Hằng năm, khi Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc (UNGA) nhóm họp, New York lại trở thành tâm điểm của hoạt động ngoại giao quốc tế, quy tụ các nguyên thủ quốc gia và lãnh đạo hàng đầu từ 193 quốc gia thành viên.
UNGA, thường được gọi tắt là “UN-gah,” ám chỉ “Tuần Lễ Cấp Cao” của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc. Đây là thời điểm các vị Tổng Thống, Thủ Tướng, Quốc Vương và các nhà lãnh đạo cấp cao khác được mời phát biểu trước toàn thế giới và thảo luận trực tiếp với nhau. Tuy nhiên, Đại Hội Đồng không chỉ là cuộc họp này mà còn là một cơ quan bàn thảo nhiều vấn đề toàn cầu và bỏ phiếu về các nghị quyết trong suốt cả năm.
Phiên Thảo Luận Chung (General Debate): Đây là sự kiện trọng tâm của tuần lễ, nơi mỗi nhà lãnh đạo quốc gia (hoặc người đại diện) có cơ hội phát biểu về tình hình thế giới. Chủ đề của năm nay là “Better Together” (Cùng Nhau Tốt Đẹp Hơn), nhấn mạnh tinh thần đoàn kết và hợp tác chung. Các diễn giả sử dụng thời gian phát biểu của mình để đưa ra ý kiến về các vấn đề nóng bỏng nhất của hành tinh, nêu bật thành tựu và nhu cầu trong nước, cũng như bày tỏ quan điểm ngoại giao.
Bilateral (hay “bilat”): Là các cuộc gặp riêng giữa các quan chức cấp cao của hai quốc gia. Nhiều chuyên gia UNGA cho rằng giá trị thực sự của hội nghị nằm ở những cuộc gặp kín này, nơi các nhà hoạch định chính sách có thể trao đổi trực tiếp và ngoài camera.
Hội Đồng Bảo An (Security Council): Là thành phần quyền lực nhất của Liên Hiệp Quốc, chịu trách nhiệm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Hội Đồng gồm 15 thành viên có thể ban hành các nghị quyết ràng buộc, áp đặt lệnh trừng phạt và triển khai quân đội gìn giữ hòa bình. Hội Đồng Bảo An bao gồm:
- P5: Năm thành viên thường trực có quyền phủ quyết: Trung Quốc, Pháp, Nga, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ.
- E10: Mười thành viên không thường trực được Đại Hội Đồng bầu với nhiệm kỳ hai năm, phân bổ theo khu vực.
Mục Tiêu Phát Triển Bền Vững (SDGs): Gồm các mục tiêu từ chống biến đổi khí hậu đến xóa đói giảm nghèo và đạt được bình đẳng giới. Các quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc đã thông qua các mục tiêu này vào năm 2015 như một kế hoạch hành động 15 năm, nhưng tiến độ hiện đang bị chậm trễ đáng kể.
COP30: Hội nghị lớn về khí hậu của Liên Hiệp Quốc sẽ diễn ra vào tháng 11 tại Belem, Brazil. Một ngưỡng quan trọng là 1.5 Độ C: Theo Hiệp định Khí hậu Paris 2015, các quốc gia đã đồng ý nỗ lực hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1.5 độ C (tức 2.7 độ F) so với thời kỳ tiền công nghiệp.
SIDS (Các Quốc Gia Đảo Nhỏ Đang Phát Triển): Khoảng 39 quốc gia đảo nhỏ đang phát triển sử dụng UNGA làm diễn đàn quan trọng để nêu bật những lo ngại như biến đổi khí hậu và mối đe dọa hiện hữu từ mực nước biển dâng cao cùng các trận mưa giông dữ dội hơn, thường là một chủ đề cấp thiết trong mùa bão Đại Tây Dương.
BRICS: Là liên minh các nền kinh tế đang phát triển ban đầu gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, nay đã kết nạp thêm nhiều thành viên khác, như Indonesia, Iran, Ai Cập, Ethiopia và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất. Nhóm này đang nhận được sự chú ý như một diễn đàn phát triển ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với phương Tây.
Giải Pháp Hai Quốc Gia (Two-State Solution): Là khái niệm giải quyết xung đột Israel-Palestine bằng cách thành lập một quốc gia Palestine độc lập cùng tồn tại hòa bình bên cạnh Israel. Khung giải pháp này được thiết lập trong Hiệp Định Oslo năm 1993 và được Liên Hiệp Quốc ủng hộ, nhưng tiến trình thực hiện đã bị đình trệ từ lâu trước cuộc chiến giữa Israel và Hamas ở Gaza.
Đa Phương Hóa (Multilateralism): Là quan hệ đối tác toàn cầu hoặc gần toàn cầu, đoàn kết và cùng nhau phát triển các quy tắc bền vững và chuẩn mực chung. Ý tưởng này là nền tảng của chính Liên Hiệp Quốc, mặc dù nhiều người cảnh báo rằng nó đang bị đe dọa.
Các thuật ngữ và khái niệm này giúp người tham dự cũng như giới quan sát hiểu rõ hơn về các cuộc đàm phán và quyết sách quan trọng tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc hằng năm, theo tin từ ABC News.
