SACRAMENTO, California (AP) – Các nhà lập pháp California chuẩn bị bỏ phiếu vào Thứ Sáu tuần này về một đề xuất ngân sách nhằm tạm dừng việc ghi danh vào chương trình chăm sóc sức khỏe do tiểu bang tài trợ dành cho người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp. Động thái này nhằm giúp tiểu bang bù đắp khoản thâm hụt ngân sách lên tới 12 tỷ USD.
Kế hoạch này là phiên bản thu hẹp lại của đề xuất do Thống Đốc Đảng Dân Chủ Gavin Newsom đưa ra vào tháng Năm. California, với ngân sách tiểu bang lớn nhất cả nước, đang đối mặt với thâm hụt năm thứ ba liên tiếp. Tình hình tài chính khó khăn buộc các nhà lãnh đạo Dân Chủ phải cắt giảm một số ưu tiên chính sách cấp tiến, bao gồm cả việc mở rộng chương trình chăm sóc sức khỏe cho người nhập cư trưởng thành có thu nhập thấp nhưng không có giấy tờ hợp pháp.
Cuộc bỏ phiếu diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại Los Angeles liên quan đến chiến dịch trấn áp nhập cư của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump ở miền Nam California. Khi những người biểu tình xuống đường và đôi khi đụng độ với lực lượng thực thi pháp luật trong nhiều ngày, Tổng Thống Trump tuyên bố các cuộc biểu tình đã trở nên bạo lực và đã điều động hơn 4,000 vệ binh quốc gia cùng 700 lính thủy đánh bộ, bất chấp sự phản đối từ các nhà lãnh đạo thành phố và tiểu bang. Các cuộc biểu tình phần lớn diễn ra ôn hòa. California đã kiện chính phủ liên bang để ngăn chặn việc điều động lực lượng này.
Quyết định tạm dừng ghi danh Medi-Cal (chương trình Medicaid của tiểu bang California) cho thấy sự khó khăn của các nhà lãnh đạo Dân Chủ trong việc bảo vệ các chính sách cấp tiến trước thách thức ngân sách. Các tiểu bang khác do Thống Đốc Dân Chủ lãnh đạo như Illinois và Minnesota cũng đang trên đà chấm dứt quyền tiếp cận y tế cho người lớn thu nhập thấp không có giấy tờ hợp pháp sau khi đối mặt với thâm hụt ngân sách.
Đây chưa phải là kế hoạch chi tiêu cuối cùng của tiểu bang. Thống Đốc Newsom và các nhà lãnh đạo lập pháp vẫn đang đàm phán giải pháp trước khi năm tài chính mới bắt đầu vào ngày 1 tháng Bảy. Các nhà lập pháp phải thông qua một ngân sách cân bằng trước Chủ Nhật, nếu không sẽ bị cắt lương. Các nhà lãnh đạo Dân Chủ cũng đang chuẩn bị đối phó với khả năng bị cắt giảm quỹ liên bang cho các chương trình y tế và những bất ổn kinh tế rộng lớn khác, như chính sách thuế quan liên bang, có thể buộc họ phải cắt giảm sâu hơn nữa.
Các nhà lập pháp Đảng Cộng Hòa cho rằng ngân sách của cơ quan lập pháp chưa đủ để kiểm soát chi phí nhằm đối phó với các khoản thâm hụt trong tương lai.
Hiện tại, có hơn 1.6 triệu người không có giấy tờ hợp pháp đang ghi danh vào chương trình y tế của tiểu bang trong năm tài chính này. Theo đề xuất của Thống Đốc Newsom, người trưởng thành có thu nhập thấp không có giấy tờ hợp pháp sẽ không còn đủ điều kiện nộp đơn xin Medi-Cal từ năm 2026. Những người đã ghi danh sẽ không bị mất quyền lợi nhưng sẽ phải bắt đầu đóng phí hàng tháng 100 USD từ năm 2027. Các quan chức tiểu bang cho rằng kế hoạch này sẽ giúp kiềm chế chi tiêu trong tương lai và tiết kiệm 5.4 tỷ USD vào năm tài chính 2028-2029.
Các nhà lập pháp phần lớn đồng ý với kế hoạch tạm dừng ghi danh cho người lớn không có giấy tờ hợp pháp, nhưng đề xuất của họ cũng bao gồm điều khoản cho phép những người mất quyền lợi do không đóng phí có thể ghi danh lại trong vòng sáu tháng. Phí hàng tháng cũng sẽ giảm khoảng một phần ba, xuống còn 30 USD và chỉ áp dụng cho người lớn từ 19 đến 59 tuổi theo kế hoạch của cơ quan lập pháp. Đề xuất này sẽ tiết kiệm khoảng 3.8 tỷ USD vào năm tài chính 2027-2028.
Những đề xuất này có thể khiến nhiều người mất bảo hiểm vì không đủ khả năng đóng phí và đẩy nhiều người đến phòng cấp cứu, các nhà vận động cho biết. Ông Masih Fouladi, Giám đốc Điều hành Trung tâm Chính sách Nhập cư California, nhận định đây không phải là cách ứng phó đúng đắn với các lo ngại về sức khỏe và an toàn của các cộng đồng đóng góp hàng tỷ USD tiền thuế cho tiểu bang và thúc đẩy nền kinh tế.
California là một trong những tiểu bang đầu tiên mở rộng quyền lợi y tế miễn phí cho tất cả người lớn có thu nhập thấp bất kể tình trạng nhập cư, một kế hoạch đầy tham vọng được Thống Đốc Newsom quảng bá nhằm giúp tiểu bang đông dân nhất quốc gia tiến gần hơn đến mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn dân. Tuy nhiên, chi phí đã vượt hàng tỷ USD so với dự kiến ban đầu và được dự báo sẽ tiếp tục tăng.
Một số nhà Dân Chủ cho rằng việc tạm dừng ghi danh Medi-Cal không phù hợp với các giá trị của California và cơ quan lập pháp đang thất hứa với người đóng thuế. Thượng nghị sĩ tiểu bang Caroline Menjivar, một đảng viên Dân Chủ, bày tỏ tại một buổi điều trần tuần này rằng lòng tin của người dân vào chính phủ đã giảm sút, và việc liên tục bội hứa càng làm tình hình thêm tồi tệ.
Ngược lại, Thượng nghị sĩ tiểu bang Akilah Weber Pierson, cũng là đảng viên Dân Chủ, đã bảo vệ đề xuất ngân sách, nói rằng kế hoạch không cắt giảm quyền lợi của những người đã ghi danh và cơ quan lập pháp đã tránh được những cắt giảm nghiêm trọng hơn trong các dịch vụ xã hội. Các nhà lập pháp đã bác bỏ kế hoạch của Thống Đốc Newsom về việc cắt giảm quỹ cho một chương trình cung cấp dịch vụ chăm sóc cá nhân và nội trợ tại nhà cho một số cư dân thu nhập thấp và người khuyết tật tại California. Họ cũng bác bỏ đề xuất cắt giảm một phần ba ngân sách của Planned Parenthood.
Bà Akilah Weber Pierson khẳng định không ai đang có bảo hiểm y tế hiện tại sẽ bị mất quyền lợi của mình.
Theo tin từ Seattle Times và Associated Press, do Trân Nguyễn thực hiện ngày 13 tháng 6 năm 2025.
