KATHMANDU, Nepal – Vòm trắng của Boudhanath, thủ đô Kathmandu của Nepal, nổi lên như một người bảo vệ thầm lặng. Trên đỉnh tháp là ngọn tháp vàng chọc trời, trên bốn mặt được vẽ những cặp mắt từ bi của Đức Phật, nhìn xuống tất cả những gì diễn ra bên dưới. Những cặp mắt này từ lâu đã là biểu tượng của sự che chở cho nhiều thế hệ người Tây Tạng chạy trốn sự đàn áp của Trung Quốc. Tuy nhiên, ngày nay, những người tị nạn Tây Tạng còn bị giám sát bởi những “cặp mắt” độc ác hơn nhiều: hàng ngàn camera CCTV đến từ Trung Quốc, được đặt trên các góc phố và mái nhà để theo dõi mọi động thái.
Nepal là một trong số 150 quốc gia mà các công ty Trung Quốc đang cung cấp công nghệ giám sát, từ camera ở Việt Nam đến tường lửa kiểm duyệt ở Pakistan, hay các hệ thống giám sát trên khắp các thành phố ở Kenya. Công nghệ này hiện là một phần quan trọng trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu, khi cung cấp cho các chính phủ đang thiếu tiền mặt những hình thức giám sát hiệu quả về chi phí, mặc dù có tính xâm phạm, biến các thuật toán và dữ liệu thành một công cụ khuếch đại quyền kiểm soát.
Điều trớ trêu nằm ở trung tâm của chủ nghĩa độc tài kỹ thuật số này là các công cụ giám sát mà Trung Quốc xuất khẩu lại dựa trên công nghệ được phát triển ở Hoa Kỳ, bất chấp những cảnh báo rằng các công ty Trung Quốc sẽ mua, sao chép hoặc đánh cắp thiết kế của Mỹ, theo một cuộc điều tra của hãng tin AP cho biết.
Trong nhiều thập kỷ, các công ty Thung lũng Silicon thường nhượng bộ trước yêu cầu của Bắc Kinh: “Hãy cho chúng tôi công nghệ của bạn và chúng tôi sẽ cho bạn tiếp cận thị trường của chúng tôi”. Mặc dù căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh gia tăng, mối liên kết giữa công nghệ Mỹ và hoạt động giám sát của Trung Quốc vẫn tiếp diễn.
Ví dụ, Amazon Web Services cung cấp dịch vụ đám mây cho các công ty công nghệ Trung Quốc như Hikvision và Dahua, hỗ trợ họ trong việc mở rộng ra nước ngoài. Cả hai đều nằm trong Danh sách thực thể của Bộ Thương mại Hoa Kỳ vì những lo ngại về an ninh quốc gia và nhân quyền. AWS cho biết họ tuân thủ các quy tắc ứng xử đạo đức và tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ, đồng thời không tự mình cung cấp cơ sở hạ tầng giám sát. Dahua và Hikvision cũng đưa ra những tuyên bố tương tự.
Các công ty công nghệ Trung Quốc hiện cung cấp một bộ đầy đủ các dịch vụ viễn thông, giám sát và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, với ít hạn chế về việc họ bán cho ai hoặc cách chúng được sử dụng.
Theo Sheena Greitens, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Texas ở Austin, Trung Quốc tự đặt mình là một mô hình an ninh toàn cầu với tỷ lệ tội phạm thấp, trái ngược với Hoa Kỳ.
Cuộc điều tra của AP dựa trên hàng ngàn tài liệu mua sắm của chính phủ Nepal, tài liệu tiếp thị của công ty, tài liệu bị rò rỉ của chính phủ và công ty, cùng với các cuộc phỏng vấn với hơn 40 người, bao gồm người tị nạn Tây Tạng và các kỹ sư, giám đốc điều hành, chuyên gia và quan chức Nepal, Mỹ và Trung Quốc.
Trung Quốc đã xây dựng các hệ thống giám sát ngay trong Nepal và ở một số khu vực trong vùng đệm biên giới, nơi việc xây dựng bị cấm theo các thỏa thuận song phương. Chính quyền Tây Tạng do Trung Quốc kiểm soát đã bác bỏ cáo buộc này, gọi đó là “sự bịa đặt hoàn toàn do động cơ thầm kín”.
Theo thông tin từ ABC News.
