Các nhà lập pháp, cố vấn và chiến lược gia của Đảng Cộng hòa đang bày tỏ lo ngại về chiến lược phân mảnh của đảng trong việc giải quyết các vấn đề chi phí sinh hoạt, với một số người ngày càng thất vọng trước thái độ có phần xem nhẹ của Tổng Thống Donald Trump đối với chủ đề này.
Trong khi Đảng Cộng hòa cho rằng chi phí sinh hoạt cao là di sản từ thời Tổng thống Joe Biden, nhiều nhà lập pháp thuộc Đảng này vẫn tin rằng đảng của họ cần phải trau dồi thông điệp và nền tảng của riêng mình trước cuộc bầu cử giữa kỳ – nếu không, điều này có thể khiến họ đánh mất đa số mỏng manh trong Quốc hội.
“Nếu chúng ta không làm vậy, chúng ta sẽ là những kẻ ngốc, bởi vì nền kinh tế thực sự là mối quan tâm lớn của mọi người,” Dân biểu Tony Gonzales, một nghị sĩ Cộng hòa từ Texas, nói với NBC News. Ông nói thêm: “Phe Dân chủ đã không thực sự nhấn mạnh vấn đề kinh tế, và điều đó đã khiến họ phải trả giá trong cuộc bầu cử. Nếu chúng ta, với tư cách là Đảng Cộng hòa, không làm điều tương tự, tôi sẽ không ngạc nhiên nếu chúng ta có kết quả tương tự.”
Gần hai chục thượng nghị sĩ, hạ nghị sĩ, chiến lược gia và trợ lý Quốc hội thuộc Đảng Cộng hòa đã chia sẻ mối quan ngại của họ về cách đảng xử lý vấn đề chi phí sinh hoạt trong các cuộc phỏng vấn với NBC News. Sáu người khác thừa nhận vấn đề nhưng cho biết đảng sẽ tìm ra chiến lược phù hợp để giải quyết nó.
Những nhận xét này được đưa ra sau khi Đảng Dân chủ giành được chiến thắng trong nhiều cuộc bầu cử năm nay, với cử tri viện dẫn các mối quan tâm về kinh tế, và khi Tổng Thống Trump bác bỏ vấn đề này như một “trò lừa bịp” của phe Dân chủ, một luận điệu khiến một số người Cộng hòa thất vọng.
Ngay cả những người theo chủ nghĩa MAGA cấp tiến nhất của Đảng Cộng hòa cũng kêu gọi một sự thay đổi. Thượng nghị sĩ Josh Hawley, một nghị sĩ Cộng hòa từ Missouri, cho rằng chỉ sửa đổi thông điệp là chưa đủ: Ông nói rằng Đảng Cộng hòa chỉ có thể cải thiện vị thế của mình bằng cách mang lại kết quả thực tế để giảm chi phí và tăng lương.
“Người dân không ngu ngốc,” ông Hawley nói. “Họ biết khi họ đến cửa hàng tạp hóa, mọi thứ tốn bao nhiêu và không tốn bao nhiêu. Họ biết tiền thuê nhà của họ tốn bao nhiêu. Họ biết chi phí thuốc kê đơn của họ là bao nhiêu. Và tất cả những thứ đó đều quá cao. Và họ không thể chi trả. Và họ biết điều đó. Vì vậy, chúng ta phải mang lại kết quả.”
Một số đảng viên Cộng hòa đã bày tỏ mối quan ngại của họ với các lãnh đạo Đảng Cộng hòa trong các cuộc trao đổi riêng, cuộc gọi và các cuộc họp, theo hai nhà lập pháp Cộng hòa có kiến thức trực tiếp về các cuộc thảo luận. Một trong những nhà lập pháp đó cho biết họ cũng đã truyền đạt một thông điệp tương tự tới các cố vấn của Tòa Bạch Ốc.
Và ít nhất một hạ nghị sĩ Cộng hòa – Dân biểu Jeff Van Drew của New Jersey – cho biết ông đã trực tiếp nêu vấn đề này với Tổng Thống Trump trong một cuộc gọi vào tuần trước, mặc dù họ chủ yếu tập trung vào chi phí chăm sóc sức khỏe, vốn dự kiến sẽ tăng vọt nếu Quốc hội không hành động trước cuối năm nay.
“Hàng chục thành viên và thượng nghị sĩ đã bày tỏ mối quan ngại trong nhiều tháng với bất kỳ ai sẵn lòng lắng nghe,” một chiến lược gia Cộng hòa làm việc với các ứng cử viên Quốc hội cho biết. “Các cố vấn cấp cao của Tòa Bạch Ốc đã tham gia vào nhiều cuộc thảo luận đó. Liệu các cố vấn đó có bao giờ chuyển đạt mức độ khó chịu đó tới tổng thống hay không, đó là điều chưa biết.”
Dân biểu Marjorie Taylor Greene của Georgia, người từng là một trong những đồng minh hàng đầu của Tổng Thống Trump tại Quốc hội cho đến gần đây, đã là một trong những đảng viên Cộng hòa thẳng thắn phàn nàn rằng Tổng Thống Trump đã dành quá nhiều thời gian cho chính sách đối ngoại và quá ít thời gian cho các vấn đề trong nước như chi phí sinh hoạt. Sự thất vọng của bà đã dẫn đến một cuộc đổ vỡ công khai với tổng thống, khiến bà tuyên bố sẽ từ chức vào tháng tới.
Những cảnh báo công khai và riêng tư này được đưa ra khi Đảng Cộng hòa ngày càng lo lắng về vị thế của Tổng Thống Trump và môi trường chính trị rộng lớn hơn. Tỷ lệ tán thành 36% của Tổng Thống Trump trong cuộc thăm dò mới nhất của Gallup, mức thấp nhất trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, đã báo động một số người trong Đảng Cộng hòa.
“Tôi thực sự nghĩ rằng có những thách thức trong một năm bầu cử giữa kỳ với đảng của chúng ta nắm quyền,” Dân biểu Don Bacon, một nghị sĩ Cộng hòa từ Nebraska, người đại diện cho một khu vực tranh chấp và sẽ nghỉ hưu sau nhiệm kỳ này, cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “Luôn luôn khó khăn. Và sau đó, bạn biết đấy, số liệu thăm dò của tổng thống hôm nay là 36% theo Gallup, và tôi không nghĩ phe chúng ta nên bỏ qua điều đó.”
Cuộc thăm dò của Gallup cho thấy tỷ lệ tán thành của Tổng Thống Trump đã giảm đáng kể trong số những người Cộng hòa và độc lập. Cách Tổng Thống Trump xử lý nền kinh tế – từ lâu là điểm mạnh của ông – chỉ có 36% tán thành, trong khi cách ông xử lý chăm sóc sức khỏe và ngân sách liên bang lần lượt là 30% và 31%. “Tôi nghĩ có những dấu hiệu cảnh báo, và đảng của chúng ta nên coi mối đe dọa đó một cách nghiêm túc,” ông Bacon nói.
Kết quả của một cuộc bầu cử đặc biệt ở Tennessee trong tuần này, nơi ứng cử viên Cộng hòa giành chiến thắng với 9 điểm tại một khu vực mà Tổng Thống Trump đã giành được 22 điểm chỉ một năm trước, cũng đã thúc đẩy sự lo lắng của Đảng Cộng hòa. Nhiều cử tri đã nói chuyện với NBC News đã viện dẫn chi phí sinh hoạt là mối quan tâm hàng đầu khiến họ đi bỏ phiếu trong cuộc đua đó.
“Đó chắc chắn là một lời cảnh tỉnh rằng phe Dân chủ sẽ sẵn sàng hành động, và chúng ta cần nâng cao khả năng của mình về các vấn đề quan trọng,” Dân biểu Scott DesJarlais, một nghị sĩ Cộng hòa từ Tennessee, nói với NBC News. “Luôn luôn là kinh tế, nhưng chăm sóc sức khỏe đã được đặt lên hàng đầu, và chúng ta cần giải quyết điều đó.”
Ứng cử viên Cộng hòa trong cuộc đua, Dân biểu Matt Van Epps, thậm chí còn thừa nhận vấn đề này trong bài phát biểu chiến thắng của mình tại Nashville vào tối thứ Ba.
“Cùng nhau chúng ta sẽ giảm chi phí sinh hoạt,” ông nói. “Tôi mệt mỏi vì quá nhiều đảng viên Cộng hòa nhường vấn đề chi phí sinh hoạt cho phe Dân chủ.”
LÃNH ĐẠO CỘNG HÒA KÊU GỌI BÌNH TĨNH
Các lãnh đạo Đảng Cộng hòa đã tìm cách trấn an các thành viên bằng cách đảm bảo với họ rằng người dân Mỹ sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn về nền kinh tế một khi các điều khoản quan trọng từ luật thuế của Tổng Thống Trump có hiệu lực đầy đủ vào năm tới, chẳng hạn như không đánh thuế tiền thưởng hoặc làm thêm giờ và tăng tín dụng thuế trẻ em.
Khi được NBC News chất vấn về việc liệu Đảng Cộng hòa có đang làm đủ để giải quyết các mối quan tâm về chi phí sinh hoạt của người dân Mỹ hay không, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói rằng thông điệp của ông tới mọi người là “hãy thư giãn.”
“Chúng ta đang đi đúng hướng của kế hoạch mà chúng ta đã vạch ra. Giữ vững tay lái, mọi người, mọi thứ sẽ ổn thôi,” ông Johnson nói. “Những ngày tốt đẹp nhất của chúng ta còn ở phía trước. Người dân Mỹ sẽ cảm thấy tốt hơn nhiều vào đầu năm tới.”
Nhưng một đảng viên Cộng hòa cao cấp tại Hạ viện, yêu cầu giấu tên để bày tỏ quan điểm một cách thẳng thắn hơn, tin rằng sẽ là một sai lầm nếu dựa vào đạo luật lớn của họ để xoa dịu các mối quan ngại về chi phí sinh hoạt, lập luận rằng “không ai ở Mỹ biết luật đó chứa đựng những gì.”
Nhà lập pháp này cũng phàn nàn rằng ông Johnson đã lãng phí gần hai tháng quý báu của đa số – thời gian họ có thể sử dụng để thông qua nhiều dự luật về chi phí sinh hoạt hơn hoặc tìm ra giải pháp chăm sóc sức khỏe – bằng cách giữ Hạ viện nghỉ trong thời gian chính phủ đóng cửa. Vị chủ tịch đã bảo vệ chiến lược của mình, lập luận rằng nó đã giúp gây áp lực lên các thượng nghị sĩ Dân chủ để họ phải nhượng bộ, điều cuối cùng đã xảy ra.
“Không có thông điệp chiến lược quan trọng nào về những chiến thắng lớn này trong ‘đạo luật lớn, đẹp đẽ’,” nhà lập pháp cao cấp của Hạ viện nói. “Đây là một đa số bị lãng phí.”
Trong khi đó, Tổng Thống Trump liên tục gọi vấn đề chi phí sinh hoạt là một “trò lừa bịp”, một “màn kịch” và một “chiêu trò” của phe Dân chủ, khiến một số người Cộng hòa tỏ ra khó chịu. Trong một cuộc phỏng vấn với NBC News tuần này, Phó Tổng thống JD Vance nói rằng Tổng Thống Trump “chắc chắn hiểu rằng giá cả đã tăng quá cao” nhưng phe Dân chủ lại đổ lỗi cho chính quyền của ông vì đã không nhanh chóng giải quyết “các vấn đề chi phí sinh hoạt do phe Dân chủ gây ra.”
“Trò lừa bịp là ý tưởng cho rằng đó là lỗi của chúng ta chứ không phải lỗi của phe Dân chủ. Và tôi nghĩ đó là một câu chuyện hoàn toàn vô nghĩa,” ông Vance nói. Ông Johnson cũng đưa ra một điểm tương tự.
Một quan chức Tòa Bạch Ốc khẳng định rằng các chính sách của tổng thống đã củng cố nền kinh tế, chỉ ra các tiêu chuẩn nhiên liệu và việc giảm giá thuốc là những chính sách cho thấy cam kết liên tục của tổng thống đối với vấn đề chi phí sinh hoạt.
Nhưng có những dấu hiệu cho thấy Tòa Bạch Ốc biết rằng họ cần thể hiện sự nhạy cảm hơn đối với nhận thức của cử tri về nền kinh tế. Tuần tới, Tổng Thống Trump sẽ đến đông bắc Pennsylvania – tại một khu vực tranh chấp của bang chiến trường – để quảng bá chương trình nghị sự kinh tế của mình.
“Chúng tôi giờ đang dọn dẹp những gì mà họ vẫn chưa có giải pháp thực sự nào,” một quan chức Tòa Bạch Ốc nói, đề cập đến phe Dân chủ. “Đó là một vấn đề về câu chuyện hơn là vấn đề thực chất. Với chuyến đi sắp tới, mục đích là để tái khẳng định hoặc nhấn mạnh rằng chúng tôi đã làm việc này kể từ Ngày thứ nhất. Điều đó sẽ không thay đổi sớm.”
Tại Capitol Hill, Chủ tịch Hạ viện thuộc Đảng Cộng hòa Lisa McClain, đến từ Michigan, đã nói với các đảng viên Cộng hòa trong một cuộc họp kín tuần này rằng ban lãnh đạo có kế hoạch tập trung tối đa vào việc thông qua các dự luật để giải quyết chi phí và cam kết giữ vững thông điệp về vấn đề này, theo hai nguồn tin Đảng Cộng hòa có mặt trong phòng. Ngay sau cuộc họp đó, bà đã quảng bá “chương trình nghị sự về chi phí sinh hoạt” của Đảng Cộng hòa trong một cuộc họp báo hàng tuần và nhấn mạnh giá xăng dầu thấp.
Đảng Cộng hòa cũng đã nhận được một bài thuyết trình trong một bữa trưa của Ủy ban Nghiên cứu Đảng Cộng hòa tuần này từ nhà thăm dò dư luận của Tổng Thống Trump, Tony Fabrizio, người đã khuyên họ tập trung vào các chủ đề như giảm giá thuốc khi nói về chăm sóc sức khỏe và lưu tâm đến cảm xúc của cử tri về nền kinh tế, theo những người tham dự.
“Một phần của thông điệp từ Fabrizio là chỉ cần xác định những điều mà mọi người liên hệ được. Họ không muốn nghe về những điều phù phiếm. Họ muốn nghe về những điều ảnh hưởng đến họ,” Dân biểu Doug LaMalfa, một nghị sĩ Cộng hòa từ California, người đã có một bài phát biểu trước Hạ viện về vấn đề chi phí sinh hoạt vào thứ Năm, cho biết.
THAY ĐỔI CÁCH CỬ TRI ‘CẢM NHẬN’
Một trong những thách thức đối với Đảng Cộng hòa là mặc dù các mặt hàng như giá xăng và trứng đang giảm, nhiều người Mỹ vẫn cảm thấy áp lực từ lạm phát, lãi suất và thị trường việc làm ngày càng thu hẹp. Chính quyền Biden cũng gặp khó khăn tương tự về việc liệu có nên và làm thế nào để giải quyết nhận thức tiêu cực của cử tri về nền kinh tế trong khi một số chỉ số kinh tế quan trọng đang được cải thiện. Thực tế là, rất khó để nói cho cử tri biết họ nên cảm thấy thế nào.
“Nền kinh tế phải cảm thấy tốt hơn, và cảm giác tốt hơn đôi khi mang tính chủ quan,” Dân biểu Ryan Zinke, một nghị sĩ Cộng hòa từ Montana, người từng là Bộ trưởng Nội vụ của Tổng Thống Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên, cho biết.
Ông Zinke nói rằng để điều đó xảy ra, lãi suất cần phải giảm và các hiệp định thương mại cần thực sự mang lại các thỏa thuận thương mại. Các biện pháp thuế quan của Tổng Thống Trump đã góp phần làm tăng giá và là một nguồn gây khó chịu khác trong nội bộ Đảng Cộng hòa.
Một thách thức khác là một phần quan trọng của luật thuế của Tổng Thống Trump chỉ đơn giản là gia hạn các mức thuế hiện tại, có nghĩa là cử tri sẽ không cảm nhận được nhiều sự khác biệt. Dân biểu Dan Crenshaw, một nghị sĩ Cộng hòa từ Texas, cho rằng đảng của ông cần làm tốt hơn việc nhắc nhở cử tri về những gì đã xảy ra nếu Đảng Cộng hòa không hành động.
“Chúng ta cần nói điều đó nhiều hơn và nhắc nhở mọi người, ‘Bạn có biết bạn sắp mất hàng nghìn đô la từ tiền lương của mình, và chúng ta đã ngăn chặn điều đó không?’” ông nói với NBC News.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu Đảng Cộng hòa có một chương trình nghị sự có thể giảm bớt đáng kể nỗi đau mà cử tri đang cảm nhận – ít nhất là trong năm tới.
Thượng nghị sĩ Rand Paul, một nghị sĩ Cộng hòa từ Kentucky, cho biết hy vọng rằng giá cả sẽ giảm là không có cơ sở, ít nhất là miễn là Hoa Kỳ tiếp tục nợ hàng nghìn tỷ đô la mỗi năm.
“Để giá thực sự giảm – mọi người hơi hiểu lầm điều này – chúng ta thực sự phải có giảm phát,” ông nói. “Và những gì chúng ta có là lạm phát thấp hơn. Vì vậy, tốt hơn là giá tăng 2% mỗi năm so với 9%. … Nhưng điều đó không có nghĩa là chậm lại lạm phát đột ngột có nghĩa là bạn đến cửa hàng tạp hóa và giá rẻ hơn. Nó có nghĩa là giá chỉ không tăng nhanh như vậy, điều đó không thực sự thỏa mãn.”
Thượng nghị sĩ Jon Husted, một nghị sĩ Cộng hòa từ Ohio, người đối mặt với cử tri vào năm tới, đã nêu tên “cải cách cấp phép” đầu tiên khi được hỏi Quốc hội nên làm gì để giảm chi phí. Ông nói rằng điều đó sẽ giúp việc xây dựng đường dây điện và tạo ra năng lượng dễ dàng hơn.
“Những thứ như vậy, mà chúng ta có quyền kiểm soát, đang nằm trong chương trình nghị sự,” ông nói. “Chúng chỉ chưa được hoàn thành, và chúng cần phải được hoàn thành.”
Ông Hawley đã đề xuất kế hoạch mới của mình để cho phép chi tiêu ngoài túi cho các khoản phí bảo hiểm được khấu trừ vào thuế và tạo ra khoản khấu trừ 25.000 đô la cho chi phí y tế. Ông cũng cho biết ông muốn theo đuổi giới hạn chi tiêu cho thuốc kê đơn và tăng mức lương tối thiểu liên bang, một mục tiêu bị hầu hết các đảng viên Cộng hòa phản đối.
Ông Johnson cũng đã hứa sẽ bỏ phiếu về một đề xuất chăm sóc sức khỏe trước cuối năm nay. Nhưng không rõ liệu Đảng Cộng hòa có thể đưa một dự luật chăm sóc sức khỏe tới bàn của Tổng Thống Trump hay không, đặc biệt là trước khi các khoản trợ cấp của Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng hết hạn vào tháng Giêng.
Nếu Đảng Cộng hòa không thông qua một phương án thay thế và các khoản tín dụng thuế ACA hết hạn – điều dường như chắc chắn xảy ra – điều đó có nghĩa là hàng triệu người Mỹ sẽ phải đối mặt với chi phí bảo hiểm y tế tăng vọt vào năm tới.
“Thật bực bội. Đó là một vấn đề lớn,” ông Van Drew nói, khi được hỏi về viễn cảnh đảng của ông cho phép các khoản trợ cấp ACA hết hạn. “Chi phí sinh hoạt, đó là từ thông dụng mới bây giờ. Và tôi nghĩ điều chúng ta có thể làm ngay lập tức ngay bây giờ là vấn đề chăm sóc sức khỏe.”
Theo tin từ NBC News.
