Nhiều gia đình Syria đang có dịp đón mừng lễ Eid al-Adha năm nay tại quê nhà, sau quãng thời gian dài đằng đẵng trú ngụ trong một trại tị nạn khắc nghiệt giữa sa mạc Syria. Sự kiện này đánh dấu việc các gia đình cuối cùng cũng rời khỏi trại Rukban, vốn đã tồn tại từ năm 2015 và từng là nơi ở của hàng chục ngàn người tị nạn.
Nằm biệt lập gần biên giới Jordan và Iraq, trại Rukban nổi tiếng với điều kiện sống cực kỳ tồi tệ. Bị bao vây bởi các khu vực do quân đội Syria kiểm soát, và Jordan đóng cửa biên giới sau một vụ tấn công của IS vào năm 2016, trại này gần như không có lối vào cho viện trợ nhân đạo thông thường trong nhiều năm. Thực phẩm, nước uống và nhu yếu phẩm chỉ có thể vào bằng đường buôn lậu với giá cắt cổ, trong khi khả năng tiếp cận y tế gần như không có. Một người phụ nữ tên Yasmine al-Saleh chia sẻ rằng bà từng sợ chết khi sinh con trong điều kiện thiếu thốn như vậy.
Trong những năm gần đây, nhờ vị trí nằm trong “vùng giảm xung đột” 55km xung quanh căn cứ Al-Tanf của Mỹ, một số ít viện trợ đã đến được trại nhờ sự hỗ trợ của quân đội Mỹ. Các tổ chức phi chính phủ như Syrian Emergency Task Force đã phối hợp với quân đội để đưa hàng hóa và thậm chí cả các bác sĩ vào trại bằng máy bay quân sự. Các quân nhân Mỹ tham gia vào nỗ lực này bày tỏ sự tự hào về việc giúp đỡ những người tị nạn Rukban.
Dù vậy, tình hình chung vẫn rất khó khăn. Nhiều người đã mạo hiểm rời trại đến các khu vực do chính phủ Syria kiểm soát, đối mặt với nguy cơ bị bắt giữ hoặc cưỡng bức nhập ngũ. Sau khi chính phủ Tổng Thống Syria Bashar Assad sụp đổ, hàng ngàn người đã rời đi, nhưng vẫn còn vài trăm người kẹt lại vì không có tiền di chuyển.
Mới đây, tổ chức Islamic Relief USA đã tài trợ xe tải và xe buýt để đưa khoảng 564 người và tài sản của họ trở về nhà. Syrian Emergency Task Force tuyên bố việc hồi hương này “kết thúc một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất ở Syria”.
Tuy nhiên, việc trở về không hoàn toàn là niềm vui trọn vẹn. Nhiều ngôi nhà đã bị hư hại nặng nề sau gần 14 năm nội chiến. Người dân đối mặt với tình trạng nghèo đói, không có việc làm và nợ nần chồng chất. Theo ông Ahmed Shehata, Giám đốc điều hành của Islamic Relief USA, các cơ quan Liên Hiệp Quốc và tổ chức nhân đạo khác đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn tài trợ, một phần do Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump gần đây đã cắt giảm đáng kể viện trợ nước ngoài của Mỹ. Dù đối mặt với muôn vàn khó khăn, Yasmine al-Saleh vẫn khẳng định cuộc sống hiện tại tốt hơn nhiều so với khi ở Rukban. Bà gọi đó là “trại tử thần”.
Theo tin từ The Associated Press đăng trên Seattle Times, nhiều người đã rất xúc động khi được đặt chân lên mảnh đất quê hương sau gần một thập kỷ xa xứ.
