Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa xét xử vụ án đầu tiên liên quan đến các “lệnh cấm toàn quốc” (nationwide injunctions) – tức là phán quyết của các tòa án liên bang cấp quận có hiệu lực trên phạm vi cả nước, không chỉ giới hạn ở các bên liên quan vụ kiện. Vấn đề này đang gây tranh cãi gay gắt và một số Thượng Nghị Sĩ đã lên tiếng về quan điểm của mình.
Thượng Nghị Sĩ John Kennedy thuộc Ủy ban Tư pháp Thượng viện, bang Louisiana, cho rằng đây là trường hợp “đuôi ngoáy chó”, ý nói các thẩm phán đang vượt quá thẩm quyền của mình. Ông nhấn mạnh nhiệm vụ của tòa án là thực thi luật, chứ không phải tạo ra luật. Theo ông, thẩm phán không thể lật ngược luật chỉ vì họ không đồng ý, nhưng nhiều thẩm phán liên bang đang làm điều đó.
Thượng Nghị Sĩ Kennedy cho biết, các lệnh cấm toàn quốc này chỉ bắt đầu xuất hiện nhiều từ những năm 2000 trở đi. Từ thời Tổng Thống John F. Kennedy đến cuối năm 1999, chỉ có 27 lệnh như vậy. Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ của Tổng Thống Donald Trump, đã có gần 100 phán quyết chống lại các chính sách của ông. Điều này khiến một số thẩm phán dường như muốn “viết lại Hiến pháp” để thúc đẩy các chương trình xã hội hoặc kinh tế mà họ không thể đạt được thông qua lá phiếu của cử tri.
Các lệnh cấm toàn quốc này, theo Thượng Nghị Sĩ Kennedy, được tạo ra “từ hư không” và không có cơ sở theo luật định.
Thượng Nghị Sĩ Tommy Tuberville, bang Alabama, đồng tình với quan điểm này và là người ủng hộ Đạo luật Làm rõ Cứu trợ Tư pháp (Judicial Relief Clarification Act – JCRA) của Thượng Nghị Sĩ Charles Grassley, nhằm chấm dứt thực trạng này. Ông Tuberville cho rằng các thẩm phán “cấp tiến” nên cân nhắc nghỉ hưu nếu muốn đưa ra các quyết định chính trị, thay vì tập trung vào việc tuân thủ Hiến pháp và thực thi luật pháp. Ông đặc biệt nhắc đến việc các thẩm phán cấp tiến đã dùng lệnh cấm để ngăn chặn các chính sách biên giới của Tổng Thống Donald Trump, đi ngược lại ý muốn của hàng triệu cử tri.
Thượng Nghị Sĩ John Cornyn, bang Texas, cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với Đạo luật JCRA, gọi các lệnh cấm toàn quốc là “một vấn đề thực sự”. Ông Cornyn lo ngại rằng một thẩm phán liên bang duy nhất có thể làm tê liệt hoạt động của một Tổng thống được bầu cử phổ thông bằng lệnh tạm thời có hiệu lực trên toàn quốc, không chỉ áp dụng cho các bên trong vụ kiện.
Vụ án mà Tối Cao Pháp Viện đang xét xử hôm thứ Năm liên quan đến việc diễn giải quyền công dân theo luật, nhưng các Thượng Nghị Sĩ hy vọng Tòa sẽ xác định lại phạm vi của các lệnh cấm này. Nếu Tối Cao Pháp Viện không giải quyết triệt để vấn đề này, Quốc hội sẽ tiếp tục theo đuổi thông qua dự luật của Thượng Nghị Sĩ Grassley và các biện pháp khác, theo tin từ Fox News.
Thượng Nghị Sĩ Grassley trước đó cũng tuyên bố rằng các lệnh cấm toàn quốc là “sự lạm dụng quyền lực tư pháp vi hiến”.
