hộ dân South Park (trong đó khoảng 1/4 dưới mức nghèo khó) trở nên bấp bênh.
Lũ lụt ở South Park không chỉ đơn thuần là nước sông tràn bờ. Ở khu vực phía Bắc, nước mưa không thể thoát ra sông khi mực nước sông quá cao, gây ngập đường phố. Nghiêm trọng hơn, ở khu vực được gọi là “the sliver on the river” (phần đất nhỏ ven sông) – nơi nhiều hộ dân sinh sống, hệ thống thoát nước kết hợp (thoát nước mưa và nước thải) bị quá tải khi mưa lớn. Khi mực nước sông Duwamish dâng cao, điểm xả khẩn cấp bị chặn lại, khiến nước thải lẫn nước mưa tràn ngược vào nhà dân. Theo Seattle Public Utilities, tình trạng nước thải tràn ngược đã xảy ra ít nhất 21 lần kể từ năm 2004, trong đó có vụ năm 2017 khiến 24 người phải di dời và King County phải chi trả hơn 650.000 USD cho việc dọn dẹp và bồi thường.
Trận lụt năm 2022 đã gây ra tổn thất nặng nề về vật chất và tinh thần. Nhiều cư dân mất hết đồ đạc, kỷ vật, thậm chí phải sống tạm bợ trong khách sạn nhiều tháng. Đặc biệt, cộng đồng người Khmer, với lịch sử là những người sống sót sau nạn diệt chủng, càng gặp khó khăn hơn do e ngại và thiếu thông tin. Họ phải đối mặt với tình trạng mất ổn định nhà ở, nhiều gia đình không thể quay về căn nhà thuê giá rẻ trước đây.
Trước thực tế này, chính quyền King County và thành phố Seattle đã đẩy nhanh các dự án cơ sở hạ tầng. Từ năm 2013, khoảng 74 triệu USD đã được chi cho các dự án thoát nước và xử lý nước thải. Hai dự án lớn (tổng trị giá 58 triệu USD) bao gồm trạm bơm nước mưa và hệ thống thoát nước mới đã hoàn thành năm 2023. Kế hoạch sắp tới dự kiến chi thêm 98 triệu USD cho trạm xử lý nước mưa và hệ thống thoát nước.
Ngoài ra, các biện pháp ngắn hạn như đắp bao cát dọc sông (tốn 1.1 – 1.6 triệu USD/năm) và lắp đặt máy bơm chống nước thải tràn ngược vào nhà cũng đang được thực hiện. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời.
Các giải pháp lâu dài hơn đang được thảo luận bao gồm xây tường chắn lũ cố định, nâng cao nền nhà, chính sách mua lại nhà ở những khu vực dễ ngập lụt, hoặc khôi phục lại các vùng ngập lũ tự nhiên. Tuy nhiên, việc tìm nguồn tài trợ cho những dự án quy mô lớn này vẫn là một thách thức.
Trong khi chờ đợi các giải pháp lâu dài, người dân South Park vẫn phải đối mặt với sự bất an mỗi khi mùa mưa đến. Nhiều người bày tỏ tình yêu với khu phố và cộng đồng, nhưng cũng đau lòng nhận ra rằng họ có thể sẽ phải rời đi. Ý tưởng chính quyền mua lại nhà được đưa ra, nhưng số tiền có thể không đủ để họ tìm được nơi ở khác trong cùng khu vực.
Câu hỏi “Liệu chúng tôi có thể tiếp tục sống ở đây không? Khi nào chúng tôi sẽ biết câu trả lời?” vẫn đang ám ảnh nhiều cư dân.
Dù tương lai bất định, cộng đồng South Park vẫn thể hiện tinh thần đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau. Như lời một cư dân chia sẻ với The Seattle Times, “Ngay cả khi SPU, thành phố, quận, mọi người đều làm tôi thất vọng, thì hàng xóm của tôi sẽ không làm vậy.”
