NEW YORK – Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ hôm Thứ Năm đã công bố chiến lược mới về hỗ trợ y tế cho nước ngoài, chuyển trọng tâm sang các thỏa thuận song phương nhiều năm với các quốc gia nhận viện trợ. Theo đó, việc viện trợ sẽ phụ thuộc vào các cuộc đàm phán, mà các giới chức cho rằng sẽ giúp giảm thiểu lãng phí và thúc đẩy các ưu tiên của Hoa Kỳ.
Ngoại Trưởng Marco Rubio cho biết trong một lá thư về chiến lược mới: “Chúng ta phải giữ lại những điều tốt đẹp trong các chương trình hỗ trợ y tế nước ngoài, đồng thời nhanh chóng khắc phục những điểm yếu kém. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục là quốc gia dẫn đầu và rộng lượng nhất thế giới về y tế, nhưng sẽ làm theo cách mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân Mỹ và thúc đẩy trực tiếp lợi ích quốc gia của chúng ta.”
Cách tiếp cận mới này phù hợp với phương thức giao dịch đặc trưng của Tổng Thống Donald Trump với các quốc gia khác, vốn sử dụng các cuộc đàm phán trực tiếp với chính phủ nước ngoài để thúc đẩy chương trình nghị sự của ông. Đây là một sự chuyển đổi mạnh mẽ từ chính sách hỗ trợ nước ngoài truyền thống của Hoa Kỳ, vốn được những người ủng hộ cho là đã giúp ổn định các quốc gia, nền kinh tế và xây dựng liên minh.
Chiến lược này cũng phản ánh mối bận tâm của Tổng Thống Donald Trump rằng viện trợ nước ngoài dưới các chính quyền trước đây đã đi chệch khỏi các giá trị của Mỹ. Chính quyền của ông đã giải tán Cơ Quan Phát Triển Quốc Tế Hoa Kỳ (USAID) và cắt giảm hàng tỷ đô la viện trợ nước ngoài đã được Quốc Hội phê duyệt. Một lệnh đóng băng viện trợ nước ngoài vào đầu năm nay đã tạm thời ngừng tài trợ cho các chương trình, bao gồm Kế Hoạch Khẩn Cấp Của Tổng Thống Hoa Kỳ về Cứu Trợ AIDS (PEPFAR), vốn được ghi nhận là đã cứu sống hơn 26 triệu người.
Theo một giới chức cấp cao trong chính quyền (đề nghị ẩn danh) cho biết, kế hoạch mới sẽ giúp các nước có “quyền lợi trực tiếp” hơn đối với viện trợ y tế họ nhận được và khuyến khích các chính phủ nỗ lực để cuối cùng không còn cần đến sự hỗ trợ của Hoa Kỳ. Một bản tổng quan về kế hoạch do Bộ Ngoại Giao công bố nói rằng các chương trình y tế toàn cầu “đã trở nên kém hiệu quả và lãng phí.”
Chính quyền tuyên bố sẽ tập trung các khoản viện trợ y tế nước ngoài trong tương lai vào thuốc men, bộ dụng cụ chẩn đoán và các nhu cầu thiết yếu khác, đồng thời chuyển giao các khoản chi khác mà trước đây Hoa Kỳ từng tài trợ, chẳng hạn như quản lý chương trình và hỗ trợ kỹ thuật, cho các chính phủ ở các quốc gia nhận viện trợ. Các thay đổi ngân sách cụ thể sẽ được xác định thông qua đàm phán với từng quốc gia, bắt đầu từ những tháng tới với mục tiêu có các thỏa thuận mới vào mùa xuân năm 2026. Bộ Ngoại Giao cam kết rằng tất cả các chi phí thiết yếu, bao gồm cả lương cho nhân viên y tế trực tiếp chăm sóc bệnh nhân, sẽ được chi trả theo các thỏa thuận mới.
Một giới chức cấp cao khác cho biết thêm, chính quyền sẽ tiếp tục hỗ trợ các khu vực đang đối mặt với HIV, bao gồm các vùng của Phi Châu, nhưng sẽ chuyển hướng tài trợ nhiều hơn cho các đối tác ở Tây Bán Cầu và Châu Á-Thái Bình Dương. Nguồn tài trợ cũng sẽ chuyển khỏi các tổ chức phi chính phủ mà chính quyền cho là quản lý tiền bạc vô trách nhiệm, theo tin từ ABC News và Associated Press.
Tài liệu chiến lược của Bộ Ngoại Giao cũng đề cao thành công của PEPFAR, đồng thời lập luận rằng chương trình này kém hiệu quả và chi quá nhiều ngân sách cho các chi phí gián tiếp có thể bị trùng lặp. Chiến lược cũng liệt kê việc giám sát dịch bệnh trên toàn cầu là một mục tiêu quan trọng và cam kết tăng cường nhân sự chính phủ Hoa Kỳ tại các khu vực có nguy cơ bùng phát dịch bệnh cao hơn.
