Bang California đang đối mặt với dự báo thâm hụt ngân sách lên tới 18 tỷ đô la trong năm tới, tạo ra một thách thức lớn cho Thống Đốc Gavin Newsom trong việc bảo vệ các chính sách tiến bộ đã định hình nhiệm kỳ của ông, đặc biệt khi ông đang cân nhắc tranh cử tổng thống.
Văn phòng Phân tích Lập pháp (LAO) phi đảng phái đã đưa ra dự báo về khoản thiếu hụt này trong một báo cáo công bố gần đây. Đây sẽ là năm thứ tư liên tiếp bang đối mặt với thâm hụt ngân sách. Chi tiêu của bang tiếp tục tăng nhanh hơn doanh thu, và những thay đổi chính sách mới của liên bang về các chương trình chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ thực phẩm cho người có thu nhập thấp cũng sẽ làm tăng chi phí của bang thêm 1,3 tỷ đô la, theo báo cáo.
Thống Đốc Newsom sẽ công bố các ước tính ngân sách của riêng mình vào tháng Giêng tới khi ông trình bày đề xuất chi tiêu cho năm tài chính tiếp theo. Đôi khi, văn phòng của ông có thể không đồng ý với LAO và đưa ra một bức tranh tài chính lạc quan hơn. Nhiệm kỳ thứ hai và cũng là cuối cùng của ông với tư cách thống đốc sẽ kết thúc vào tháng Giêng năm 2027, và ngân sách năm nay sẽ là lần cuối cùng ông có tiếng nói về cách phân bổ tiền trong bang đông dân nhất nước Mỹ. Các thống đốc ở California bị giới hạn hai nhiệm kỳ.
Theo Gabriel Petek, nhà phân tích lập pháp, các chính sách mới của liên bang về thuế quan và chi phí đi vay cao kéo dài đang dẫn đến xu hướng doanh thu thuế doanh nghiệp và doanh số bán hàng yếu hơn, cùng với sự tăng trưởng việc làm chậm chạp. Tuy nhiên, điểm sáng duy nhất đến gần như hoàn toàn từ các khoản đầu tư mạnh vào trí tuệ nhân tạo, cho phép bang thu thêm hàng tỷ đô la thuế thu nhập cá nhân so với dự kiến. Nhưng phần lớn khoản thu nhập tăng thêm này phải được dành cho các trường học và trả nợ công. Báo cáo cũng cảnh báo rằng các khoản đầu tư vào AI có thể không bền vững trong dài hạn.
“Rủi ro là giả định rằng những xu hướng này sẽ tiếp tục không suy giảm,” Petek nói. Ông nói thêm: “Tình hình ngân sách hiện tại đã trở nên tương đối yếu.”
Đối với ông Newsom, cách ông cân bằng ngân sách mà không từ bỏ các chương trình ưu tiên của Đảng Dân chủ sẽ giúp định hình hình ảnh quốc gia của ông khi ông đang cân nhắc việc tranh cử tổng thống. Năm ngoái, ông đã phải thu hồi một chương trình chăm sóc sức khỏe trọng điểm trong bối cảnh thâm hụt 12 tỷ đô la, giáng một đòn mạnh vào mục tiêu cung cấp chăm sóc sức khỏe phổ cập của Đảng Dân chủ bang. Chương trình tham vọng do bang tài trợ, bắt đầu từ năm 2024, nhằm cung cấp chăm sóc sức khỏe miễn phí cho người nhập cư sống tại California bất kể tình trạng pháp lý của họ. Những người không có giấy tờ hợp pháp sẽ không còn đủ điều kiện tham gia chương trình bắt đầu từ năm tới, và một số người sẽ phải bắt đầu trả phí bảo hiểm vào năm 2027.
Các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ của bang trong những năm qua đã tránh được một số đợt cắt giảm sâu vào các ưu tiên của họ bằng cách vay mượn từ các quỹ đặc biệt và trì hoãn thanh toán để bù đắp lỗ hổng ngân sách. Nhưng họ đang cạn kiệt hầu hết các giải pháp tạm thời và một lần.
Nhiều khoản cắt giảm hơn nữa đối với các chương trình chăm sóc sức khỏe có thể xảy ra vào năm tới, vì chúng là một trong những khoản chi tiêu lớn nhất trong ngân sách bang. Thống đốc trong những năm qua đã bác bỏ các lời kêu gọi tăng thuế để giải quyết các vấn đề ngân sách. Các nhà lập pháp có thời hạn đến tháng Sáu để thông qua một ngân sách cân bằng.
H.D. Palmer, người phát ngôn của Bộ Tài chính California, cho biết trong một tuyên bố: “Trong khi chúng tôi vẫn đang cập nhật và tinh chỉnh các dự báo của mình cho ngân sách tháng Giêng của Thống đốc, LAO lại một lần nữa nhấn mạnh những thách thức mà chúng tôi đã nêu bật trong suốt cả năm – sự không chắc chắn của liên bang, sự biến động của thị trường và sự tăng trưởng liên tục về cả chi phí và số lượng người dùng cho các chương trình lớn của bang.”
Theo báo cáo của LAO, California có thể sẽ đối mặt với thâm hụt lớn hơn nữa, lên tới 35 tỷ đô la, vào năm sau.
Các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa cho rằng những thách thức về ngân sách là kết quả của các quyết định chi tiêu tồi tệ. Thượng nghị sĩ Bang Đảng Cộng hòa Roger Niello cho biết trong một tuyên bố: “Thâm hụt cơ cấu của bang tiếp tục gia tăng do các vấn đề chi tiêu không thể kiểm soát của đảng đa số.”
Các nhà lập pháp đã thông qua kế hoạch chi tiêu 321 tỷ đô la vào năm ngoái sau một thỏa thuận giữa ông Newsom và các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ. Thượng nghị sĩ Monique Limón, một đảng viên Dân chủ, cho biết các nhà lập pháp sẽ hợp tác với thống đốc để soạn thảo “một ngân sách bang có trách nhiệm bảo vệ các chương trình cốt lõi, bao gồm giáo dục, chăm sóc trẻ em, lưới an sinh, chăm sóc sức khỏe và an toàn công cộng.” Thông tin được cung cấp bởi The Associated Press.
