WASHINGTON (AP) — Trong bối cảnh căng thẳng giữa chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và Thống đốc California về vấn đề thực thi luật nhập cư, các nhà lập pháp Cộng hòa tại Quốc hội đang triệu tập các thống đốc Dân chủ khác đến Capitol Hill vào thứ Năm để chất vấn về các chính sách hạn chế hợp tác với giới chức di trú liên bang.
Ủy ban Giám sát và Cải cách Chính phủ Hạ viện, do Đảng Cộng hòa kiểm soát, đã đăng một video trước buổi điều trần, nêu bật các tội ác bị cáo buộc do những người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp ở Mỹ gây ra và cam kết rằng “các thống đốc của các tiểu bang trú ẩn (sanctuary) sẽ phải trả lời trước người dân Mỹ.”
Buổi điều trần dự kiến sẽ có sự tham gia của Thống đốc JB Pritzker của Illinois, Thống đốc Tim Walz của Minnesota và Thống đốc Kathy Hochul của New York.
Hiện không có định nghĩa pháp lý cho một khu vực “trú ẩn” (sanctuary jurisdiction), nhưng thuật ngữ này thường dùng để chỉ các chính quyền có chính sách hạn chế hợp tác với giới chức di trú liên bang. Các tòa án trước đây đã giữ vững tính hợp pháp của những luật như vậy.
Tuy nhiên, chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đã kiện Colorado, Illinois, New York và một số thành phố – bao gồm Chicago và Rochester, New York – cáo buộc các chính sách của họ vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ hoặc luật liên bang.
Illinois, Minnesota và New York cũng nằm trong số 14 tiểu bang và hàng trăm thành phố, quận hạt gần đây được Bộ An ninh Nội địa liệt kê là “các khu vực trú ẩn bất chấp luật di trú liên bang.” Danh sách này sau đó đã bị gỡ bỏ khỏi trang web của Bộ sau khi bị chỉ trích vì liệt kê sai một số chính quyền địa phương thực sự ủng hộ chính sách nhập cư của Tổng Thống Trump.
Khi Tổng Thống Trump tăng cường thực thi luật nhập cư, một số tiểu bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo đã gia tăng sự phản kháng bằng cách củng cố các luật tiểu bang hạn chế hợp tác với các đặc vụ di trú. Sau các cuộc đụng độ giữa người biểu tình và đặc vụ di trú ở Los Angeles, Tổng Thống Trump đã điều động Vệ binh Quốc gia để bảo vệ các tòa nhà và đặc vụ liên bang, và Thống đốc California Gavin Newsom đã cáo buộc Tổng Thống Trump “tuyên chiến” với các nền tảng của nền dân chủ Mỹ.
Ủy ban Giám sát Hạ viện từ lâu đã là một chiến trường đảng phái và trong những tháng gần đây, họ đã tập trung vào chính sách nhập cư. Buổi điều trần hôm thứ Năm tiếp nối một buổi tương tự vào tháng 3, trong đó ủy ban do Đảng Cộng hòa lãnh đạo đã chất vấn các thị trưởng Dân chủ của Chicago, Boston, Denver và New York về các chính sách trú ẩn.
Chicago, một thành phố có cử tri nghiêng mạnh về Đảng Dân chủ, đã là một thành phố trú ẩn trong nhiều thập kỷ. Năm 2017, Thống đốc Illinois khi đó là Bruce Rauner, một đảng viên Cộng hòa, đã ký luật tạo ra các biện pháp bảo vệ trên toàn tiểu bang cho người nhập cư.
Đạo luật Tin cậy (Trust Act) của Illinois cấm cảnh sát lục soát, bắt giữ hoặc giam giữ người chỉ dựa vào tình trạng nhập cư của họ. Nhưng nó cho phép giới chức địa phương giam giữ người cho giới chức di trú liên bang nếu có lệnh bắt tội phạm hợp lệ.
Thống đốc Pritzker, người kế nhiệm Rauner vào năm 2019, nói trong bài phát biểu chuẩn bị cho ủy ban Hạ viện rằng tội phạm bạo lực “không có chỗ trên đường phố của chúng ta, và nếu họ không có giấy tờ, tôi muốn họ ra khỏi Illinois và ra khỏi đất nước chúng ta.”
“Nhưng chúng tôi sẽ không chuyển hướng các nguồn lực và sĩ quan vốn đã hạn chế của mình để làm công việc của chính phủ liên bang khi điều đó không vì lợi ích tốt nhất của tiểu bang chúng tôi, các cộng đồng địa phương của chúng tôi, hoặc sự an toàn của cư dân chúng tôi,” ông nói.
Thống đốc Pritzker là một trong những người phản đối Tổng Thống Trump mạnh mẽ nhất và được coi là ứng cử viên tiềm năng cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2028. Ông cho biết Illinois đã cung cấp nơi trú ẩn và dịch vụ cho hơn 50,000 người nhập cư được đưa đến đó từ các tiểu bang khác.
Một vụ kiện của Bộ Tư pháp chống lại New York thách thức luật năm 2019 cho phép người nhập cư bất hợp pháp ở Mỹ nhận bằng lái xe New York và che chắn dữ liệu bằng lái xe khỏi giới chức di trú liên bang. Điều này được xây dựng dựa trên sắc lệnh hành pháp năm 2017 của Thống đốc khi đó là Andrew Cuomo, cấm giới chức New York hỏi hoặc tiết lộ tình trạng nhập cư của một người cho giới chức liên bang, trừ khi luật pháp yêu cầu.
Văn phòng Thống đốc Hochul cho biết các sĩ quan thực thi pháp luật vẫn có thể hợp tác với giới chức di trú liên bang khi người dân bị kết tội hoặc đang bị điều tra tội phạm. Kể từ khi Thống đốc Hochul nhậm chức vào năm 2021, văn phòng của bà cho biết, tiểu bang đã chuyển hơn 1,300 người không phải công dân đang thụ án tù cho Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) khi họ hoàn thành bản án tiểu bang.
Minnesota không có luật trú ẩn toàn tiểu bang bảo vệ người nhập cư bất hợp pháp, mặc dù Minneapolis và St. Paul đều hạn chế mức độ cảnh sát và nhân viên thành phố có thể hợp tác với việc thực thi luật nhập cư.
Một số luật do Thống đốc Walz ký đã đảm bảo phúc lợi cho người dân bất kể tình trạng nhập cư. Nhưng ít nhất một trong số đó đang bị đảo ngược. Cơ quan lập pháp Minnesota, họp trong phiên họp đặc biệt, đã thông qua luật vào thứ Hai để bãi bỏ luật năm 2023 cho phép người trưởng thành nhập cư bất hợp pháp được bảo hiểm theo chương trình chăm sóc sức khỏe do tiểu bang quản lý cho người lao động nghèo. Thống đốc Walz vẫn giữ điều kiện đủ điều kiện cho trẻ em không có giấy tờ hợp pháp.
Theo tường thuật của Associated Press.
