Chính quyền của Tổng thống Donald Trump và Đại học Harvard đã có những lời lẽ gay gắt tại một phiên điều trần quan trọng ở Boston hôm thứ Hai về việc chính phủ đe dọa cắt giảm hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu liên bang cho trường đại học danh tiếng này.
Harvard cáo buộc chính quyền Trump vi phạm Tu chính án thứ nhất khi đóng băng các khoản tài trợ nhằm kiểm soát trường. Trong khi đó, Bộ Tư pháp lập luận rằng việc cắt giảm tài trợ là biện pháp nhằm chống lại chủ nghĩa bài Do Thái, một vấn đề mà Bộ Tư pháp cho rằng Harvard đã không giải quyết một cách thích đáng, vi phạm quyền của sinh viên Do Thái.
Cả hai bên đều yêu cầu một phán quyết tóm tắt từ Thẩm phán Quận Hoa Kỳ Allison D. Burroughs, điều này sẽ tránh được một phiên tòa. Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy khi nào bà sẽ ra phán quyết.
Vụ việc này có thể có những tác động lớn hơn đến sự giám sát của chính phủ đối với các trường đại học. Theo nguồn tin từ NBC News, luật sư của Harvard, Steven P. Lehotsky, cho biết: “Đây là một sự vi phạm trắng trợn, không ăn năn đối với Tu chính án thứ nhất.” Ông cũng nhấn mạnh rằng vụ án này không chỉ đơn thuần là vấn đề vi phạm hợp đồng mà còn là vấn đề lớn hơn đối với Harvard và nền giáo dục đại học.
Trong phiên điều trần, các bên đã tranh luận về việc liệu chủ nghĩa bài Do Thái trong khuôn viên trường có biện minh cho việc thu hồi tài trợ hay không. Harvard thừa nhận có “vấn đề bài Do Thái” và đã có những hành động để chống lại nó, nhưng luật sư của trường cho rằng vấn đề này “không liên quan đến việc tài trợ cho nghiên cứu bệnh Alzheimer.”
Thẩm phán Burroughs, một người được bổ nhiệm dưới thời Tổng thống Obama, đã chất vấn Bộ Tư pháp, chỉ ra rằng bà là người gốc Do Thái và hỏi làm thế nào việc cắt giảm tài trợ có thể giúp chống lại chủ nghĩa bài Do Thái.
Michael Velchik, luật sư của chính quyền Trump, giải thích rằng “Chính phủ không muốn tài trợ cho nghiên cứu tại các cơ sở không giải quyết vấn đề bài Do Thái theo sự hài lòng của họ.” Chính phủ cũng lập luận rằng họ có quyền hủy bỏ các điều khoản của hợp đồng tài trợ nếu trường không đáp ứng các ưu tiên chính sách. Tuy nhiên, Thẩm phán Burroughs cho rằng chính phủ đã không chứng minh đầy đủ rằng Harvard không đáp ứng các yêu cầu đó.
Vụ việc này diễn ra sau nhiều tháng căng thẳng giữa Harvard và chính quyền Trump. Vào tháng 4, Harvard đã từ chối tuân theo một loạt yêu cầu từ Lực lượng Đặc nhiệm Chống Bài Do Thái của chính quyền. Phản ứng lại, lực lượng này tuyên bố sẽ cắt giảm hơn 2 tỷ đô la tiền tài trợ. Harvard đã đáp trả bằng vụ kiện, cáo buộc chính quyền tìm kiếm sự kiểm soát “chưa từng có và không phù hợp” đối với trường. Gần đây nhất, Harvard đã gây ra phản ứng dữ dội khi lặng lẽ đổi tên các văn phòng đa dạng, công bằng và hòa nhập của một số trường sau đại học. Một số nhà phê bình coi đây là nỗ lực “nhượng bộ” trước các yêu cầu của chính quyền Trump.
