Vào tháng Năm vừa qua, Hoa Kỳ đã chấp nhận một chiếc phi cơ Boeing sang trọng làm quà tặng từ Qatar, với kế hoạch nâng cấp nó thành chuyên cơ Không Lực Một kế nhiệm. Trong khi Bộ Quốc Phòng ước tính chi phí cho việc nâng cấp này chưa tới 400 triệu Mỹ kim, thì một số ước tính khác lại cho rằng con số có thể vượt quá 1 tỷ Mỹ kim.
Đáng chú ý, một hợp đồng riêng biệt với Boeing để sản xuất hai chiếc 747-8 mới đã gặp phải nhiều trì hoãn đáng kể và gây thiệt hại cho công ty này hơn 1 tỷ Mỹ kim. Tổng Thống Donald Trump, vào tháng Giêng năm 2016, đã từng bày tỏ về việc này: “Họ đang có một chiếc Không Lực Một mới. Tôi không muốn làm điều đó vì nếu tôi làm, họ sẽ nói tại sao ông lại làm vậy? Tôi không ngại nhận chiếc máy bay đó, nhưng bạn biết đấy, có vẻ như đó là một khoản tiền quá lớn, phải không?”
Kế hoạch phát triển các chiếc 747-8 này được Không Lực Hoa Kỳ công bố lần đầu vào năm 2015, dưới thời Tổng Thống Barack Obama. Lúc bấy giờ, Thư Ký Báo Chí Tòa Bạch Ốc Josh Earnest đã khẳng định rằng tổng thống không cần một máy bay mới ngay lập tức, nhưng trong 8 năm tới, bất cứ ai làm tổng thống cũng sẽ cần một chiếc máy bay mới.
Gần một thập niên sau, dự án Không Lực Một vẫn chưa hoàn thành, khiến Tổng Thống Donald Trump phải tìm kiếm các lựa chọn khác. Ông từng nói vào tháng Hai rằng ông không hài lòng với Boeing vì họ mất quá nhiều thời gian. Ông cho biết có thể mua hoặc nhận máy bay từ một quốc gia khác. Hiện tại, Không Lực và Boeing dự kiến các phi cơ mới có thể cất cánh vào năm 2027, dù một báo cáo của Tòa Bạch Ốc ước tính có thể đến năm 2029. Tuy nhiên, Tổng Thống Donald Trump cho biết chiếc phi cơ từ Qatar có thể sẵn sàng vào tháng Hai tới.
Theo một cuộc điều tra của Jay Solomon và Frannie Bock từ Free Press, Qatar đã chi gần 100 tỷ Mỹ kim để gây ảnh hưởng tại Hoa Kỳ, thông qua việc đầu tư vào các trường đại học, hãng tin như Al Jazeera và các tập đoàn. Doha cũng tích cực mời các phái đoàn Quốc Hội đến thăm và trả tiền cho các nhà vận động hành lang để kết nối với các nhà lập pháp lưỡng đảng. Tổng Thống Donald Trump cũng từng ghé thăm quốc gia này trong chuyến công du nước ngoài lớn đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai.
Mối quan hệ của Qatar với Iran và các nhóm cực đoan đã khiến nhiều nước láng giềng cắt đứt quan hệ ngoại giao trong nhiều năm. Tổng Thống Donald Trump từng phát biểu vào tháng Sáu năm 2017 rằng: “Đáng tiếc, quốc gia Qatar trong lịch sử đã tài trợ khủng bố ở mức độ rất cao.” Tuy nhiên, lệnh phong tỏa đã kết thúc mà không ảnh hưởng đáng kể đến kinh tế Qatar và Doha cũng không đáp ứng các yêu cầu chấm dứt quan hệ với các nhóm khủng bố. Prime Minister Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani của Qatar bác bỏ các cáo buộc, khẳng định Qatar luôn sát cánh cùng Hoa Kỳ.
Nhiều nhà lập pháp lưỡng đảng tại Hoa Kỳ đã bày tỏ sự lo ngại về hồ sơ nhân quyền gây tranh cãi và mối liên hệ với các nhóm khủng bố của Qatar. Thượng Nghị Sĩ Rick Scott (đảng Cộng Hòa từ Florida) nhận định Qatar không phải là một đồng minh lớn. Dân Biểu Ted Lieu (đảng Dân Chủ từ California) cảnh báo “không có cái gọi là cung điện trên trời miễn phí,” trong khi Thượng Nghị Sĩ Chris Coons (đảng Dân Chủ từ Delaware) ví món quà này như “con ngựa thành Troy.”
Tòa Bạch Ốc đã bác bỏ những lo ngại này. Bộ Trưởng Ngân Khố Scott Bessent so sánh món quà với Tượng Nữ Thần Tự Do mà Pháp tặng hay Bàn làm việc Resolute mà Anh Quốc tặng. Tuy nhiên, Lãnh đạo Thiểu số Thượng Viện Chuck Schumer (đảng Dân Chủ từ New York) đã trì hoãn việc phê chuẩn các ứng cử viên của Bộ Tư Pháp cho đến khi Tòa Bạch Ốc cung cấp thêm chi tiết về thỏa thuận phi cơ. Ông Schumer cho rằng đây không chỉ là tham nhũng trắng trợn mà còn là mối đe dọa an ninh quốc gia, dẫn đến việc hơn 140 ứng cử viên tư pháp bị trì hoãn.
Luật pháp Hoa Kỳ thường cấm các viên chức chính phủ, bao gồm tổng thống, chấp nhận các món quà lớn từ nước ngoài. Tuy nhiên, điều luật này có thể được diễn giải để cho phép các món quà được sử dụng cho mục đích chính thức của chính phủ với sự chấp thuận của cơ quan. Tổng Thống Donald Trump khẳng định chiếc phi cơ này không dành cho ông mà là cho Không Lực Hoa Kỳ, cho bất kỳ ai làm tổng thống. Ông cũng cho biết nó sẽ được đưa vào thư viện tổng thống của ông sau khi ông rời nhiệm sở, theo tin từ Fox News vào ngày 4 tháng 9 năm 2025.
