Chức sắc cao cấp của Liên hiệp Châu Âu (EU) đã thúc giục Serbia có những bước đi cụ thể hướng tới mục tiêu gia nhập khối 27 quốc gia, bao gồm cả việc thực thi các biện pháp trừng phạt đối với Nga, đồng minh truyền thống của nước này.
Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, cũng nhấn mạnh với Tổng thống Aleksandar Vucic về các cải cách dân chủ, trong bối cảnh ông đang đối mặt với cáo buộc đàn áp các cuộc biểu tình chống lại sự cai trị ngày càng độc đoán của mình tại quốc gia vùng Balkan.
“Chúng ta đang sống trong một thế giới bị chia rẽ với khoảng cách ngày càng lớn giữa các nền dân chủ và chế độ độc tài,” bà von der Leyen phát biểu trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Vucic. “Và quý vị đều biết rõ Liên hiệp Châu Âu đứng về phía nào.”
Serbia vẫn là quốc gia duy nhất tại Châu Âu chưa áp đặt lệnh trừng phạt lên Moscow liên quan đến cuộc chiến tại Ukraine. Mặc dù trên danh nghĩa, ông Vucic tuyên bố mục tiêu chiến lược của Serbia là trở thành thành viên EU, nhưng thực tế ông lại tăng cường quan hệ với Nga và Trung Quốc, đồng thời trì hoãn các cải cách dân chủ vốn là điều kiện tiên quyết để gia nhập khối.
Các cuộc biểu tình kéo dài hàng tháng trời của sinh viên đại học và những người biểu tình chống chính phủ, cùng với hành động đàn áp của chính quyền, đã đặt ra thách thức lớn nhất đối với ông Vucic. Vụ việc bắt nguồn từ sự cố sập mái che tại một nhà ga vào ngày 1 tháng 11 năm ngoái, khiến 16 người thiệt mạng. Nhiều người dân Serbia tin rằng thảm kịch này là hậu quả của sự sơ suất do tham nhũng trong các thỏa thuận hạ tầng với công ty Trung Quốc.
Ông Vucic đã từ chối yêu cầu của những người biểu tình về việc tổ chức bầu cử quốc hội sớm. Hàng chục người đã bị bắt giữ hoặc mất việc vì tham gia biểu tình, trong khi cảnh sát chống bạo động Serbia bị cáo buộc sử dụng vũ lực quá mức đối với người biểu tình.
“Chúng tôi ủng hộ tự do thay vì áp bức, bao gồm cả quyền hội họp ôn hòa,” bà von der Leyen nhấn mạnh. “Chúng tôi ủng hộ hợp tác thay vì thần phục. Chúng tôi ủng hộ ngoại giao thay vì gây hấn.”
“Đây là lúc Serbia cần hành động cụ thể để gia nhập liên minh của chúng ta,” bà nói thêm, liệt kê các cải cách về pháp quyền, khung pháp lý bầu cử và tự do truyền thông là những bước đi đầu tiên quan trọng. “Chúng tôi cần thấy sự đồng thuận lớn hơn về chính sách đối ngoại của chúng ta, bao gồm cả các biện pháp trừng phạt đối với Nga. Chúng tôi muốn dựa vào Serbia như một đối tác đáng tin cậy.”
Belgrade có mối quan hệ lịch sử chặt chẽ với Moscow và gần như phụ thuộc hoàn toàn vào Nga về năng lượng. Công ty dầu mỏ lớn của Serbia, NIS, đang nằm trong danh sách bị Hoa Kỳ trừng phạt do thuộc sở hữu đa số của Nga.
Ông Vucic dự đoán một mùa đông “khó khăn” và kêu gọi sự hỗ trợ của EU trong việc đối phó với cuộc khủng hoảng năng lượng đang cận kề. Tuy nhiên, ông bảo vệ phản ứng của chính phủ mình đối với các cuộc biểu tình, tuyên bố rằng cảnh sát chỉ sử dụng “lực lượng tối thiểu” bất chấp các báo cáo rộng rãi về bạo lực.
Bà von der Leyen đến Belgrade trong chuyến công du các quốc gia vùng Balkan đang nỗ lực gia nhập EU. Albania, Bosnia, Serbia, Bắc Macedonia, Kosovo và Montenegro đang ở các giai đoạn khác nhau trong tiến trình gia nhập.
EU đã tăng cường nỗ lực hội nhập các quốc gia vùng Balkan kể từ khi Nga xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2 năm 2022, lo ngại Moscow có thể tìm cách gây bất ổn cho khu vực vẫn còn đang hồi phục sau các cuộc chiến tranh đẫm máu vào những năm 1990. Một kế hoạch tăng trưởng của EU cung cấp các khoản tài trợ và hội nhập dần dần vào thị trường EU để đổi lấy các cải cách.
Theo tin từ AP ngày 15 tháng 10 năm 2025.
