Trong hai thập niên qua, chiến lược kinh doanh của các tập đoàn công nghệ lớn như Alphabet, Amazon, Meta Platforms và Microsoft khá đơn giản nhưng vô cùng thành công: tạo ra các đổi mới đột phá, đạt tốc độ tăng trưởng chóng mặt và kiểm soát chi tiêu ở mức thấp. Công thức này đã giúp họ chiếm lĩnh thị phần từ các doanh nghiệp truyền thống và thúc đẩy thị trường chứng khoán Hoa Kỳ đạt nhiều kỷ lục.
Tuy nhiên, một phần quan trọng của công thức này – lượng vốn tương đối nhỏ cần thiết để tạo ra lợi nhuận khổng lồ – đang ngày càng bị đe dọa bởi cuộc đua phát triển Trí tuệ Nhân tạo (AI). Ông Jim Morrow, Giám đốc điều hành tại Callodine Capital Management, nhận định rằng ngành công nghệ đã chứng kiến sự bùng nổ về cường độ vốn, trở thành một trong những lĩnh vực đòi hỏi nhiều vốn nhất trên thị trường, một sự thay đổi cơ bản.
Chỉ riêng bốn công ty kể trên dự kiến sẽ dành hơn 380 tỉ Mỹ kim tổng cộng cho chi tiêu vốn trong năm tài khóa hiện tại, phần lớn đổ vào chip, máy chủ và các chi phí liên quan đến trung tâm dữ liệu. Con số này tăng hơn 1,300% so với một thập niên trước và họ đều cam kết sẽ chi tiêu nhiều hơn đáng kể trong năm tiếp theo. Theo dữ liệu từ Bloomberg, chi tiêu vốn của Microsoft hiện chiếm 25% doanh thu, gấp ba lần so với 10 năm trước. Tỉ lệ chi tiêu trên doanh thu của Microsoft, Alphabet và Amazon nằm trong số 20% cao nhất của chỉ số S&P 500, vượt xa các ngành truyền thống đòi hỏi nhiều vốn như thăm dò dầu khí và viễn thông.
Mặc dù chưa rõ lợi nhuận tương lai sẽ ra sao, giới đầu tư vẫn đang đặt niềm tin vào các kế hoạch AI của các đại gia công nghệ, ít nhất là cho đến nay. Hầu hết các công ty chi tiêu lớn đều chứng kiến giá cổ phiếu tăng trong năm nay và mức định giá của họ vẫn cao. Chẳng hạn, cổ phiếu Microsoft tăng 16% trong năm 2025, được định giá gấp hơn 28 lần lợi nhuận dự kiến trong 12 tháng tới, cao hơn mức trung bình 10 năm (khoảng 27 lần) và chỉ số S&P 500 (22 lần).
Tuy nhiên, các dấu hiệu nghi ngờ đang dần xuất hiện. Meta, công ty sở hữu Facebook và Instagram, đã bị “trừng phạt” sau báo cáo thu nhập quý III vì Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg không đưa ra được lộ trình thuyết phục để tạo ra lợi nhuận lớn hơn từ việc tăng chi tiêu cho AI. Cổ phiếu của Meta đã trải qua phiên giao dịch tồi tệ nhất trong ba năm vào ngày 30 tháng 10, giảm 11% và tiếp tục mất thêm 3.7% sau đó.
Chi tiêu lớn cũng đang gây áp lực lên dòng tiền tự do, có thể hạn chế việc mở rộng trả lại vốn cho cổ đông thông qua mua lại cổ phiếu và chia cổ tức. Theo dữ liệu của Bloomberg Intelligence, Alphabet dự kiến tạo ra dòng tiền tự do 63 tỉ Mỹ kim trong năm nay, giảm từ 73 tỉ Mỹ kim năm ngoái. Meta và Microsoft dự kiến có dòng tiền tự do âm sau khi tính đến lợi nhuận của cổ đông, trong khi Alphabet được xem là hòa vốn.
Sự chuyển đổi từ mô hình kinh doanh ít vốn sang nhiều vốn có thể dẫn đến mức định giá thấp hơn, theo Michael Bailey, Giám đốc nghiên cứu tại Fulton Breakefield Broenniman. Ông cho rằng một doanh nghiệp đòi hỏi nhiều vốn hơn có thể sẽ trải qua chu kỳ bùng nổ-suy thoái rõ rệt hơn, và nhà đầu tư thường trả ít hơn cho những loại hình đó. Với bảy công ty công nghệ chiếm khoảng một phần ba vốn hóa thị trường của S&P 500, hệ số giá thấp hơn chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng nề đến chỉ số chuẩn này.
Tất cả những điều này làm nổi bật vùng đất chưa được khám phá mà các nhà đầu tư đang phải đối mặt khi nói đến chi tiêu cho AI. Chưa bao giờ các công ty lớn và thành công nhất thế giới lại cùng lúc đổ nhiều tiền như vậy vào một công nghệ đầy hứa hẹn nhưng chưa được chứng minh. Tin từ Bloomberg.
