VIENNA, Áo (AP) — Theo truyền thông nhà nước Iran và các nhà ngoại giao châu Âu, Ngoại trưởng Iran sẽ gặp gỡ những người đồng cấp từ Đức, Pháp và Anh tại Geneva vào thứ Sáu, trong bối cảnh các cuộc không kích của Israel nhắm vào các địa điểm hạt nhân và quân sự của Iran, và Iran đáp trả.
Nỗ lực ngoại giao của châu Âu tương phản rõ rệt với những thông điệp từ Washington, khi Tổng Thống Donald Trump công khai cân nhắc việc ném bom Iran và kêu gọi lãnh đạo Iran đầu hàng vô điều kiện.
Hãng thông tấn IRNA đưa tin Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi sẽ tới Geneva để tham dự các cuộc họp vào thứ Sáu. Các nhà ngoại giao châu Âu, những người phát biểu với điều kiện giấu tên để thảo luận về các cuộc đàm phán bí mật, đã xác nhận các cuộc họp.
Một tuyên bố chung được đưa ra hôm thứ Tư bởi Pháp, Đức, Anh và EU có đoạn: “Tất cả các bên phải kiềm chế, không thực hiện các bước dẫn đến leo thang hơn nữa trong khu vực và quay trở lại con đường ngoại giao”.
Ba quốc gia châu Âu, thường được gọi là E3, đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân năm 2015 ban đầu với Iran. Nhưng họ đã nhiều lần đe dọa khôi phục các lệnh trừng phạt đã được dỡ bỏ theo thỏa thuận nếu Iran không cải thiện hợp tác với cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc.
Cuộc họp ở Geneva cũng có thể cung cấp cho ba quốc gia châu Âu một cơ hội duy nhất để tiếp cận Iran trong cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên giữa các quan chức phương Tây và Tehran kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu một tuần trước.
Lammy sẽ bay tới Washington vào thứ Năm để gặp Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio. Hoa Kỳ có thể muốn sử dụng căn cứ do Anh kiểm soát trên Diego Garcia ở Ấn Độ Dương trong một cuộc tấn công tiềm tàng vào cơ sở hạt nhân ngầm của Iran tại Fordo, nhưng người ta tin rằng vẫn chưa yêu cầu làm như vậy.
Anouar El Anouni, người phát ngôn của Ủy ban Châu Âu, cho biết: “EU sẽ tiếp tục đóng góp vào mọi nỗ lực ngoại giao để giảm căng thẳng và tìm ra một giải pháp lâu dài cho vấn đề hạt nhân Iran, điều này chỉ có thể thông qua một thỏa thuận được đàm phán”. “Đây là lý do tại sao, một hoạt động tiếp cận tích cực liên quan đến tất cả các bên liên quan hiện đang được tiến hành để duy trì không gian cho ngoại giao và tạo điều kiện cho một giải pháp được đàm phán cho vấn đề hạt nhân Iran.”
Bộ trưởng Ngoại giao Đức Johann Wadephul cho biết hôm thứ Tư rằng ba quốc gia châu Âu, vốn là một phần của thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran, “vẫn sẵn sàng đàm phán về một giải pháp”.
Nhưng ông nói thêm: “Iran bây giờ phải hành động khẩn trương. Iran phải thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin và có thể kiểm chứng được – ví dụ, bằng cách lãnh đạo ở Tehran làm cho người ta tin rằng họ không cố gắng chế tạo vũ khí hạt nhân”.
Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Noël Barrot cho biết hôm thứ Năm rằng Pháp và các đối tác châu Âu sẵn sàng “tiếp tục đàm phán” với Iran. Barrot đã không xác nhận cuộc họp ở Geneva.
Thông điệp của chính quyền Iran là “tương đối rõ ràng: có một sự sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán, kể cả với Hoa Kỳ, với điều kiện có thể đạt được một lệnh ngừng bắn”, Barrot nói trong một cuộc họp báo ở Paris.
Barrot nói: “Về phía chúng tôi, có một sự sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán, với điều kiện là các cuộc đàm phán này có thể dẫn đến những bước lùi lâu dài, đáng kể của Iran liên quan đến chương trình hạt nhân, chương trình tên lửa đạn đạo và các hoạt động gây bất ổn khu vực của nước này”.
Tổng Thống Trump đã đưa ra những cảnh báo ngày càng gay gắt về việc Hoa Kỳ tham gia cùng Israel tấn công chương trình hạt nhân của Tehran ngay cả khi lãnh đạo Iran cảnh báo rằng Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với sự trả đũa cứng rắn nếu nước này tấn công.
Một quan chức Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Tư rằng không có kế hoạch cho sự tham gia của Hoa Kỳ vào các cuộc đàm phán hạt nhân được thiết lập giữa các nhà ngoại giao cấp cao châu Âu và Iran ở Geneva, mặc dù điều đó có thể thay đổi.
Quan chức này, người phát biểu với điều kiện giấu tên để thảo luận về các liên lạc ngoại giao riêng, cũng lưu ý rằng người châu Âu đã muốn đóng một vai trò trong các cuộc đàm phán trong nhiều tháng nhưng đã bị Hoa Kỳ ngăn cản.
Quan điểm đó, quan chức này cho biết, có thể đang thay đổi khi các hành động thù địch gia tăng. Israel khẳng định họ đã phát động chiến dịch không kích vào tuần trước để ngăn chặn Iran tiến gần hơn đến khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân. Nó diễn ra khi Iran và Hoa Kỳ đang đàm phán về khả năng đạt được một thỏa thuận ngoại giao mới về chương trình của Tehran, mặc dù Tổng Thống Trump nói rằng chiến dịch của Israel diễn ra sau thời hạn 60 ngày mà ông đặt ra cho các cuộc đàm phán. Lãnh đạo tối cao của Iran đã bác bỏ lời kêu gọi đầu hàng của Hoa Kỳ trước các cuộc tấn công của Israel hôm thứ Tư và cảnh báo rằng bất kỳ sự can thiệp quân sự nào của người Mỹ sẽ gây ra “thiệt hại không thể khắc phục cho họ”.
Iran từ lâu đã khẳng định chương trình hạt nhân của họ là hòa bình, mặc dù họ là quốc gia duy nhất không có vũ khí hạt nhân làm giàu uranium lên đến 60%, một bước kỹ thuật ngắn để đạt đến mức 90% cấp độ vũ khí. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc, vẫn đang tiến hành các cuộc thanh tra, mặc dù bị hạn chế, trong nước. Các cơ quan tình báo Hoa Kỳ cũng cho biết họ không tin rằng Iran đang tích cực theo đuổi bom.
Theo nguồn tin từ hãng thông tấn Associated Press.
