Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell, sau khi báo hiệu khả năng ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất chủ chốt, nay phải đối mặt với một thách thức mới: làm thế nào để thực hiện điều này mà không bị coi là nhượng bộ trước yêu cầu của Tòa Bạch Ốc.
Trong nhiều tháng, ông Powell đã phần lớn phớt lờ những chỉ trích liên tục từ Tổng thống Donald Trump về việc yêu cầu giảm chi phí vay. Tuy nhiên, trong một bài phát biểu được mong đợi, ông Powell đã gợi ý rằng Fed có thể thực hiện một động thái như vậy ngay trong cuộc họp tới vào tháng Chín.
Đây là một quyết định khó khăn đối với Fed, vì ngân hàng trung ương phải cân nhắc giữa lạm phát dai dẳng và một nền kinh tế có thể phục hồi trong nửa cuối năm. Cả hai xu hướng này, nếu xảy ra, đều có thể khiến việc cắt giảm lãi suất trở nên quá sớm.
Tổng thống Trump đã thúc giục ông Powell cắt giảm lãi suất, lập luận rằng “không có lạm phát” và việc cắt giảm sẽ giúp giảm chi phí trả lãi cho khoản nợ 37 nghìn tỷ đô la của chính phủ.
Ngược lại, ông Powell cho rằng việc cắt giảm lãi suất có thể xảy ra vì những lý do khác với những gì ông Trump đưa ra: Ông lo ngại nền kinh tế đang suy yếu. Những nhận xét của ông vào thứ Sáu tại một hội nghị kinh tế ở Công viên Quốc gia Grand Teton, Wyoming, cũng cho thấy Fed sẽ hành động thận trọng và cắt giảm lãi suất với tốc độ chậm hơn nhiều so với mong muốn của ông Trump.
Ông Powell chỉ ra tốc độ tăng trưởng kinh tế “đã chậm lại đáng kể trong nửa đầu năm nay”, xuống mức 1,2% hàng năm, so với 2,5% vào năm ngoái. Ông cũng lưu ý về sự “chậm lại rõ rệt” trong nhu cầu lao động, điều này có thể đe dọa làm tăng tỷ lệ thất nghiệp.
Tuy nhiên, ông Powell cho biết thuế quan đã bắt đầu làm tăng giá hàng hóa và có thể tiếp tục đẩy lạm phát cao hơn, một khả năng mà các quan chức Fed sẽ theo dõi chặt chẽ và khiến họ thận trọng về việc cắt giảm lãi suất bổ sung.
Lãi suất ngắn hạn chủ chốt của Fed, vốn ảnh hưởng đến các chi phí vay khác như thế chấp và vay mua ô tô, hiện ở mức 4,3%. Ông Trump đã kêu gọi giảm xuống còn 1% – một mức mà không quan chức Fed nào ủng hộ.
Dù Fed có hành động như thế nào, họ có khả năng sẽ tiếp tục khẳng định sự độc lập lâu đời của mình. Hầu hết các nhà kinh tế đều cho rằng một ngân hàng trung ương độc lập về chính trị là rất quan trọng để ngăn chặn lạm phát, vì nó có thể thực hiện các bước – như tăng lãi suất để làm nguội nền kinh tế và chống lạm phát – mà các nhà lập pháp khó có thể làm.
Trong một cuộc phỏng vấn với Hãng thông tấn AP, Beth Hammack, chủ tịch chi nhánh Cleveland của Fed, cho biết bà cam kết với sự độc lập của Fed. Tuy nhiên, bà vẫn lo ngại rằng Fed cần phải tiếp tục đối phó với lạm phát dai dẳng, một quan điểm được chia sẻ bởi một số đồng nghiệp.
Ông Adam Posen, chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định rằng việc ông Powell không đề cập đến sự độc lập trong bài phát biểu của mình ở Wyoming có thể là một động thái có chủ ý nhằm thể hiện sự độc lập của Fed.
Trong bối cảnh đó, ông Trump đã gia tăng chiến dịch gây áp lực của mình đối với một quan chức hàng đầu khác của Fed. Ông Trump tuyên bố sẽ sa thải Thống đốc Fed Lisa Cook nếu bà không từ chức. Theo tin từ AP, ông Trump đã từng đe dọa sa thải ông Powell, nhưng chưa thực hiện.
Ông Michael Strain, giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ, lưu ý rằng Tổng thống cũng đã chỉ trích ông Powell vào năm 2018 vì đã tăng lãi suất, nhưng điều đó không ngăn cản được ông Powell. Ông Strain nhận định rằng Tổng thống có lịch sử lâu dài gây áp lực lên Chủ tịch Powell, và Chủ tịch Powell cũng có lịch sử lâu dài chống lại áp lực đó.
