Cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đang đối mặt với giai đoạn tuyên án và phán quyết quan trọng trong vụ án cáo buộc ông lãnh đạo âm mưu lật đổ kết quả bầu cử năm 2022. Một hội đồng Tối cao Pháp viện đã lên lịch xét xử trong 5 ngày để quyết định liệu ông Bolsonaro có tội hay không trong nỗ lực nhằm thay đổi kết quả bầu cử, nơi ông bị Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đánh bại với cách biệt sít sao.
Ông Bolsonaro, người phủ nhận mọi hành vi sai trái, bị buộc tội với 5 tội danh liên quan đến âm mưu đảo chính, tham gia tổ chức tội phạm có vũ trang, cố gắng bãi bỏ luật pháp dân chủ bằng vũ lực và hai tội danh liên quan đến hủy hoại tài sản nhà nước. Bản án tối đa cho tội danh âm mưu đảo chính có thể lên tới 12 năm tù.
Bảy đồng minh thân cận khác của ông Bolsonaro cũng đang bị xét xử cùng lúc, bao gồm cả cựu phó tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Walter Braga Netto, cùng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Paulo Sérgio Nogueira. Tòa án Bầu cử Tối cao Brazil trước đó đã cấm ông Bolsonaro tranh cử cho đến năm 2030 vì lạm dụng quyền lực khi tại nhiệm và gieo rắc nghi ngờ vô căn cứ về hệ thống bỏ phiếu điện tử của đất nước.
Cuộc điều tra của cảnh sát liên bang cho thấy các nỗ lực phát tán tin giả về hệ thống bỏ phiếu của Brazil là một phần của kế hoạch đa diện nhằm giữ ông Bolsonaro tại vị. Theo cáo buộc, một phần của kế hoạch này bao gồm cả việc ám sát ông Lula và một thẩm phán Tối cao Pháp viện. Ngoài ra, vụ bạo loạn ngày 8 tháng 1, khi những người ủng hộ ông Bolsonaro tấn công các tòa nhà chính phủ, cũng được xem là một nỗ lực nhằm ép buộc sự can thiệp của quân đội và lật đổ tổng thống mới.
Theo ABC News, Tổng thống Donald Trump đã liên hệ trực tiếp việc áp đặt thuế quan 50% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Brazil với tình hình pháp lý của ông Bolsonaro, mô tả vụ án là một cuộc “săn phù thủy” chống lại đối thủ chính trị, điều này đã gây ra phản ứng dân tộc chủ nghĩa từ nhiều chính trị gia Brazil. Các chuyên gia đã gọi vụ xét xử này là “lịch sử”, nhấn mạnh đây là lần đầu tiên các quan chức cấp cao bị cáo buộc âm mưu đảo chính phải đối mặt với phiên tòa hình sự.
Các nhà chức trách coi ông Bolsonaro là nguy cơ bỏ trốn. Trong giai đoạn chuẩn bị cho phán quyết và tuyên án, Tối cao Pháp viện đã ra lệnh tăng cường các biện pháp an ninh. Ông Eduardo Bolsonaro, con trai của ông Bolsonaro, đã chuyển đến Mỹ đầu năm nay và tìm cách áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Thẩm phán Alexandre de Moraes, người giám sát vụ án của cha mình. Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã áp đặt các biện pháp như vậy vào cuối tháng Bảy.
Vụ xét xử ông Bolsonaro được coi là một bước ngoặt lịch sử, đánh dấu sự thay đổi khỏi truyền thống các cuộc đảo chính quân sự, theo lời của Lucas Figueiredo, tác giả của nhiều cuốn sách về chế độ độc tài gần đây nhất của Brazil. Ông nhấn mạnh rằng đây là lần đầu tiên Brazil đưa ra xét xử hình sự các quan chức cấp cao bị cáo buộc âm mưu đảo chính, một sự khác biệt lớn so với lịch sử của đất nước này khi nhiều vụ vi phạm nhân quyền trong thời kỳ quân quản không bị truy tố.
