Các cộng đồng bản địa và nông thôn sống dọc theo sông Nanay ở vùng Amazon phía bắc của Peru vừa đệ đơn khiếu nại, cáo buộc chính phủ nước này không ngăn chặn hoạt động khai thác vàng trái phép, gây ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm của họ bằng thủy ngân độc hại.
Đơn khiếu nại đã được trình lên Ban Tổng Thư ký Cộng đồng Andean ở thủ đô Lima. Đây là một khối thương mại khu vực bao gồm Peru, Ecuador, Colombia và Bolivia. Các cộng đồng dân cư cho rằng Peru đã vi phạm chính sách khu vực ràng buộc được thông qua vào năm 2012 để chống lại hoạt động khai thác mỏ trái phép.
Một phái đoàn gồm 10 nhà lãnh đạo và cư dân từ vùng Amazon thuộc Peru đã đến Lima để nộp đơn khiếu nại. Luật sư môi trường César Ipenza, người đại diện cho các cộng đồng dân cư trong vụ việc này, cho biết: “Peru không thực hiện nghĩa vụ của mình, và điều đó đã cho phép hoạt động khai thác trái phép mở rộng, đe dọa đến tính mạng và quyền của các cộng đồng Amazon.”
Thủy ngân, được sử dụng rộng rãi trong khai thác vàng, đang gây ô nhiễm cá – một loại thực phẩm chủ yếu – và xâm nhập vào chuỗi thức ăn ở các khu vực xung quanh sông Nanay và Pintuyacu.
Ông Jhonny Huaymacari Yuyarima, đại diện cho người bản địa Ikito và là người đứng đầu liên minh địa phương gồm 33 cộng đồng dân cư ở lưu vực sông Nanay, cho biết: “Hơn 80% dân số của chúng tôi bị nhiễm thủy ngân trong máu. Cá ở sông và hồ của chúng tôi cũng bị nhiễm độc”.
Ông Huaymacari cho biết đã chứng kiến trẻ em chậm phát triển, cư dân bị đau khớp mãn tính, các bệnh về da và đau đầu dữ dội – những triệu chứng mà nhiều người hiện nay cho là do tiếp xúc lâu dài với thủy ngân.
Một nghiên cứu gần đây của Trung tâm Đổi mới Khoa học Amazon, hay CINCIA, và Hiệp hội Động vật học Frankfurt cho thấy mức thủy ngân cao nguy hiểm trong các mẫu tóc lấy từ 273 cư dân trên sáu cộng đồng ven sông trong khu vực.
Khoảng 79% người tham gia có mức thủy ngân vượt quá giới hạn an toàn 2,2 miligam/kg của Tổ chức Y tế Thế giới. Trẻ em đến 4 tuổi có mức trung bình cao nhất – gần gấp sáu lần giới hạn được khuyến nghị. Cá từ cùng khu vực có nồng độ thủy ngân cao, đặc biệt là ở các loài ăn thịt thường được ăn.
Ông Ipenza cho biết: “Đây không phải là những trường hợp cá biệt. Đây là sự phơi nhiễm lan rộng. Chúng ta đang nói về những người phụ thuộc vào cá như là nguồn protein chính của họ, và vào sông Nanay để lấy nước uống – bao gồm cả thành phố Iquitos”.
Ông Huaymacari nói rằng thật đau lòng khi nghĩ rằng sau hơn 20 năm chiến đấu với khai thác trái phép, “nhà nước vẫn không lắng nghe chúng tôi”.
Theo nguồn tin từ Associated Press, các nhà nghiên cứu và các nhóm môi trường hiện cảnh báo rằng vùng Loreto rộng lớn – nơi Iquitos là thủ phủ khu vực và là nhà của Nanay – đang trở thành tiền tuyến mới.
Các cộng đồng dân cư đứng sau đơn khiếu nại cho biết họ không tìm kiếm bồi thường tài chính, mà là sự công nhận khẩn cấp các quyền của họ, bảo vệ lãnh thổ của họ và trách nhiệm giải trình từ một nhà nước mà họ cho là đã bỏ rơi họ.
