Giới chức Chile đang tiến gần hơn đến việc triệt phá nhóm tội phạm khét tiếng Tren de Aragua, một tổ chức tội phạm xuyên quốc gia mà Tổng thống Donald Trump đã liệt vào danh sách các nhóm khủng bố nước ngoài. Các bảng tính chi tiết được thu giữ trong các cuộc đột kích của cảnh sát ở Arica cho thấy một cơ cấu kế toán tinh vi, giống như một tập đoàn đa quốc gia.
Cuộc điều tra kéo dài nhiều năm của các công tố viên Chile tại Arica đã dẫn đến các bản án nghiêm khắc cho 34 đối tượng vào tháng 3. Tuy nhiên, trong khi chính quyền Tổng thống Trump đẩy mạnh trục xuất hàng loạt các thành viên băng đảng bị tình nghi, các nhà điều tra lại cho rằng đây là những cơ hội bị bỏ lỡ để thu thập bằng chứng nhằm triệt phá tận gốc mạng lưới tội phạm này.
Daniel Brunner, cựu đặc vụ FBI và là chủ tịch công ty an ninh Brunner Sierra Group, nhận định: “Khi Mỹ bắt giữ các đối tượng trên đường phố, họ chỉ xử lý phần nổi của tảng băng chìm. Họ không tìm hiểu cách thức hoạt động của nhóm.”
Các băng đảng xuyên quốc gia đã gây ra làn sóng tội phạm nghiêm trọng tại các quốc gia vốn yên bình như Chile, đồng thời củng cố quyền lực ở các nước như Honduras và Peru. Chúng xâm nhập vào bộ máy nhà nước, làm tê liệt khả năng thực thi pháp luật và đe dọa sự ổn định khu vực.
Chile, từng được xem là một trong những quốc gia an toàn và giàu có nhất Mỹ Latinh, đã bị bất ngờ trước tình trạng bắt cóc, phân xác và các tội ác ghê rợn khác khi băng đảng này đặt chân đến vào năm 2021. Tuy nhiên, các chuyên gia xem Arica là một trường hợp điển hình trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm chống lại băng đảng này.
Ông Pablo Zeballos, một nhà tư vấn an ninh Chile, nhấn mạnh: “Truy tố hình sự, tình báo tài chính, bảo vệ nhân chứng và hợp tác với các quốc gia khác, đó là những gì cần thiết để phá vỡ các mạng lưới tội phạm.”
Nhờ các tài liệu của Tren de Aragua thu hồi được từ năm 2022, công tố viên Chile Bruno Hernández và đơn vị của ông đã đưa một số lượng lớn thành viên băng đảng ra xét xử năm ngoái, triệt phá nhánh hoạt động ở miền bắc Chile, được biết đến với tên gọi Los Gallegos. Theo tin từ ABC News, vụ việc này đánh dấu một cột mốc quan trọng, chấm dứt thời kỳ hoạt động vô pháp của chúng.
Tren de Aragua đã thiết lập căn cứ tại Cerro Chuño, một khu vực từng là bãi rác thải độc hại bên ngoài Arica. Các băng đảng đòi phí “bảo kê” từ chủ cửa hàng và đàn áp dã man những người không tuân thủ. Nhiều vụ án mạng, phân xác và chôn sống dưới xi măng đã xảy ra, khiến tỷ lệ án mạng ở Arica tăng vọt 215% từ năm 2019 đến 2022.
Dù các vụ trục xuất hàng loạt của chính quyền Tổng thống Trump được những người ủng hộ hoan nghênh, các chuyên gia cho rằng Bộ Tư pháp Mỹ đang quá bận tâm với việc trục xuất mà bỏ qua các cuộc điều tra kỹ lưỡng. Ông Brunner cảnh báo: “Các chiến thuật trục xuất hiện tại đang có lợi cho tội phạm có tổ chức.”
Trong bối cảnh tỷ lệ án mạng quốc gia giảm, sự ủng hộ dành cho các biện pháp cứng rắn hơn đang lan rộng, đặc biệt là khi cuộc bầu cử tổng thống sắp tới tại Chile. Ứng cử viên cực hữu José Antonio Kast, lấy cảm hứng từ Tổng thống El Salvador Nayib Bukele và Tổng thống Trump, cam kết xây dựng hàng rào biên giới và trục xuất người nhập cư bất hợp pháp.
