WASHINGTON (AP) — Các biện pháp tạm thời cho phép gần 12.000 người Afghanistan làm việc tại Hoa Kỳ và được bảo vệ khỏi bị trục xuất sẽ hết hạn vào Thứ Hai, trong bối cảnh chính quyền Tổng Thống Trump nỗ lực gia tăng số người đủ điều kiện bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ.
Vào tháng 5, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) cho biết sẽ chấm dứt chương trình Temporary Protected Status (TPS, Tình Trạng Được Bảo Vệ Tạm Thời) đối với 11.700 người đến từ Afghanistan trong vòng 60 ngày. Tình trạng này cho phép họ làm việc hợp pháp và chính phủ không thể trục xuất họ.
Số lượng người Afghanistan được bảo vệ theo TPS tương đối nhỏ so với tổng số khoảng 180.000 người Afghanistan đã rời bỏ quê hương và đến Hoa Kỳ kể từ khi Taliban tái chiếm quyền kiểm soát đất nước vào năm 2021. Hiện chưa rõ có bao nhiêu trong số 11.700 người thuộc diện TPS đã nộp đơn hoặc nhận được các hình thức bảo vệ khác, chẳng hạn như tị nạn, để có thể giúp họ không bị trục xuất sau Thứ Hai.
Việc loại bỏ tình trạng bảo vệ đối với người Afghanistan đã gây ra nhiều tranh cãi trong giới hoạt động và các tổ chức thiện nguyện, do nó tạo ra một ấn tượng sai lầm rằng tình hình ở Afghanistan đã an toàn để người dân hồi hương. Nhiều người Afghanistan đã từng giúp đỡ Hoa Kỳ trong cuộc chiến kéo dài hai thập kỷ tại đây.
Theo thông cáo báo chí hôm Thứ Hai của bà Jennie Murray, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của National Immigration Forum, “Vì rất nhiều người mất đi sự bảo vệ đã phục vụ bên cạnh lực lượng Hoa Kỳ, chúng ta nên tôn vinh sự phục vụ đó bằng cách giữ lời hứa cung cấp sự an toàn và đảm bảo rằng họ có cơ hội phát triển ở đây. Chúng tôi kêu gọi Quốc Hội bảo vệ người Afghanistan bằng cách cung cấp cho họ một quy chế thường trú – một cam kết lẽ ra phải được thực hiện từ lâu”.
Vào thời điểm Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Kristi Noem chấm dứt chương trình bảo vệ tạm thời cho người Afghanistan, bộ này đã viết trong quyết định rằng tình hình ở quốc gia của họ đang được cải thiện.
Thông báo hồi tháng 5 cho biết: “Bộ trưởng xác định rằng, nhìn chung, có những cải thiện đáng kể về tình hình an ninh và kinh tế, đến mức việc yêu cầu công dân Afghanistan trở về Afghanistan không gây ra mối đe dọa nào cho sự an toàn cá nhân của họ do xung đột vũ trang hoặc các điều kiện bất thường và tạm thời”.
Tình trạng được bảo vệ tạm thời có thể được Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa cấp cho người dân thuộc nhiều quốc tịch khác nhau đang ở Hoa Kỳ. Họ không thể bị trục xuất và có thể làm việc hợp pháp, nhưng họ không có con đường dẫn đến quốc tịch.
Tình trạng này vốn dĩ bấp bênh vì việc gia hạn các biện pháp bảo vệ thường xuyên – thường là 18 tháng một lần – là tùy thuộc vào Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa. Chính quyền Tổng Thống Trump đầu tiên đã cố gắng loại bỏ nhiều tình trạng được bảo vệ tạm thời này nhưng phần lớn đã bị tòa án ngăn chặn.
Lần này, chính quyền Tổng Thống Trump đã hành động quyết liệt hơn để loại bỏ các biện pháp bảo vệ, do đó khiến nhiều người đủ điều kiện bị trục xuất khỏi đất nước hơn. Chính quyền đã thúc đẩy việc loại bỏ tình trạng được bảo vệ tạm thời khỏi những người đến từ bảy quốc gia, trong đó Venezuela và Haiti chiếm phần lớn trong số hàng trăm nghìn người mất đi sự bảo vệ.
Các nhà phê bình cho rằng các chính quyền kế nhiệm về cơ bản đã thông qua các gia hạn này một cách dễ dàng, và những người thuộc diện được cho là tình trạng tạm thời cuối cùng đã ở lại Hoa Kỳ trong nhiều năm.
CASA, một nhóm phi lợi nhuận bảo vệ người di dân, đã kiện chính quyền về việc thu hồi TPS đối với người Afghanistan cũng như người Cameroon – những người sẽ hết hạn vào ngày 4 tháng 8. Một thẩm phán liên bang vào Thứ Sáu tuần trước đã cho phép vụ kiện được tiến hành, nhưng không chấp nhận yêu cầu của CASA về việc duy trì các biện pháp bảo vệ trong khi vụ kiện đang diễn ra. Thông tin này theo Associated Press.
