Các chuyên gia hàng đầu thế giới đang dự đoán Trí tuệ Nhân tạo Tổng quát (AGI) – loại AI có khả năng suy nghĩ, lập luận và thích ứng như con người – có thể xuất hiện chỉ trong vòng 5 năm tới, muộn nhất là năm 2030. Nếu điều này thành sự thật, chúng ta đang đứng trước một trong những thay đổi lớn nhất trong lịch sử nhân loại.
Tuy nhiên, trong bối cảnh đó, Thượng viện Hoa Kỳ lại đang xem xét một dự luật, đã được Hạ viện thông qua sít sao chỉ với cách biệt một phiếu, nhằm cấm các tiểu bang ban hành hoặc thực thi luật quản lý AI trong vòng 10 năm tới. Ý tưởng này được đưa ra khi Thượng nghị sĩ Ted Cruz (đảng Cộng hòa, Texas) hỏi Sam Altman của OpenAI về việc tạm dừng ban hành luật AI ở cấp tiểu bang, và Altman bày tỏ sự đồng ý với cách tiếp cận liên bang thống nhất, nhẹ nhàng.
Vấn đề ở đây là Quốc hội Mỹ vẫn chưa ban hành bất kỳ quy định quan trọng nào về AI ở cấp liên bang. Trong khi đó, hầu hết các tiểu bang đã có những luật riêng, ví dụ cấm deepfake (ảnh/video giả mạo) là tội phạm, yêu cầu chatbot phải nhận dạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và trẻ em. Một số bang cấm AI sao chép hình ảnh hoặc giọng nói của nghệ sĩ. Tiểu bang Washington, chẳng hạn, đã cấm sử dụng AI để mạo danh ứng cử viên tranh cử và thành lập Lực lượng Đặc nhiệm AI để nghiên cứu rủi ro và lợi ích của công nghệ này.
Nếu dự luật của Thượng viện được thông qua, tất cả những biện pháp bảo vệ cấp tiểu bang này có nguy cơ biến mất ngay lập tức. Ai được lợi? Các công ty công nghệ lớn. Không có luật tiểu bang hoặc luật liên bang mới, họ có thể sử dụng dữ liệu của chúng ta tùy ý, tung ra các công cụ AI mạnh mẽ mà không bị giám sát, và tránh né trách nhiệm nếu gây ra thiệt hại.
Ai mất? Tất cả chúng ta. Chúng ta sẽ ít có công cụ bảo vệ khỏi các vụ lừa đảo do AI, thông tin sai lệch trong bầu cử, hoặc vi phạm quyền riêng tư, và khó tìm kiếm biện pháp pháp lý.
Việc đưa dự luật này vào một dự luật ngân sách còn cho thấy sự tránh né tranh luận công khai. Dù có thể bị phản đối về thủ tục, Quốc hội vẫn có thể thúc đẩy. Các thách thức pháp lý cũng mất nhiều năm, đủ để lệnh cấm gây ra thiệt hại thật sự.
Bài viết từ Seattle Times nhấn mạnh rằng, người viết, với tư cách là một phụ huynh và một công dân, bày tỏ sự lo ngại về tác động của AI đối với con cái, công việc và tính công bằng của các cuộc bầu cử khi các gã khổng lồ công nghệ có thể tự đặt ra luật lệ. Luật pháp chúng ta ban hành bây giờ sẽ định hình tương lai, đặc biệt nếu AGI thực sự sắp đến gần.
Chúng ta cần thêm các biện pháp bảo vệ, không phải loại bỏ chúng. Quốc hội không nên bịt miệng các tiểu bang. Chúng ta cần mọi công cụ sẵn có để bảo vệ bản thân khi AI ngày càng mạnh mẽ. Tương lai đang đến nhanh. Đừng để chúng ta đối mặt với nó mà không có sự chuẩn bị, theo một bài bình luận trên tờ Seattle Times ngày 06/06/2025.
