Mặc dù Tổng thống Donald Trump đã áp đặt các biện pháp thuế quan nhằm giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc, Việt Nam vẫn đang chứng kiến dòng vốn đầu tư mạnh mẽ từ các công ty Trung Quốc. Các tỉnh công nghiệp phía Bắc Việt Nam, đặc biệt là Bắc Ninh, đang ghi nhận sự gia tăng đầu tư vào sản xuất linh kiện điện tử và các ngành hàng khác.
Chỉ vài tháng trước, các cố vấn của Tổng thống Trump như Peter Navarro đã mô tả Việt Nam là “về cơ bản là một thuộc địa của Trung Quốc cộng sản,” nhấn mạnh sự cần thiết phải giảm bớt sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Bắc Kinh. Tuy nhiên, tình hình thực tế lại cho thấy một bức tranh khác.
Vào đầu tháng 7, Tổng thống Trump đã công bố thỏa thuận thuế quan mới với Hà Nội, ấn định mức thuế 20% đối với hàng hóa sản xuất tại Việt Nam và 40% đối với các sản phẩm bị nghi ngờ chuyển tải từ các quốc gia như Trung Quốc. Mức thuế này tương đối thuận lợi so với các nước láng giềng ở Đông Nam Á (khoảng 20%) và Trung Quốc (khoảng 55%), giúp Việt Nam giữ vững vị thế cạnh tranh.
Theo các nhà phân tích, mặc dù mức thuế 20% không phải là thấp nhất, nhưng lợi thế về chi phí, nền tảng công nghiệp đã thiết lập và vị trí địa lý gần Trung Quốc vẫn khiến Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà sản xuất Trung Quốc. Các nhà phát triển khu công nghiệp cho biết các nhà máy xây sẵn đều được lấp đầy nhanh chóng, với đa số khách hàng là các công ty Trung Quốc sản xuất các mặt hàng như bộ điều khiển game, bảng mạch điện tử.
Ban đầu, Việt Nam đã chịu tác động khi ông Trump công bố danh sách các loại thuế nhằm vào các quốc gia bị cáo buộc thương mại không công bằng, với mức thuế lên tới 46%. Điều này khiến các đơn đặt hàng từ Mỹ sụt giảm và dấy lên lo ngại về tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Tuy nhiên, sự tạm dừng này chỉ kéo dài trong thời gian ngắn.
Mặc dù còn những bất đồng về cách xác định sản phẩm chuyển tải, các quan chức tỉnh Bắc Ninh vẫn lạc quan về sự gia tăng đầu tư nước ngoài, với dự kiến 1 tỷ USD đầu tư mới trong năm nay, bên cạnh 4 tỷ USD đã cam kết trong nửa đầu năm. Các công ty tại các khu công nghiệp vẫn hoạt động bình thường, hàng hóa ra vào ổn định.
Thống kê cho thấy, lượng đầu tư từ Trung Quốc và Hồng Kông vào Việt Nam trong nửa đầu năm nay đã tăng 23% lên 3,56 tỷ USD. Tuy nhiên, các quan chức Việt Nam cũng thừa nhận rằng các biện pháp thuế quan có thể ảnh hưởng nặng nề đến xuất khẩu sang Mỹ, đặc biệt là ngành công nghệ. Theo một đánh giá nội bộ, các lô hàng sang Mỹ có thể giảm một phần ba, và xuất khẩu công nghệ có thể giảm khoảng 15 tỷ USD. Các cuộc đàm phán giữa Việt Nam và Hoa Kỳ vẫn đang tiếp diễn.
Giới chuyên gia cho rằng, mặc dù Việt Nam vẫn là điểm đến đầu tư hấp dẫn, nhưng sự phụ thuộc vào nguồn cung linh kiện từ Trung Quốc vẫn là một thách thức lớn. Các nỗ lực tách rời khỏi Trung Quốc của Mỹ có thể gặp khó khăn khi Trung Quốc tiếp tục là nhà cung cấp quan trọng cho nhiều loại linh kiện.
Các nhà điều hành Trung Quốc tại các hội chợ công nghệ gần đây đều bày tỏ sự tin tưởng rằng sức hút của Việt Nam sẽ còn kéo dài hơn nhiệm kỳ của Tổng thống Trump. Các công ty thuê nhà máy tại Việt Nam đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng và ký hợp đồng dài hạn, cho thấy cam kết đầu tư vào thị trường này.
Theo Bloomberg News.
