Bức tranh “El sueño (La cama)” (Giấc Mơ (Cái Giường)) của danh họa người Mexico Frida Kahlo đang gây xôn xao dư luận trong giới sử gia nghệ thuật, khi dự kiến được bán đấu giá với mức giá ước tính từ 40 đến 60 triệu đô la Mỹ. Nếu đạt được con số này, tác phẩm sẽ trở thành bức tranh đắt giá nhất của một nữ nghệ sĩ hoặc nghệ sĩ Mỹ La-tinh từng được đấu giá.
Nhà đấu giá Sotheby’s sẽ đưa bức tranh này lên sàn vào ngày 20 tháng 11 tại New York, sau khi trưng bày tại nhiều thành phố lớn như Luân Đôn, Abu Dhabi, Hồng Kông và Paris. Bà Helena Chávez Mac Gregor, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên Cứu Mỹ Thuật thuộc UNAM và là tác giả cuốn “El listón y la bomba. El arte de Frida Kahlo,” nhận định đây là “thời điểm có rất nhiều suy đoán.”
Tại Mexico, các tác phẩm của Frida Kahlo được bảo vệ theo tuyên bố di tích nghệ thuật quốc gia, ngăn cấm việc bán hoặc phá hủy trong nước. Tuy nhiên, các tác phẩm từ bộ sưu tập tư nhân ở nước ngoài – như bức tranh đang được đề cập, với chủ sở hữu chưa được tiết lộ – hoàn toàn hợp pháp để bán trên thị trường quốc tế.
“El sueño (La cama)” được Kahlo sáng tác vào năm 1940, sau chuyến đi Paris nơi bà tiếp xúc với giới siêu thực. Hình ảnh đầu lâu trên giường không phải là bộ xương trong Lễ Hội Người Chết mà là hình tượng Judas – một con rối bằng bìa cứng, thường được đốt bằng thuốc súng vào Lễ Phục Sinh để tượng trưng cho sự thanh lọc và chiến thắng của cái thiện trước cái ác.
Mặc dù được đấu giá cùng các tác phẩm của các nghệ sĩ siêu thực nổi tiếng như Salvador Dalí và René Magritte, Frida Kahlo không tự nhận mình là thành viên của phong trào này. Bà, một người cộng sản kiên định, xem chủ nghĩa siêu thực là mang tính tư sản. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn tìm thấy những yếu tố siêu thực trong tác phẩm của bà, thể hiện qua những giấc mơ, thế giới nội tâm và sự tự do cách mạng, tình dục.
Lần cuối cùng “El sueño (La cama)” được trưng bày là vào thập niên 1990, và sau buổi đấu giá, bức tranh có thể sẽ một lần nữa biến mất khỏi công chúng, một số phận chung của nhiều tác phẩm nghệ thuật được mua với giá cao. Trước đó, kỷ lục của Kahlo thuộc về bức “Diego y yo” (Diego và Tôi), bán với giá 34.9 triệu đô la vào năm 2021 và hiện đang được trưng bày tại Bảo Tàng Nghệ Thuật Mỹ La-tinh Buenos Aires (Malba).
Ông Cuauhtémoc Medina, nhà sử học nghệ thuật, bày tỏ sự tiếc nuối khi những giao dịch “giá điên rồ” đã biến nghệ thuật thành giá trị kinh tế đơn thuần. Ông lo ngại rằng khi các quỹ mua nghệ thuật chỉ như một khoản đầu tư, các tác phẩm thường bị cất giữ trong các khu miễn thuế để tránh chi phí, thậm chí “có thể nằm trong tủ lạnh tại phi trường Frankfurt trong nhiều thập niên tới.”
Hiện tại, kỷ lục bán tranh của một nữ nghệ sĩ thuộc về bức “Jimson Weed/White Flower No. 1” của Georgia O’Keeffe, được bán với giá 44.4 triệu đô la tại Sotheby’s vào năm 2014. Tuy nhiên, thị trường đấu giá vẫn cho thấy sự chênh lệch đáng kể, khi chưa có nữ nghệ sĩ nào vượt qua mức giá kỷ lục của một nam nghệ sĩ. Kỷ lục đó thuộc về “Salvator Mundi” của Leonardo da Vinci, được bán với giá 450.3 triệu đô la vào năm 2017, theo ABC News.
