Các thẩm phán liên bang tại San Francisco đã ra lệnh cho Cơ Quan Di Trú và Thực Thi Hải quan Hoa Kỳ (ICE) tạm thời thả hàng chục người nhập cư đang bị giam giữ trên khắp California và các khu vực khác. Lệnh này được đưa ra nhằm phản ứng lại một loạt các đơn kiện pháp lý từ các luật sư đại diện cho những người nhập cư bị giam giữ, cho rằng thân chủ của họ bị giam giữ bất hợp pháp và vô thời hạn mà không được xét xử sơ bộ trước thẩm phán di trú.
Theo một đánh giá của NBC Bay Area về 24 trường hợp được đệ trình tại tòa án liên bang ở Vùng Vịnh, liên quan đến 37 người nhập cư bị ICE giam giữ trong những tháng gần đây, các thẩm phán đã ban hành lệnh cấm tạm thời hoặc lệnh sơ bộ cho phép tạm thời trả tự do cho những người này cho đến khi đơn kiện của họ được giải quyết.
Bà Jordan Weiner, Giám đốc chương trình bào chữa di trú tại tổ chức phi lợi nhuận La Raza Centro Legal, cho biết: “Sự vi phạm các quyền hiến định là vô cùng nghiêm trọng. Việc tùy tiện bắt giữ một người chưa từng bỏ lỡ bất kỳ buổi điều trần nào hay chưa phạm tội gì là không thể chấp nhận được”. Bà cũng cho biết thêm ICE đã lợi dụng các buổi điều trần tại tòa để bắt giữ người nhập cư.
Nhiều luật sư cho biết ICE đã bắt giữ hàng chục người nhập cư, trong đó có nhiều người xin tị nạn, ngay sau các phiên điều trần tại tòa di trú hoặc trong các buổi kiểm tra định kỳ. Các nhà hoạt động quyền của người nhập cư đã lên án ICE vì hành động giam giữ hàng loạt những người không liên quan đến hành vi phạm tội.
Một đơn kiện nêu bật trường hợp của một người xin tị nạn từ Peru đã đến Hoa Kỳ gần ba năm trước. Người này đã luôn tuân thủ các buổi điều trần tại tòa di trú cho đến khi bị ICE bắt giữ vào tháng 7 vừa qua. Một ngày sau khi đơn kiện được nộp, Thẩm phán liên bang Trina Thompson đã ra lệnh tạm thời yêu cầu ICE trả tự do cho người này. Thẩm phán Thompson viết trong lệnh của mình rằng “Tòa án quận đã thường xuyên ban hành lệnh cấm tạm thời ngăn cản chính phủ giam giữ những người không phải là công dân đã được tự do trong một thời gian dài trong các thủ tục di trú của họ, mà không có phiên điều trần sơ bộ trước một người ra quyết định trung lập”.
Chính sách mới của Bộ An ninh Nội địa ban hành hồi tháng 7 quy định rằng bất kỳ ai vượt biên trái phép sẽ bị phân loại là “người xin nhập cảnh” vào Hoa Kỳ, bất kể thời điểm họ đến. Theo chính sách này, những người nhập cư đó sẽ bị giam giữ bắt buộc và các thẩm phán di trú sẽ không có thẩm quyền tổ chức các buổi điều trần bảo lãnh.
Tuy nhiên, các luật sư như bà Weiner cho rằng chính sách mới này đi ngược lại truyền thống hàng thập kỷ và là hành vi vi phạm quyền tự do dân sự của người nhập cư. Bà nhấn mạnh: “Lập luận của chúng tôi là hiến pháp bảo vệ con người khỏi bị tước đoạt quyền tự do một cách tùy tiện”.
Theo tin từ NBC Bay Area, nhiều thẩm phán liên bang tại San Francisco đang ngày càng tỏ ra không hài lòng với cách làm của ICE. Thẩm phán James Donato đã chất vấn một trợ lý luật sư Hoa Kỳ về lý do tại sao ICE tiếp tục giam giữ người di cư mà không cho họ một phiên điều trần sơ bộ trước thẩm phán di trú. Ông Donato nói: “Lập luận này đã thất bại ở mọi tòa án mà nó từng được tranh luận”.
ICE đã không phản hồi yêu cầu bình luận của NBC Bay Area về các vụ kiện habeas corpus hoặc các nhận xét của Thẩm phán Donato. Bà Weiner cho biết tổ chức nhỏ của bà đã nộp gần một chục vụ kiện habeas corpus trong vài tháng qua và đã giúp khoảng 28 người nhập cư được trả tự do khỏi trại giam của ICE.
Jorge Valera, một người xin tị nạn từ Peru không có tiền án, là một trong những người bị giam giữ mà thẩm phán đã ra lệnh trả tự do. Ông Valera cho biết: “Tôi chưa bao giờ bị đối xử như vậy ở quê hương mình, như một tên tội phạm. Họ đã còng chân tôi. Tôi không phải là tội phạm, tôi không phải là kẻ giết người”. Ông được đưa đến một trung tâm giam giữ ở Arizona và bị giam giữ một tuần trước khi thẩm phán ra lệnh thả ông.
