Dự án Professor Watchlist, do Charlie Kirk khởi xướng vào năm 2016, đã trở thành một công cụ gây tranh cãi, nhằm mục đích giám sát và công khai các giảng viên bị cho là có tư tưởng cánh tả trên các trường đại học Hoa Kỳ. Danh sách này, hiện có hơn 300 tên giáo sư, được phân loại theo các tiêu chí như “Người ủng hộ khủng bố”, “LGBTQ”, “Antifa” và “Chủ nghĩa xã hội”. Ban đầu bị nhiều người coi là một chiêu trò văn hóa, giờ đây các chuyên gia giáo dục nhận định rằng nó đã góp phần thúc đẩy một phong trào giám sát và tố giác các đối thủ tư tưởng.
Sau vụ ám sát Charlie Kirk hồi đầu tháng này, phong trào này càng trở nên mạnh mẽ hơn, với các nhà hoạt động bảo thủ liên tục “bóc mẽ” các cá nhân. Điều này dẫn đến việc nhiều giáo viên và giáo sư bị cách chức hoặc buộc phải từ chức do các bài đăng trên mạng xã hội bị cho là xúc phạm Kirk hoặc ăn mừng cái chết của ông.
Isaac Kamola, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ Tự do Học thuật thuộc Hiệp hội Giảng viên Đại học Hoa Kỳ (AAUP), cho biết: “Nếu bạn đưa ra những tuyên bố mà các chính trị gia cánh hữu không thích, bạn có thể mất việc. Điều này rất đáng sợ.” Ông nhấn mạnh Professor Watchlist đã “gieo mầm” cho xu hướng này.
NBC News đã phỏng vấn sáu giáo sư có tên trong danh sách Professor Watchlist, được bổ sung từ năm 2016 đến 2023. Một số bị đưa vào danh sách vì các công trình nghiên cứu đã xuất bản, trong khi những người khác là do các bài đăng gây tranh cãi trên mạng xã hội. Sau khi bị liệt tên, họ đã nhận được tin nhắn và bình luận tiêu cực, thậm chí hai người còn cho biết họ nhận được lời đe dọa giết.
Peter Lake, Giám đốc Trung tâm Xuất sắc về Luật và Chính sách Giáo dục Đại học tại Đại học Stetson, nhận định rằng danh sách này đã góp phần biến không gian bán riêng tư – lớp học – thành nơi mà các tuyên bố hoặc cuộc thảo luận có thể thu hút sự chú ý trên toàn quốc. Ông cho rằng việc biết một bình luận có thể trở nên viral có thể bóp nghẹt tự do ngôn luận.
Gần đây, vụ việc một giảng viên tại Đại học Texas A&M bị sa thải sau khi dạy về bản dạng giới, dẫn chiếu đến sắc lệnh của Tổng Thống Donald Trump, đã cho thấy rõ hơn tác động của môi trường này. Vụ việc này càng làm dấy lên các cuộc tranh luận về ranh giới giữa tự do học thuật và trách nhiệm của các nhà giáo.
Một số nhà hoạt động bảo thủ cho rằng danh sách này là sự cần thiết để cân bằng lại tư tưởng cánh tả trong các trường đại học. Tuy nhiên, các giáo sư bị ảnh hưởng lại cho rằng đây là chiến dịch quấy rối, thậm chí là đe dọa tính mạng, nhằm mục đích kiểm duyệt và khiến họ ngừng lên tiếng.
Theo tin từ NBC News, danh sách Professor Watchlist đã truyền cảm hứng cho nhiều nhóm khác, bao gồm cả các nhà hoạt động như Libs of TikTok và các tổ chức phụ huynh như Moms for Liberty, những người đang vận động cho các luật hạn chế nội dung giảng dạy và thư viện tại các trường học.
