Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ vừa đưa ra hướng dẫn mới, tạm dừng cấp phép phỏng vấn xin visa cho sinh viên quốc tế, làm dấy lên nhiều lo ngại trong cộng đồng giáo dục và sinh viên.
Thông báo này được gửi đến các đại sứ quán và lãnh sự quán Hoa Kỳ, yêu cầu tạm ngưng lên lịch phỏng vấn visa mới cho đến khi có hướng dẫn chi tiết hơn về quy trình tăng cường kiểm tra hoạt động trên mạng xã hội của người nộp đơn. Các cuộc hẹn phỏng vấn đã có lịch từ trước vẫn diễn ra bình thường, nhưng hướng dẫn mới dự kiến sẽ sớm được ban hành.
Động thái này diễn ra vài ngày sau khi chính quyền của Tổng Thống Donald Trump cố gắng ngăn Đại học Harvard tuyển sinh viên quốc tế, một quyết định đã bị tòa án liên bang tạm hoãn chờ phán quyết cuối cùng.
Tổng Thống Donald Trump cho biết ông muốn đảm bảo sinh viên nước ngoài là những người “yêu đất nước chúng ta” và không “cấp tiến”. Ông cũng gợi ý Harvard nên giới hạn tỷ lệ sinh viên quốc tế chỉ khoảng 15%, thay vì hơn một phần tư như hiện tại.
Những chính sách siết chặt kiểm soát sinh viên quốc tế đã gia tăng dưới thời Tổng Thống Donald Trump. Đầu năm nay, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) đã bắt giữ và tìm cách trục xuất những sinh viên tham gia các cuộc biểu tình phản đối cuộc chiến Israel-Hamas. Trước đó, chính quyền cũng từng đột ngột chấm dứt tình trạng pháp lý của hàng ngàn sinh viên quốc tế, dù sau đó phải đảo ngược quyết định nhưng lại mở rộng các căn cứ để sinh viên có thể bị mất quyền ở lại Hoa Kỳ.
Giới chuyên gia nhận định, việc tạm ngưng cấp phép phỏng vấn visa, đặc biệt vào thời điểm cao điểm khi sinh viên chuẩn bị nhập học vào mùa thu, sẽ gây thiệt hại thêm cho uy tín của Hoa Kỳ như một điểm đến học tập hàng đầu. Các tổ chức giáo dục quốc tế như NAFSA cảnh báo điều này làm suy yếu khả năng thu hút “những bộ óc tài năng” đóng góp vào sự đổi mới, nghiên cứu và sức mạnh kinh tế của Hoa Kỳ.
Quy định mới ảnh hưởng đến ba loại visa chính cho sinh viên và các chương trình trao đổi: F-1 (sinh viên toàn thời gian), J-1 (chương trình trao đổi) và M-1 (các chương trình dạy nghề hoặc phi học thuật). Khoảng 1.1 triệu sinh viên quốc tế đang học tập tại Mỹ, đóng góp nguồn thu lớn cho các trường đại học, đặc biệt khi họ thường không đủ điều kiện nhận hỗ trợ tài chính liên bang và phải đóng học phí đầy đủ.
Từ năm 2019, người xin visa đã phải cung cấp thông tin tài khoản mạng xã hội. Tuy nhiên, hướng dẫn mới có thể đòi hỏi quy trình kiểm tra sâu hơn và tốn nhiều nguồn lực hơn. Các nhà bảo vệ quyền tự do ngôn luận lo ngại việc tăng cường giám sát này sẽ làm nản lòng sinh viên muốn đến Mỹ.
Tranh chấp với Harvard bắt nguồn từ việc Bộ An ninh Nội địa (DHS) yêu cầu trường cung cấp thông tin sinh viên nước ngoài có thể liên quan đến bạo lực hoặc biểu tình dẫn đến việc trục xuất. Harvard cho biết đã tuân thủ, nhưng DHS nói chưa đủ. Tổng Thống Donald Trump nhấn mạnh sự cần thiết của việc giám sát chặt chẽ hơn tại Harvard, cho rằng trường này đang tiếp nhận người từ những “khu vực rất cấp tiến” và “chúng ta không muốn họ gây rắc rối ở đất nước mình”.
Theo tin từ Associated Press, động thái này là một phần trong chuỗi áp lực của Tổng Thống Donald Trump lên Đại học Harvard, bao gồm việc cắt giảm hơn 2.6 tỷ USD tài trợ liên bang, với lý do Harvard là trung tâm của chủ nghĩa tự do và bài Do Thái. Harvard đã phản ứng gay gắt và đệ đơn kiện chính quyền.
