Một chánh án liên bang tại Washington D.C. đã đồng ý tạm thời chặn các nỗ lực của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm mở rộng quy trình trục xuất nhanh đối với những người nhập cảnh hợp pháp vào Hoa Kỳ theo diện nhân đạo.
Theo phán quyết của Thẩm phán Jia Cobb, Bộ An ninh Nội địa đã vượt quá thẩm quyền theo luật định khi tìm cách mở rộng quy trình “trục xuất khẩn cấp” đối với nhiều người nhập cư. Thẩm phán cho rằng những người này đang đối mặt với những nguy hiểm vượt trội hơn bất kỳ thiệt hại nào từ việc tạm dừng kế hoạch của chính quyền.
“Vụ việc này đặt ra câu hỏi về sự công bằng cho những người đang chạy trốn khỏi sự áp bức và bạo lực ở quê nhà,” bà Cobb nêu rõ trong phán quyết dài 84 trang. Bà nhấn mạnh: “Trong muôn vàn lựa chọn tồi tệ, họ đã tuân thủ luật lệ. Giờ đây, Chính phủ không chỉ đóng lại những con đường đó cho những người mới đến mà còn thay đổi cuộc chơi đối với những người được bảo lãnh đã ở đây, hạn chế khả năng xin cứu xét nhập cư của họ và đưa họ vào diện bị trục xuất tóm tắt bất chấp luật pháp cấm cản nhánh Hành pháp làm điều này.”
Quy trình trục xuất nhanh cho phép các viên chức nhập cư trục xuất một người khỏi Hoa Kỳ mà không cần thông qua thẩm phán. Trong các vụ việc nhập cư, bảo lãnh (parole) cho phép người xin nhập cảnh vào Hoa Kỳ được vào quốc gia mà không bị tạm giữ.
Các nhóm vận động quyền lợi người nhập cư đã đệ đơn kiện Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Kristi Noem để phản đối ba hành động gần đây của bộ này nhằm mở rộng quy trình trục xuất khẩn cấp. Số lượng vụ bắt giữ gia tăng tại các tòa án nhập cư nhấn mạnh tính quan trọng của vụ kiện này, theo Associated Press.
Phán quyết của thẩm phán áp dụng cho bất kỳ người không phải là công dân nào đã nhập cảnh Hoa Kỳ thông qua quy trình bảo lãnh tại cửa khẩu. Bà đã đình chỉ các hành động bị thách thức của Bộ An ninh Nội địa cho đến khi vụ kiện kết thúc.
Bà Cobb cho rằng câu hỏi cốt lõi của vụ án là liệu những người trốn chạy sự áp bức có cơ hội “trình bày vụ việc của họ trong một hệ thống luật lệ” hay không. Bà đặt câu hỏi liệu họ có bị trục xuất tóm tắt khỏi một quốc gia mà đối với họ, khi bị bắt giữ tại các trạm kiểm soát và bên ngoài phòng xử án, thường bởi các viên chức không mặc đồng phục mà không có lời giải thích hay buộc tội, có thể ngày càng giống với những quốc gia mà họ cố gắng trốn chạy.
Esther Sung, giám đốc pháp lý của Justice Action Center và là luật sư của các nguyên đơn, mô tả phán quyết này là “một chiến thắng lớn” cho hàng trăm ngàn người nhập cư và gia đình họ. Bà Sung nói rằng nhiều người sợ phải tham dự các buổi điều trần nhập cư định kỳ vì lo sợ bị bắt giữ. “Hy vọng quyết định này sẽ làm giảm bớt nỗi sợ hãi đó,” bà nói.
Kể từ tháng 5, các viên chức của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) đã đứng chờ sẵn ở các hành lang để bắt giữ những người sau khi thẩm phán chấp nhận yêu cầu của chính phủ hủy bỏ các vụ trục xuất. Sau khi bị bắt giữ, chính phủ sẽ tiếp tục thủ tục trục xuất nhưng dưới thẩm quyền nhanh chóng.
Tổng thống Donald Trump đã mở rộng đáng kể thẩm quyền trục xuất nhanh vào tháng 1, cho phép các viên chức nhập cư trục xuất một người mà không cần thông qua thẩm phán trước. Mặc dù quy trình này có thể bị tạm dừng bằng cách nộp đơn xin tị nạn, nhưng nhiều người có thể không biết về quyền đó, và ngay cả khi biết, họ vẫn có thể bị trục xuất nhanh chóng nếu trượt qua vòng sàng lọc ban đầu.
Quy trình “trục xuất khẩn cấp” đã được tạo ra theo luật năm 1996 và được sử dụng rộng rãi đối với những người bị chặn ở biên giới kể từ năm 2004. Ông Trump đã cố gắng mở rộng quyền hạn này trên toàn quốc cho bất kỳ ai ở trong nước dưới hai năm vào năm 2019 nhưng đã bị tòa án chặn lại. Những nỗ lực mới nhất của ông là một nỗ lực lần thứ hai.
ICE ban đầu đã sử dụng thẩm quyền mở rộng này một cách dè dặt trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, nhưng sau đó đã dựa vào đó để thực thi mạnh mẽ tại các tòa án nhập cư và trong các cuộc “đột kích nơi làm việc”, theo các luật sư của nguyên đơn. Thông tin từ Associated Press.
