Giới chức liên bang đang tìm cách hủy bỏ vụ kiện cáo buộc chuỗi cửa hàng tiện lợi Sheetz phân biệt chủng tộc trong tuyển dụng. Động thái này là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của chính quyền Tổng Thống Donald Trump nhằm hạn chế việc sử dụng một công cụ quan trọng để thực thi luật dân quyền của đất nước.
Ủy Ban Cơ Hội Việc Làm Bình Đẳng (EEOC), cơ quan chuyên trách về chống phân biệt đối xử tại nơi làm việc, xác nhận đã bắt đầu thông báo cho những người có khả năng bị ảnh hưởng về ý định dừng vụ kiện Sheetz. EEOC dẫn chiếu sắc lệnh của Tổng Thống Trump chỉ đạo các cơ quan liên bang giảm ưu tiên sử dụng “trách nhiệm tác động khác biệt” (disparate impact liability) trong việc thực thi luật dân quyền.
Khái niệm “tác động khác biệt” cho rằng những chính sách tưởng chừng trung lập vẫn có thể vi phạm luật dân quyền nếu chúng tạo ra những rào cản không cần thiết, gây bất lợi cho các nhóm nhân khẩu học khác nhau như người thiểu số, phụ nữ, người khuyết tật, người lớn tuổi hoặc các nhóm khác, cản trở họ tiếp cận việc làm, tín dụng hoặc mức lương bình đẳng.
Sắc lệnh của Tổng Thống Trump là một phần trong chiến dịch của ông nhằm định hình lại việc thực thi dân quyền thông qua việc thay đổi nhân sự và các bước khác để củng cố quyền lực của ông đối với các cơ quan bán độc lập như EEOC. Sắc lệnh này định hướng lại các cơ quan này để thực hiện các ưu tiên của ông, bao gồm xóa bỏ các hoạt động đa dạng và hòa nhập (DEI) cũng như xói mòn quyền của người chuyển giới.
Trong vụ kiện Sheetz, được đệ trình vào Tháng Tư năm 2024 dưới thời chính quyền trước, EEOC cáo buộc chính sách từ chối tuyển dụng bất kỳ ai không vượt qua kiểm tra lý lịch hình sự của công ty đã phân biệt đối xử với các ứng viên da màu, người bản địa và đa chủng tộc.
Tuy nhiên, vụ kiện có thể vẫn tiếp diễn ngay cả khi EEOC rút lui. Văn phòng luật Outten & Golden và Trung Tâm Luật Vì Lợi Ích Công Chúng, đại diện cho một trong những người có khả năng bị ảnh hưởng, đã nộp đơn yêu cầu được can thiệp để tự mình theo đuổi một vụ kiện tập thể vào ngày Thứ Năm vừa qua.
Vụ kiện của EEOC dựa trên cuộc điều tra kéo dài tám năm, xuất phát từ khiếu nại của hai ứng viên. Theo vụ kiện của EEOC, chính sách từ chối tuyển dụng của Sheetz đối với những người có lý lịch không hoàn hảo đã khiến 14.5% ứng viên da màu bị từ chối, so với 8% ứng viên da trắng. Tỷ lệ này ở ứng viên người bản địa là 13% và ứng viên đa chủng tộc là 13.5%.
Trước tòa, Sheetz đã phủ nhận các cáo buộc.
Khái niệm “tác động khác biệt” được Tối Cao Pháp Viện công nhận lần đầu vào năm 1971 và được Quốc Hội lưỡng đảng đưa vào Điều VII của Đạo luật Dân quyền năm 1964 vào năm 1991. Đạo luật này cấm phân biệt đối xử tại nơi làm việc dựa trên chủng tộc, màu da, tôn giáo, giới tính hoặc nguồn gốc quốc gia. Khái niệm này nhấn mạnh rằng việc áp đặt các rào cản việc làm là bất hợp pháp nếu chúng có tác động phân biệt đối xử và không liên quan đến yêu cầu công việc.
Sắc lệnh ngày 23 Tháng Tư của Tổng Thống Trump tuyên bố “chính sách của Hoa Kỳ là loại bỏ việc sử dụng trách nhiệm tác động khác biệt trong mọi ngữ cảnh ở mức độ tối đa có thể”. Sắc lệnh lập luận rằng “tác động khác biệt” đã trở thành “công cụ quan trọng” của một “phong trào nguy hiểm” đe dọa chế độ trọng dụng người tài, thay vào đó thúc đẩy “cân bằng chủng tộc” trong lực lượng lao động.
Quan điểm bảo thủ cho rằng trách nhiệm tác động khác biệt khuyến khích giả định rằng mọi sự mất cân bằng chủng tộc trong lực lượng lao động đều là kết quả của phân biệt đối xử. Thay vào đó, họ muốn tập trung vào các trường hợp phân biệt đối xử cá nhân, được cho là “đúng đắn hơn về mặt thực tế, ít bị thao túng hơn và bám sát hơn mục đích ban đầu” của luật dân quyền.
Việc chính quyền liên bang rút lui trong việc thực thi luật “tác động khác biệt” có thể khiến các công ty ít chủ động hơn trong việc xem xét lại các quy trình tuyển dụng và hoạt động khác để đảm bảo không có sự phân biệt đối xử. Tuy nhiên, các cựu quan chức EEOC Dân Chủ nhấn mạnh rằng sắc lệnh của Tổng Thống Trump không thay đổi luật pháp hiện hành, và các vụ kiện cá nhân từ người lao động dự kiến sẽ gia tăng. Họ cảnh báo các chủ lao động “không nên mong đợi sẽ được miễn trừ khỏi trách nhiệm tác động khác biệt chỉ vì Tổng Thống đã chỉ thị các cơ quan liên bang không theo đuổi việc thực thi luật này”.
Tin tức được tổng hợp theo Associated Press và đăng tải trên The Seattle Times.
